Wat doet de provincie?

‘Wat doet de provincie nou eigenlijk?’. Een veelgehoorde vraag voor mensen die zich actief inzetten voor de provincie, waaronder onze Statenleden. En dat is niet onbegrijpelijk, want de taken van de provincie zijn nou eenmaal niet heel duidelijk afgebakend. De provincie richt zich wel specifiek op bepaalde thema’s, variërend van landbouw en natuur tot arbeidsmarkt en mobiliteit, maar daarnaast werkt men ook vaak samen met andere landelijke en lokale overheden op hele diverse onderwerpen.

Lagen binnen de bestuurslagen

Nederland kent afgeleid van het ‘Huis van Thorbecke’ grofweg drie verschillende bestuurslagen. Bovenaan staat het Rijk, onderaan vinden we de gemeenten en waterschappen. En daar tussenin bevinden zich de provincies. Als we op deze laatste bestuurslaag inzoomen, vind je binnen de provincie zelf ook weer verschillende organen. Dat zijn Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten, beide voorgezeten door de Commissaris van de Koning. Zowel ‘GS’ als ‘PS’ worden bij hun taken ondersteund door de ambtelijke organisatie, met aan het hoofd de provinciesecretaris.

Het dagelijks bestuur is in handen van het College van Gedeputeerde Staten, dat besluiten voorbereidt en deze vervolgens uitvoert. Na elke Provinciale Statenverkiezingen wordt er een coalitie gevormd, waarna de verschillende partijen in de coalitie vaak één of meerdere gedeputeerden afvaardigen voor het College. Al deze gedeputeerden hebben eigen beleidsterreinen of ‘portefeuilles’ waar zij zich op richten, en in Groningen heeft elke gedeputeerde bovendien een ‘eigen’ regio aangewezen gekregen.

Het College van Gedeputeerde Staten wordt gecontroleerd door Provinciale Staten. Hierin zitten, in het geval van Groningen, 43 Provinciale Statenleden van verschillende partijen die, naast hun controlerende taak, ook kaders stellen voor het provinciale beleid en jou als inwoner vertegenwoordigen. De Statenleden worden eens in de vier jaar gekozen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen. Het Statenlidmaatschap is geen voltijdsfunctie en veel Statenleden doen dit dan ook naast hun reguliere baan. Wel staat er een maandelijkse vergoeding tegenover.

Provinciale Staten komen ongeveer eens in de vijf weken (de ‘vergadercyclus’) bijeen voor de Statenvergadering. Hieraan voorafgaand zijn dan al een Stateninformatiedag en twee Statencommissies georganiseerd, waar de Statenleden geïnformeerd worden over de onderwerpen die op de agenda staan en hierover onderling en met het College van gedachten kunnen wisselen. Als na de commissievergadering nog verdere bespreking en discussie gewenst is, komt het op de agenda van de Statenvergadering. Dan wordt ook gestemd over de voorstellen, moties (een oproep of standpuntbepaling) en amendementen (een voorstel voor wijziging van een besluit). In de week van de vergadercyclus waarin geen activiteiten in de Staten georganiseerd worden, gaan de Statenleden vaak op werkbezoek en kunnen zij zich inhoudelijk voorbereiden.

Waar gaat de
provincie over?

Welke onderwerpen komen dan aan bod in een Statencommissie of -vergadering? Dat loopt heel erg uiteen, maar er zijn wel enkele thema’s waar de provincie over het algemeen veel voor het zeggen heeft. Het gaat dan in ieder geval om de zogenaamde ‘kerntaken’:

  • Ruimtelijke Ontwikkeling, Water en Wonen
  • Regionale Economie
  • Platteland en Natuur
  • Bereikbaarheid en Mobiliteit
  • Cultuur en Maatschappij
  • Klimaat, Energie en Milieu
  • Openbaar Bestuur

Meer over de thema’s kun je lezen op de website van het Interprovinciaal Overleg (IPO), dat de belangen van de twaalf provincies behartigt bij de landelijke overheid in Den Haag en de Europese Unie in Brussel. Wil je specifiek meer lezen over de Provincie Groningen en wie bijvoorbeeld de leden van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten zijn? Kijk dan eens op de website van de provincie.

De Statenzaal in het provinciehuis - Beeld: Provincie Groningen