Verbindend en democratisch bestuur

In een gezonde democratie is een goede balans tussen macht en tegenmacht onmisbaar. Het is daarvoor belangrijk dat de positie van Provinciale Staten versterkt wordt. Volksvertegenwoordigers moeten besluiten van het College van Gedeputeerde Staten kunnen toetsen aan de kaders die zij hebben gesteld. Besluitvorming moet transparant zijn, Provinciale Staten moeten beschikken over voldoende informatie en de ondersteuning van Statenleden moet worden verbeterd. Het aantal gemeenschappelijke regelingen en niet-democratische samenwerkingsverbanden moet worden teruggebracht. Zo komt de beslissingsbevoegdheid weer te liggen daar waar hij hoort: bij de volksvertegenwoordiging. D66 wil de invloed van inwoners versterken door hen – naast de huidige inspraakmogelijkheden in commissievergaderingen van Provinciale Staten – regelmatig een spreekuur te bieden bij de vergaderingen van het college. Deze worden wat ons betreft bovendien verspreid over de provincie gehouden.

Inwoners hebben pas echt iets aan de provinciale overheid als deze vertrouwen uitstraalt. Vertrouwen in de beste bedoelingen die Groningers hebben met hun geliefde dorp of stad. D66 wil dan ook dat de provincie een vertrouwde én betrouwbare overheid wordt. De cijfers wijzen uit dat dit voor veel inwoners nu niet het geval is. Dat moet anders. Vragen moeten daarom adequaat beantwoord worden en vergunningen op tijd verleend. Handelen in de geest van regels en daar vooraf goed over communiceren kan soms waardevoller zijn dan hardnekkig vasthouden aan de letter van de wet. Mochten inwoners of ondernemers zich onverhoopt niet aan een regel houden, dan gaat de provincie eerst in gesprek. Vaak is er slechts sprake van een vergissing die door een goed gesprek de wereld uit geholpen kan worden. Met het recht voor inwoners om zich te vergissen geeft de provincie blijk van vertrouwen.

De samenleving wordt steeds digitaler en dat biedt veel voordelen. D66 vindt dat data standaard, in geanonimiseerde vorm, openbaar toegankelijk gemaakt moeten worden, tenzij hier grote bezwaren aan kleven. Zo kunnen de gegevens worden ingezet voor het publieke belang. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor de regionale media en journalistiek. Die verdienen steun van de provincie voor (onderzoeks)producties. Randvoorwaarde bij de steeds verdergaande digitalisering is dat de veiligheid en privacy geborgd zijn. De provincie moet daarom te allen tijde voldoen aan digitale wet- en regelgeving, wat nu nog niet het geval is, en vooroplopen in het gebruik van veilige en betrouwbare communicatiemiddelen. Wij willen een onafhankelijke ethische commissie instellen die kan adviseren bij ethische vraagstukken rond de inzet van nieuwe technologie en het gebruik van data. Tegelijkertijd houden we rekening met minder digitaal vaardige inwoners door belangrijke diensten ook in fysieke vorm te blijven aanbieden.

D66 ziet meerwaarde in samenwerking tussen overheden op alle niveaus. Wij willen dan ook de rol van de provincie in Europa, Nederland en de regio versterken. Door goed samen te werken maken we plannen haalbaar en betaalbaar. Samen sta je sterker. Op veel gebieden, zoals doorfietsroutes, natuurbeheer en waterstof, werkt Groningen al nauw samen met buurprovincie Drenthe. Wij willen de bestuurlijke samenwerking tussen Groningen en Drenthe in de komende periode verder verstevigen. Via een burgerberaad, bij voorkeur gezamenlijk met Drenthe, willen we kijken of er draagvlak bestaat voor samenvoeging van beide provincies. D66 is voorstander van deze samenvoeging, omdat we zo landelijk en Europees nog meer voet aan de grond krijgen. Ook de internationale samenwerking met Duitsland en Scandinavië is voor ons een speerpunt waar we de komende jaren in willen investeren. Tegelijkertijd blijven we binnen de provincie bouwen aan bestuurskrachtige gemeenten met een gezonde financiële positie. Een belangrijk thema waarop de provincie nauw moet samenwerken met gemeenten is de opvang van asielzoekers en vluchtelingen. D66 wil dat de provincie samen met gemeenten een snellere doorstroom van statushouders naar reguliere woningen realiseert, bijvoorbeeld door meer tijdelijke huisvesting toe te staan. Bij het Rijk moet worden aangedrongen op extra structurele opvangplekken evenwichtig verspreid over Nederland, extra aanmeldcentra om de druk op Ter Apel te verlichten en snelle toegang tot de arbeidsmarkt. Menswaardigheid staat voor ons altijd voorop.

Het financieel beleid van de provincie moet solide en realistisch zijn. Dit betekent in de visie van D66 dat vooraf goed wordt gekeken of ambities haalbaar zijn binnen de gestelde termijn. Geld dat overblijft of niet wordt besteed, moet wat ons betreft worden ingezet voor andere projecten die bijdragen aan een duurzame toekomst van Groningen. Nu de financiële positie van veel gemeenten sterk onder druk staat, moet de provincie in Den Haag blijven lobbyen voor een eerlijke verdeling van het gemeentefonds. Een herverdeling mag niet ten koste gaan van de gemeenten die het geld het hardst nodig hebben. D66 wil een verdere verhoging van de opcenten op de motorrijtuigenbelasting beperken. De invoering van betalen naar gebruik op langere termijn mag niet leiden tot oneerlijke verschillen tussen stad en platteland, of tot financiële onzekerheid voor de provincie.

D66 wil dat de provinciale organisatie midden in de samenleving staat. Niet alleen de Statenleden, maar ook de medewerkers moeten zoveel mogelijk een afspiegeling vormen van de Groninger bevolking. Daarom willen we dat de provincie blijft streven naar diversiteit in de breedste zin van het woord, zodat bijvoorbeeld de verhouding tussen mannen en vrouwen evenrediger wordt. Voor jongeren van alle opleidingsniveaus moet de provincie een aantrekkelijke werkgever zijn. Daarom willen we dat het huidige tweejaarlijkse traineeprogramma wordt omgezet in een jaarlijks programma en dat daarbij ook ruimte komt voor starters met een mbo- diploma, statushouders en mensen die op latere leeftijd een nieuwe stap in hun carrière willen maken. We willen daarnaast dat de steeds toenemende druk op de ambtelijke organisatie wordt verlicht. Daarom moet bij elke kwestie expliciet worden afgevraagd: gaat de provincie hierover? En is ingrijpen met beleid echt beter dan niet ingrijpen? Kortom: we pakken alleen dat aan waar de inzet van de provincie ook echt van meerwaarde is.

Betrek inwoners vanaf het eerste moment
▪  Bied inwoners de ruimte de provincie uit te dagen om taken beter, goedkoper dan wel met meer maatschappelijk draagvlak uit te voeren.
▪  Creëer een digitaal track-en-tracesysteem waarmee inwoners kunnen zien met welk beleid de provincie bezig is, wat de status daarvan is en hoe zij hierin kunnen participeren.
▪  Geef financiële en organisatorische steun aan bewonersinitiatieven rondom bijvoorbeeld zorg (zoals dorpszorgcoöperaties), energie of wonen.

Geef iedereen een stem
▪  Start met een burgerberaad, bijvoorbeeld over een mogelijke samenvoeging van de provincies Groningen en Drenthe.
▪  Verlaag de kiesgerechtigde leeftijd voor provinciale referenda naar 16 jaar.
▪  Voer een generatietoets in waarmee beleid wordt getoetst op de langetermijneffecten voor huidige en toekomstige generaties.
▪  Ondersteun de Jongerenadviesraad bij het opzetten van een ‘jongerenparlement’ dat de stem van jongeren laat doorklinken in beleids- en besluitvorming.
▪  Formuleer een heldere en duidelijke communicatiestrategie waarbij begrijpelijkheid voorop staat.

Versterk de positie van de volksvertegenwoordiging
▪  Verhoog het budget voor de ondersteuning van Provinciale Statenfracties om hun democratische taken beter en nauwkeuriger te kunnen uitoefenen.
▪  Verminder het aantal gemeenschappelijke regelingen en niet-democratische samenwerkingsverbanden en regel de democratische verantwoording van bijvoorbeeld de Veiligheidsregio richting Provinciale Staten.
▪  Organiseer een openbare hoorzitting voor kandidaat-gedeputeerden om Statenleden de kans te geven hen te bevragen op hun integriteit, motivatie en ambitie.
▪  Vergader als college regelmatig op locaties verspreid over de provincie en organiseer daaraan voorafgaand een spreekuur voor inwoners uit de omgeving.

Werk vanuit vertrouwen
▪  Vereenvoudig de aanvraag van vergunningen en houd aanvragers tussentijds op de hoogte van de status.
▪  Geef inwoners het ‘recht om te vergissen’: ga eerst in gesprek als niet aan een regel wordt voldaan, voordat een sanctie wordt ingezet.

Breng digitalisering op orde en benut haar kansen
▪  De provincie moet tenminste voldoen aan alle digitale wet- en regelgeving en actief uitvoering geven aan de Wet open overheid.
▪  Stel een ethische commissie in die de provincie adviseert over privacygerelateerde en ethische vraagstukken bij de toepassing van nieuwe digitale technieken.
▪  Maak data, in geanonimiseerde vorm, publiek toegankelijk via een openbaar portaal zodat het ingezet kan worden voor het publieke belang.
▪  Steun lokale en regionale media, bijvoorbeeld via een onafhankelijk fonds voor (onderzoeks)journalistieke projecten of een (onderzoeks)journalistieke prijs.
▪  Doe onveilige communicatiemiddelen, zoals WhatsApp, binnen de provinciale organisatie in de ban voor vertrouwelijke informatie-uitwisseling.

Stap op de regionale tandem en de Europese trein
▪  Organiseer een burgerberaad over een mogelijke samenvoeging van de provincies Groningen en Drenthe.
▪  Versterk de samenwerking met Duitsland en Scandinavië op basis van een heldere internationaliseringsagenda.
▪  Blijf bouwen aan bestuurskrachtige gemeenten met een gezonde financiële positie.
▪  Maak concreet inzichtelijk wat de lobby bij de Europese Unie en de rijksoverheid oplevert voor Groningen.
▪  Realiseer samen met gemeenten een snellere doorstroom van statushouders naar reguliere woningen, dring bij het Rijk aan op meer structurele opvangplekken en aanmeldcentra voor vluchtelingen, evenwichtig verspreid over het land, en biedt een snelle toegang tot de arbeidsmarkt.

Begroot solide en realistisch
▪  Zet geld dat overblijft of niet binnen de termijn wordt besteed zoveel mogelijk in voor andere toekomstgerichte projecten.
▪  Blijf lobbyen voor een eerlijke verdeling van het gemeentefonds.
▪  Beperk verdere verhoging van de opcenten op de motorrijtuigenbelasting.

Richt de organisatie modern en toekomstgericht in
▪  Voer voor hoge functies binnen de provincie en voor de benoeming van bestuurders en commissarissen bij verbonden partijen een vrouwenquotum van 50% in, zodat de helft van de toekomstige vacatures wordt ingevuld door een vrouw.
▪  Onderzoek hoe de organisatie diverser en inclusiever kan worden gemaakt, in de breedste zin van deze woorden, en zet de uitkomsten van dit onderzoek om in actief beleid.
▪  Reserveer structureel middelen om uitvoering te geven aan het Regenboogconvenant voor de acceptatie en zichtbaarheid van LHBTIQ+-‘ers.
▪  Werf jaarlijks nieuwe trainees en richt daarbij ook de blik op pas afgestudeerde mbo’ers, statushouders en mensen die op latere leeftijd een nieuwe carrièrestap maken.
▪  Verlicht de druk op de organisatie door alleen die taken uit te voeren waar inzet van de provincie écht van meerwaarde is.