Statencommissie 14 september 2022: Op weg naar herstel van natuur en klimaat

Het zal niemand zijn ontgaan dat Nederland voor de belangrijke opgave staat om de stikstofuitstoot te reduceren en zo onze natuur te herstellen. Voor Groningen betekent dit dat de uitstoot van stikstof met bijna 1.500 ton moet worden teruggebracht en dat de benodigde depositiereductie in Natura2000-gebied Liefstinghsbroek 97 mol bedraagt. Dat is een pittige opgave, maar D66 is blij dat het College in een brief aan het kabinet laat weten dat de doelen in Groningen haalbaar zijn. Via een zorgvuldige aanpak gaat de provincie met het bereiken hiervan aan de slag, waarna er in de zomer van 2023 een gebiedsplan moet liggen.

Voor D66 is het van belang dat we tegelijkertijd met de stikstofaanpak ook werken aan de verbetering van de waterkwaliteit en de aanpak van klimaatverandering. “We moeten niet langer Russisch roulette spelen met de uitstoot die onze lucht, ons water en onze omgeving belast en onze bijdrage leveren om te voldoen aan de afspraken die we hebben gemaakt. Dan denken we aan de Kaderrichtlijn Water in 2027, de habitatrichtlijnen in 2030 en de aangescherpte klimaatafspraken,” aldus woordvoerder Jurgen Elshof. Aan het College hebben we gevraagd of wordt gewerkt aan een samenhangende aanpak voor zowel stikstof, water als klimaat die aansluit bij het Nationaal Programma Landelijk gebied. “En dat moet snel,” voegt Jurgen toe. “2030 lijkt ver weg, maar is nog slechts zeven jaar. We moeten dus van wal.”

Alhoewel innovatie in de landbouwsector een bijdrage kan leveren aan de oplossing van de stikstofproblematiek, is het effect hiervan door testen en juridische uitspraken voortdurend onzeker. Jurgen: “Dat mag in onze ogen geen grond zijn voor uitstel. Sowieso is het volgens D66 geen perspectief als kostbare technologische oplossingen worden aangeprezen, maar geen bewezen resultaten leveren. Wij zijn dan ook van mening dat we in onze Groningse aanpak moeten werken aan perspectief door systeemverandering: steun voor extensivering, met name rondom natuurgebieden en langs water, en versterking van de positie in de keten.” Onze fractie wil dat de provincie hier snel en voortvarend mee aan de slag gaat, zodat de natuur de kans krijgt zich te herstellen en de vergunningverlening voor woningbouw en infrastructuur van het slot kan.

De provincie en de waterschappen hebben van het Rijk de opdracht gekregen de CO₂-uitstoot in veenweidegebieden te verminderen. In deze gebieden, zoals het Zuidelijk Westerkwartier en de polder Lageland, wordt de grondwaterstand bewust laag gehouden voor de landbouw die hier actief is. Het gevolg is dat het veen droog komt te liggen, oxideert en daardoor CO₂ uitstoot. Bovendien daalt het maaiveld steeds verder, met hoogteverschillen en verzakkingen tot gevolg. Met de Regionale Veenweidestrategie wil de provincie werken aan een oplossing voor deze problematiek, zodat de negatieve effecten op het klimaat worden verminderd en er perspectief komt voor de gebruikers van de gronden.

D66 wil dat in de veenweidegebieden wordt uitgegaan van het principe ‘functie volgt peil’, wat ook kansen biedt voor bijvoorbeeld andere vormen van landbouw. We moeten de grondwaterstand niet kunstmatig verlagen, maar kijken wat mogelijk is in een situatie waarin het veen niet droog komt te liggen. Woordvoerder Jurgen Elshof: “Wij vinden dat de gevolgen van oxidatie vragen om meer prioriteit. Het is onnodig dat in de nabije toekomst nog vele tonnen CO₂ en broeikasgassen zullen ontsnappen uit het veen.” Omdat vooralsnog slechts 5 miljoen euro beschikbaar is gesteld terwijl voor de totale aanpak 100 miljoen euro benodigd is, hebben we gevraagd wanneer er duidelijkheid komt over de financiering en of hiervoor de middelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid benut kunnen worden.

Voorafgaand aan de Statencommissie stond de politieke rondvraag over actuele kwesties op de agenda. Daarna konden vragen worden gesteld over ingekomen brieven. De gehele commissievergadering is hier terug te zien.