Groningen, provincie met een (delta)plan: onze terugblik op 2021

Waar we de terugblik vorig jaar openden met de stelling dat ‘het jaar 2020 de geschiedenisboeken in zal gaan als het jaar van de coronacrisis’, weten we inmiddels dat 2021 hier zonder twijfel aan kan worden toegevoegd. Op het moment van schrijven zitten we, wederom, in een lockdown die veel inwoners, ondernemers en verenigingen in de provincie Groningen hard raakt.

Werken aan perspectief

D66 zal zich lokaal, provinciaal en landelijk blijven inzetten voor steun en hulp in deze moeilijke tijd. Eerder dit jaar riepen we op het provinciale coronafonds te verruimen voor ondernemers en sportverenigingen. En ook begin deze maand hebben we aandacht gevraagd voor de gevolgen van de nieuwe lockdown en de (financiële) ondersteuning die de provincie daarin kan bieden. Ondanks de pandemie hebben we dit jaar belangrijke stappen kunnen zetten. Stappen die perspectief geven aan onze provincie en haar inwoners, en daar blikken we graag op terug.

Gaswinning zo snel mogelijk, maar
veilig naar nul

Dit jaar hebben we wederom kunnen zien dat de gevolgen van de gaswinning nog allerminst voorbij zijn, met als dieptepunt de aardbeving bij Garrelsweer in november. Wat D66 betreft is het zaak de gaswinning nu zo snel mogelijk af te bouwen, zoals ook wordt gesteld in het nieuwe coalitieakkoord. Tegelijkertijd weten we dat de problemen daarmee niet zijn opgelost. Nieuwe bevingen blijven volgen. Ruimhartige, rechtvaardige en voortvarende afhandeling van schade op basis van de omgekeerde bewijslast en snelheid in de versterkingsopgave blijven voor ons dan ook het uitgangspunt.

Ook buiten de invloedssfeer van het Groningenveld zijn er zorgen over mijnbouw, bijvoorbeeld onder de Waddenzee. Samen met GroenLinks en andere fracties hebben we opgeroepen geen nieuwe gas- en zoutwinning in de Waddenzee toe te staan om de kwetsbare natuur te beschermen. In de omgeving van Winschoten leven bij bewoners zorgen over de zoutwinning die in het oosten van onze provincie plaatsvindt. Gezamenlijk met de PvdA brachten we een werkbezoek aan het gebied en spraken we met omwonenden. Wij zullen hun zorgen in de Staten blijven aankaarten.

Energietransitie in een stroomversnelling

Met de vaststelling van de ‘Regionale Energiestrategie 1.0’, kortweg RES, hebben we bepaald dat Groningen uiterlijk in 2030 in totaal 5,7 terawattuur aan duurzame energie wil opwekken via zon- en windenergie op land. D66 ziet de noodzaak van deze transitie en is trots op de ambities van onze provincie. Tegelijkertijd willen we wel dat inwoners hier actief bij worden betrokken en dat omwonenden van de opbrengsten meeprofiteren. Wij zien daarin een belangrijke rol weggelegd voor energiecoöperaties en zijn dan ook blij dat voor hen een ontwikkelfonds wordt opgezet. Om iedereen mee te kunnen laten doen in de energietransitie wordt onze langgekoesterde wens voor een energiebespaarlening nu vervuld. Met deze lening kunnen inwoners met een smalle beurs hun woning isoleren, waardoor de energierekening omlaag gaat en de lening kan worden terugbetaald, en men uiteindelijk geld bespaart. Een win-win-winsituatie.

Een ander groot project dat aan de klimaatopgave moet bijdragen is het nieuwe windpark op zee boven de Waddeneilanden. Om de elektriciteit van dit windpark aan land te brengen in de Eemshaven, heeft het Rijk gekozen voor een stroomkabel onder Schiermonnikoog door. Vanwege de impact die deze route heeft op de kwetsbare natuur, wordt nu toch verder onderzoek gedaan naar andere mogelijke trajecten. Hierdoor loopt de oplevering van het windpark wel vertraging op, en daarom hebben wij vragen gesteld over de gevolgen van deze vertraging voor de belangrijke vergroening van de industrie en chemie.

Beeld: Stella Dekker Fotografie

Onlangs stemde het Europees Parlement in met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De regels voor financiële steun aan boeren in dit beleid zijn wat D66 betreft te weinig vooruitstrevend. We waren dan ook teleurgesteld dat het Interprovinciaal Overleg deze toch al weinig ambitieuze plannen nog verder wil afzwakken. Dat helpt de transitie en daarmee samenhangend het herstel van waterkwaliteit en natuur niet. Daarom hebben wij, samen met 211 Statenleden uit heel Nederland, een brief gestuurd naar de Tweede Kamer als steun in de rug om het ministerie aan te sporen écht in te zetten op een toekomstbestendige landbouw. Begin komend jaar praten we hier in een bijeenkomst met D66-leden in Drenthe, Friesland en Groningen graag over verder. De uitnodiging hiervoor volgt snel.

In het nieuwe Programma Mobiliteit ziet de provincie mobiliteit als middel om bij te dragen aan de brede welvaart van alle Groningers. Een doelstelling die D66 van harte onderschrijft en waarover we een mooie ledenbijeenkomst hebben georganiseerd. Alhoewel dit programma vooruitkijkt naar 2035, hebben we ook het afgelopen jaar goede stappen gezet op weg naar een nóg beter bereikbaar Groningen. Zo wordt er veel geïnvesteerd in nieuwe (door)fietsroutes, onder andere tussen Zuidhorn en Leek, is er geld vrijgemaakt voor de eerste fase van de Wunderline-treinverbinding tussen Groningen en Bremen, wordt het spoorsysteem door de invoering van ERTMS veel efficiënter en maakten we ons hard voor een treinverbinding naar Zernike Campus. Ook de inzet van veel noordelijke D66’ers voor de Lelylijn werd beloond, met de drie miljard euro die het nieuwe kabinet hiervoor vrijmaakt. Deze snelle treinverbinding met de Randstad is onderdeel van het Deltaplan voor het Noorden, net als de Nedersaksenlijn en de bouw van veel nieuwe woningen.

We moesten ook lastige keuzes maken. De extra kosten voor de Ring Zuid worden deels gefinancierd met geld dat bedoeld was voor de verdubbeling van de N33 tussen Zuidbroek en Appingedam en de realisatie van de Wunderline. We zijn blij dat de Ring Zuid hiermee kan worden afgebouwd, want dat is belangrijk voor Stad én Ommeland en we zien nu de vooruitgang. Uiteraard willen wij ook dat men hard op zoek gaat naar middelen om de verdubbeling van de N33 en realisatie van de Wunderline alsnog volledig te laten doorgaan. De extra benodigde bijdrage voor Groningen Airport Eelde vormde een andere lastige kwestie. D66 heeft hiermee ingestemd, ook gezien de coronacrisis, maar verwacht wel dat het Rijk binnen afzienbare termijn eveneens haar verantwoordelijkheid neemt.

Beeld: Provincie Groningen

Komend jaar zetten we belangrijke stappen op weg naar een nieuwe Omgevingsvisie, waarin veel ruimtelijke plannen moeten landen. Daarop vooruitlopend hebben we dit jaar al het voornemen gesteund om de Eemshaven uit te breiden in de Oostpolder. Op deze manier komt er ruimte voor nieuwe industrie en daarmee nieuwe werkgelegenheid. D66 vindt het belangrijk dat de nieuwe bedrijven die zich hier willen vestigen in samenhang bijdragen aan duurzame groei in onze provincie, en dat omwonenden actief worden betrokken bij de nieuwe ontwikkelingen.

Eén van de belangrijke uitdagingen waar we niet alleen in Groningen voor staan, is de bouw van nieuwe woningen. Wij zien daarvoor niet alleen mogelijkheden ín steden en dorpen, maar onder voorwaarden ook in het buitengebied. Dit kan onder andere door leegstaande boerderijen op te splitsen in meerdere wooneenheden. Wat ons betreft ook een mooie kans om bijvoorbeeld de karakteristieke Oldambtster herenboerderijen voor de toekomst te behouden.

Voor grote maatschappelijke opgaven in onze provincie, zoals de energietransitie, zijn veel nieuwe werknemers nodig. D66 wil jongeren in onze provincie daarom perspectief bieden op werk in de regio. Om al gedurende de studietijd de nodige ervaring op te kunnen doen, zijn stages zeer waardevol. Maar dan is het ook terecht dat studenten hiervoor een eerlijke vergoeding krijgen. We zijn dan ook blij dat naar aanleiding van onze oproep de stagevergoeding voor stagiairs bij de provincie wordt verhoogd, en hopen dat dit ook een stimulans zal zijn voor andere bedrijven in de provincie. Daarnaast deden we samen met het CDA het voorstel een overzicht te creëren van de regionale baankansen per opleiding. Zo stellen we jongeren in staat een weloverwogen studiekeuze te maken en bieden we hun perspectief op een baan in de regio.

Sport en beweging verbinden inwoners, inspireren en dragen bij aan de vitaliteit en leefbaarheid van onze dorpen en wijken. We zijn daarom blij dat de provincie dit onderschrijft met het Provinciaal Beweegakkoord en het Uitvoeringsprogramma Sport en Bewegen, onder meer via vervoersregelingen en projecten op scholen. Wat D66 betreft richten we daarnaast onze openbare ruimte zo ‘beweeginclusief’ mogelijk in, bijvoorbeeld door fietsen en wandelen te blijven stimuleren. Daarom komt er op ons initiatief een onderzoek naar de kansen voor een Groningse fiets- en wandelberg. De uitkomsten hiervan worden begin komend jaar verwacht, waarna we hopen dat de eerste fietsers en wandelaars zo snel mogelijk omhoog kunnen.

Dit jaar spraken we voor het eerst over het nieuwe participatiebeleid dat de provincie ontwikkelt. D66 vindt dat participatie onderdeel moet worden van het provinciale DNA. Alle inwoners moeten kunnen meedenken én -doen bij besluiten die hen raken. Wij zien daarvoor kansen in bijvoorbeeld het uitdaagrecht, waarmee inwoners en maatschappelijke organisaties taken van de overheid kunnen overnemen. Toukomst heeft als goed voorbeeld laten zien hoeveel mooie en creatieve ideeën Groningers hebben. En we staan positief tegenover het voorstel voor een provinciale referendumverordening. Wat ons betreft moeten jongeren al vanaf zestien jaar hun stem uit kunnen brengen, juist omdat veel besluiten direct over hun toekomst gaan. Ook digitalisering biedt kansen om mensen beter te betrekken bij beleid, mits privacy is gewaarborgd en wordt voldaan aan wet- en regelgeving.

Kortom: we hebben het afgelopen jaar, gezamenlijk met de andere fracties in Provinciale Staten, veel kunnen bereiken voor Groningen. Er zijn echter ook nog grote stappen te zetten vóór de nieuwe Statenverkiezingen in 2023. We kijken daarom uit naar 2022 en hopen dat dit voor iedereen een jaar mag worden met perspectief en vooruitgang!

Beeld: Eigen foto