Statenvergadering 26 mei 2021: Ambities voor een groene en duurzame toekomst

Uit de Provinciale Jaarstukken over 2020 blijkt dat de provincie, ondanks de coronacrisis, bij de realisatie van veel doelstellingen op koers ligt. Daarmee wordt op belangrijke thema’s als ruimte, economie, natuur en bereikbaarheid onze provincie mooier, schoner en aantrekkelijker voor huidige en nieuwe Groningers. Door verder te investeren in de samenhang tussen biodiversiteit, landbouw en de aanplant van meer groen kunnen we deze positieve ontwikkelingen verder versterken.

Toch zien we dat een bedrag van 17,6 miljoen euro wordt overgeboekt naar dit jaar als gevolg van de pandemie. Woordvoerder Peter Gerrits: ‘’We leggen daarmee voor dit jaar een extra opdracht neer, naast de activiteiten die al gepland stonden. Naar ons idee lopen we hiermee het risico dat we eind 2021 wederom een belangrijke bult activiteiten doorschuiven naar 2022.’’ Wij hebben het College dan ook opgeroepen dit goed en zorgvuldig in de gaten te blijven houden.

Net als in de Statencommissie eindigden we onze inbreng met de mooie resultaten voor wat betreft de verkoop van kavels in Blauwestad. ‘’Dit stemt ons positief over het vermogen van onze regio om blijvend, op eigen kracht, goede resultaten te bereiken in de kwalitatieve verbetering van onze omgeving, in prachtig wonen in een mooie omgeving en in bestendige economische groei. In Groningen kan het allemaal,’’ sluit Peter Gerrits zijn woordvoering met het voor D66 kenmerkende optimisme af.

D66 is tevreden over het voorstel dat de provincie samen met de Groningse gemeenten en waterschappen doet voor de structurele opwekking van 5,7 terawattuur duurzame energie, met een onderliggende ambitie van 6,4 terawattuur. Voor ons is deze Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 daarmee een goede eerste stap in de Groningse bijdrage aan het Klimaatakkoord. Een groot deel van het Groningse bod is al gerealiseerd door bestaande wind- en zonneparken, waardoor de vraag naar nieuwe ruimte relatief beperkt is.

We missen in deze RES 1.0 nog wel ambities voor de warmtetransitie, terwijl het belangrijk is snel stappen te zetten in het duurzaam verwarmen van woningen en andere gebouwen. Woordvoerder Jurgen Elshof: ‘’Het is ons standpunt dat wij als energieregio ook hierin een koploper kunnen worden. D66 kijkt uit naar de mogelijkheden van isolatie en alternatieven voor warmtevoorziening, want ook de warmtetransitie levert kennis, investeringskansen en werkgelegenheid op.’’ We hebben het College dan ook gevraagd ons te informeren over verdere ontwikkelingen hierin richting de nieuwe RES 2.0 en de participatie van inwoners en regionale ondernemers hierin. Het College heeft aangegeven dat de gemeenten hierbij eerst aan zet zijn.

Participatie en lokaal eigendom zijn voor D66 belangrijke uitgangspunten. We hebben daarom een motie van het CDA mede-ingediend waarin we het College verzoeken een online platform te ontwikkelen waarop iedereen kan zien welke duurzame energieprojecten in de omgeving gerealiseerd zijn of gepland staan en hoe hierin kan worden geparticipeerd  We zijn daarnaast blij dat de provincie naar aanleiding van onze eerdere motie aan de slag gaat met de inzet van burgerpanels. Het College heeft concreet toegezegd een burgerpanel of -beraad toe te willen passen bij de ontwikkeling van de ruimtelijke visie voor toekomstige plannen rondom wind- en zonne-energie en mogelijk ook bij lokale initiatieven.

Lokale energiecoöperaties verdienen wat D66 betreft extra steun. Het is dan ook goed dat er vanuit de provincie een nieuw subsidieregeling komt voor de opstartfase van deze coöperaties. Ook moet blijvend worden gekeken naar problemen rondom de aansluiting van deze kleinere initiatieven op het elektriciteitsnet.

Tot slot hebben wij onze oproep voor een onderzoek naar iets hogere dorpsmolens herhaald. Kenmerkend voor dorpsmolens is dat deze worden beheerd door een dorp, nabij een dorp staan en dat de opbrengsten volledig terugvloeien naar het dorp. ‘’In de Statencommissie hebben we aangegeven dat veel inwoners van onze provincie nadenken en werken aan de energieneutraliteit van hun dorp of wijk. We hebben ook benoemd dat dorpsmolens met een maximale ashoogte van vijftien meter volgens de energiecoöperaties niet meer rendabel zijn,’’ aldus woordvoerder Jurgen Elshof. ‘’Daarom vragen wij het College om toe te zeggen dat de komende tijd wordt bestudeerd welke andere mogelijkheden van windenergie in de toekomst bereikbaar en realiseerbaar worden voor energiecoöperaties en andere lokale initiatieven.’’ Volgens het College moet dit in principe vanuit de gemeenten komen en kunnen coöperaties met deze wens dan ook het beste contact opnemen met de gemeente.

Onlangs berichtte Nieuwsuur over mogelijke onrechtmatigheden bij de verwerving van gronden in de Eemshaven. Het gaat hierbij om twee verschillende kwesties: de koop van grond door Groningen Seaports voor de komst van een datacenter en de pacht van een stuk grond door de provincie voor het innovatieve project ‘Dubbele Dijk’, waarbij in plaats van dijkverhoging een extra dijk wordt aangelegd en geëxperimenteerd kan worden met innovatieve vormen van landbouw. In de eerste kwestie zou één grondeigenaar bevoordeeld zijn ten opzichte van andere grondeigenaren, in het tweede geval zou de provincie een hoger totaalbedrag voor de pacht hebben afgesproken dan de grond eigenlijk waard was ten tijde van de koop.

D66 vindt het goed en belangrijk dat er een onafhankelijk onderzoek wordt ingesteld naar het handelen van Groningen Seaports, waarin de provincie en de gemeenten Eemsdelta en Het Hogeland de enige aandeelhouders zijn. We hebben tijdens de Statenvergadering al een aantal informatieve vragen gesteld die wat ons betreft ook meegenomen moeten worden in het onderzoek. Dan gaat het onder andere om de rechtmatigheid van de gesloten overeenkomsten en de mogelijke drukmiddelen die daarbij zijn ingezet. Belangrijk is dat er duidelijkheid komt over zowel de rol van Groningen Seaports als de provincie zelf. Uiteraard blijven wij deze zaak nauwgezet en actief volgen. Het debat over de Dubbele Dijk wordt op een later moment, wanneer meer informatie voorhanden is, waarschijnlijk vervolgd.