Statenvergadering 30 juni 2021: Gaswinning, Waddenfonds en Eemshaven

Al eerder hebben we in twee commissievergaderingen (12 mei en 16 juni) gesproken over de voorgenomen uitbreiding van de Eemshaven in de Oostpolder. Doel hiervan is om meer ruimte te bieden aan bedrijven met een grote ruimtevraag. D66 ziet in deze ontwikkeling een belangrijke bijdrage aan de Groninger economie en werkgelegenheid. ‘’Méér werkgelegenheid is nodig om het verlies van banen door de afbouw van de gaswinning op te vangen en dus moeten we ruimte creëren voor nieuwe economische activiteiten,’’ aldus woordvoerder Peter Gerrits.

We vinden het daarbij van belang dat de bedrijven die zich hier willen vestigen in samenhang zorgen voor duurzame werkgelegenheid en groei in onze provincie. Dan gaat het bijvoorbeeld om het chemiecluster dat bezig is met vergroening, energieactiviteiten rondom groene stroom en waterstof en ketens in informatieverwerking en ICT. Peter Gerrits: ‘’Bedrijven maken elkaars ontwikkeling mogelijk, en als een keertje iets stopt kun je als werknemer vaak binnen de branche weer verder in een ander bedrijf.’’ Het College heeft aangegeven ook grote waarde te hechten aan deze samenhang en hier als overheid op te sturen.

D66 is ervan overtuigd dat de toekomst groen en duurzaam is en dat de economische ontwikkelingen in de Eemshaven daaraan zullen bijdragen. Uiteraard kan dat alleen in goede en voortdurende samenspraak met omwonenden en grondeigenaren, zoals we in de eerdere commissievergaderingen ook hebben benadrukt. We hebben vertrouwen in het open planproces, waarin de ontwikkelingen samen met de omgeving en de bedrijven die zich willen vestigen worden vormgegeven.

Vorige week hebben we in de Statencommissie al benoemd dat het Waddenfonds wat D66 betreft met het nieuwe Uitvoeringskader 2021-2027 op koers blijft om de gestelde doelen te behalen. Het is goed dat het fonds actief op zoek gaat naar projecten en programma’s die passen bij de doelstellingen, zodat onderbesteding wordt voorkomen. ‘’D66 ziet namelijk graag dat nog meer Groningers gebruik van het Waddenfonds, zodat zij impact kunnen hebben op dit mooie gebied, ook tot ver na het fonds,’’ geeft woordvoerder Jurgen Elshof aan.

Tegelijkertijd zien we dat het Rijk vergunningen afgeeft voor gas- en zoutwinning en lozingen bij gasboringen ten noorden van de Waddeneilanden. De schadelijke gevolgen hiervan gaan rechtstreeks in tegen de doelstelling van het Waddenfonds om de natuur- en landschapswaarden in het gebied te versterken. Jurgen Elshof: ‘’We steunen daarom de oproep van GroenLinks om de externe bedreigingen voor het Waddengebied de komende jaren meer te beperken. Regionale inspanningen om bedreigingen te verminderen vragen, naast geld uit het fonds, ook om actief beleid door het Rijk.’’

D66 heeft de motie van GroenLinks waarin het College wordt opgeroepen er bij de landelijke overheid op aan te dringen te stoppen met het verlenen van vergunningen voor dergelijke activiteiten dan ook mede-ingediend. Ook hebben we steun gegeven aan de oproep van de Partij voor de Dieren om vanuit het Waddenfonds vaker actief om advies en input te vragen bij dierenwelzijnsorganisaties. De eerstgenoemde motie is bij de stemmingen aangenomen, de tweede motie heeft het niet gehaald.

Met het vaststellingsbesluit voor het komende gasjaar stelt de minister van Economische Zaken en Klimaat vast hoeveel gas in de periode tussen oktober dit jaar en dezelfde maand volgend jaar gewonnen mag worden uit het Groningenveld. Daarbij wordt ook al vooruitgekeken naar de daaropvolgende jaren en de uiteindelijke beëindiging van de gaswinning. Positief is dat de einddatum voor de definitieve sluiting van het Groningenveld in uiterlijk 2028, en mogelijk al eerder, ongewijzigd blijft. Ook zitten we al geruime tijd onder het niveau van 12 miljard kuub per jaar als ‘veilige’ grens voor de winning. In het huidige gasjaar gaat het om 8,1 miljard kuub en voor het komende jaar zou het besluit de winning van 3,9 miljard kuub inhouden.
 
Toch zijn er ook tegenvallende berichten. Waar de minister eerder aangaf dat de gaswinning al in 2022 volledig zou kunnen worden beëindigd op eventuele strenge winters na, blijkt nu dat ná 2022 toch mogelijk nog ruim één miljard kuub per jaar gewonnen moet worden. ‘’De oorzaak hiervan is dat enkele grote afnemers de ombouw naar andere energiebronnen minder snel voor elkaar krijgen. Het is logisch dat dit nieuwe onzekerheden oproept bij inwoners in het bevingsgebied. Dat moet wat ons betreft worden voorkomen en dus moet hierover duidelijkheid komen,’’ geeft woordvoerder Peter Gerrits aan.
 
Voor D66 staat hoe dan ook de veiligheid van Groningers voorop. Daar blijven wij ons voor inzetten: lokaal, regionaal én landelijk. Daarom vinden we bijvoorbeeld dat vooraf goed duidelijk moet zijn in hoeverre het versneld vullen van de gasopslag in Grijpskerk, waarmee de sluiting van het Groningenveld versneld zou kunnen worden naar 2023 of 2024, zorgt voor nieuwe risico’s. Ook hebben wij al eerder aandacht gevraagd voor de mogelijk nadelige gevolgen van de vernieuwde schadeaanpak van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).