Bijeenkomst ‘Benoemingsprocedure van een burgemeester’

Op vrijdag 2 december jl. vond er een bijeenkomst plaats over het thema: ‘Benoemingsprocedure van een Burgemeester’, voortreffelijk gepresenteerd door oud-burgemeester Dick de Cloe.

Deze politieke avond was georganiseerd door D66 Krimpenerwaard en voor iedereen toegankelijk. Aangezien de gemeente Krimpenerwaard momenteel een waarnemend burgemeester heeft, is het gekozen thema actueel.
Dick de Cloe, is 17 jaar Tweede Kamerlid geweest en vijf jaar waarnemend burgemeester en weet als geen ander hoe burgermeesterbenoemingen tot stand komen. De rol van de burgemeester is de afgelopen vijftig jaar verkleind naar (technisch) voorzitter van de raad en het college en portefeuillehouder van orde en veiligheid. Vroeger keek men op tegen de zogenaamde ‘regent’ de burgemeester.
Dit beeld is in de afgelopen jaren flink veranderd. Er zijn nu zowel proactieve als ook meer ceremoniële burgemeesters, maar de gemeenteraad is het hoogste orgaan en die bepaalt wat er procedureel en inhoudelijk gebeurt.
De raad gebruikt zijn macht niet altijd, maar kan veel invloed op de raadsagenda uitoefenen.

Volgens Pascal van der Hek (wethouder KW) streeft het college actief naar transparante informatieverstrekking aan de raad.

Dick de Cloe vertelde zeer boeiend over hoe een burgemeester in de periode voor 2001 werd benoemd en welke politieke voorkeuren een rol speelden in de “zeer geheime” stemmingen, waarin de Commissaris van de provincie en de minister een actieve rol speelden. Na 2001 is de rol van de gemeenteraad vergroot en in 2018 is de benoeming van de burgemeester uit de grondwet geschrapt en staat het beschreven in de gemeentewet.

De vertrouwenscommissie van de raad bespreekt nu vrijwel altijd alle sollicitaties en hun voorkeur wordt door de Commissaris van de Koning en minister overgenomen. Ook kan een gemeenteraad besluiten om burgers via een raadgevend referendum rechtstreeks te kiezen.
Dit is in Nederland acht keer voorgekomen, maar de opkomst was alleen in Best boven de 50%. Ook is het wel voorgekomen dat een vertrouwenscommissie van de raad geen voorkeur voor een van de sollicitanten uitsprak en de gehele procedure over moest.
Een discussie ontstond of het nog van deze tijd is dat de burgemeestersbenoeming in het geheim plaatsvindt. Dick de Cloe stelde dat een publieke functie zoals de burgemeesterspost, best in het openbaar zou kunnen plaatsvinden.
Conclusie: De huidige procedure, waarin de gemeenteraad volledig geïnformeerd wordt over de sollicitanten en zijn voorkeur mag uitspreken over een kandidaat is prima. Een burgerpeiling is een waardevolle toevoeging.
Voor de Krimpenerwaard zal een nieuwe benoemingsprocedure voor een burgemeester nog tot eind 2023 duren