De uitkomsten van de Quick Scan in onze gemeente

De uitkomsten van de Quick Scan zijn geen verrassing, het is geen donderslag bij heldere hemel. D66 heeft de afgelopen elf jaar steeds aandacht gevraagd voor het betrekken van onze inwoners en heeft eerder zijn zorgen uitgesproken over zelfingenomenheid bij het dagelijks bestuur. Het totale beeld ligt genuanceerder dan de slechte beoordeling die in de Quick Scan naar voren komt.

Er gaan veel zaken goed

Er gaan veel zaken goed in onze gemeente. Denk aan de financiële situatie. Kijk ook naar de cultuur-verandering die de afgelopen zeven jaar heeft plaats gevonden bij economie, toerisme, participatie, jeugdzorg, welzijn, sport.

De wethouders Visser, van Norel en de Waard hebben daar met de ambtelijke organisatie een omwenteling te weeg gebracht wat betreft participatie en communicatie. Deze cultuuromslag heeft nog niet plaatsgevonden in het fysieke domein. Dat is ook zichtbaar in de resultaten van de Quick Scan.

De problemen die onze inwoners signaleren spelen met name in het fysieke domein, zoals we bij de antwoorden op de open vragen kunnen terug zien.

Tevredenheid en zelfingenomenheid bij bestuur en ambtenaren

Tenminste de afgelopen elf jaar zien wij veel tevredenheid bij het college over het eigen functioneren. Bij een aantal portefeuilles is die tevredenheid terecht (zie hierboven).

Maar onze gemeente laat een schizofreen beeld zien. De zelfingenomenheid bij andere portefeuilles in het fysieke domein heeft ontwikkeling in de weg gestaan. Participatie en communicatie zijn daar onvoldoende ontwikkeld. De afgelopen elf jaar hebben we daar een aantal voorbeelden van zien passeren, waarbij het gemeentebestuur zijn eigen weerstand heeft gecreëerd en niet heeft geleerd.

Het niet reageren op geluiden uit de samenleving, het uit de weg gaan van het debat en het niet serieus nemen van inwoners bij de reconstructie van de Heerderweg is hiervan slechts een enkel voorbeeld En dat terwijl de inspanningen van inwoners juist een voorbeeld zijn geweest van participatie.

Door de inzet van kennis en de grote betrokkenheid van inwoners zijn hier mooie resultaten geboekt. Het gemeentebestuur ging ook toen de dialoog met de inwoners uit de weg en zei achteraf het de volgende keer weer precies zo te doen. Te vaak wordt kritiek gezien als een aanval op het gemeentelijk bestuur en te weinig wordt het omarmd en benut om zaken beter en mooier te maken. Te vaak wordt gedacht dat bij kritiek en weerstand de inwoners het niet goed zien. We zien dit terug in de Quick Scan, waarin college, ambtelijke organisatie en raad zich bovengemiddeld met een 8 a 9 belonen.

Het oordeel van de inwoners in onze gemeente: zeer slecht.

De gemiddelde beoordeling door de inwoners van gemeentebesturen is bij vergelijkbare Quick Scans positiever dan in onze gemeente. Bij communicatie, participatie en bij de algemene beoordeling doen wij het in onze gemeente ongeveer dubbel zo slecht. Dat is schrikbarend, maar geen donderslag bij heldere hemel. Misschien dat het laatste half jaar en het afgelopen jaar met Corona het beeld bij onze inwoners nog iets hebben versterkt? Dat aangrijpen zou een zwaktebod zijn en de zoveelste uitleg om kritiek naast ons neer te leggen. Wij scoren uitzonderlijk slecht in deze Quick Scan. Dat moet een overduidelijk signaal zijn. De uitkomsten van de Quick Scan moeten niet alleen een wake-up call zijn voor het gehele gemeentebestuur en de ambtelijke organisatie, maar ook een schop onder de kont.

College en raad hebben inmiddels een aantal goede ervaringen met ‘luisteren naar onze inwoners’. Denk aan de dorpsgesprekken van de raad in de vorige raadsperiode, denk bijvoorbeeld aan het afvalstoffen/grondstoffenbeleid in deze raadsperiode.

Luisteren naar de inwoners komt ook als een van de absolute prioriteiten naar voren in de Quick Scan. In de concept verbeter-agenda zien we het belang van luisteren terug, maar nog niet als een van de belangrijke thema’s. Het gemeentebestuur heeft steeds de neiging om bij kritiek de zaken nog eens duidelijk uit te leggen. Kritiek hoeft echter niet te betekenen dat inwoners het niet begrepen hebben, het kan ook betekenen dat het gemeentebestuur het niet goed heeft begrepen. Kritiek is feedback en een prachtige aanleiding om het gesprek aan te gaan. Een goed gesprek bestaat voor de twee-derde uit luisteren, niet uit ‘hetzelfde nog eens herhalen’.

Door beter de dialoog aan te gaan kunnen plannen ook mooier worden en kan wrijving leiden tot meer glans. Er zijn veel voorbeelden waar de wrijving alleen maar leidt tot negatieve energie en inwoners tegenover de gemeente komen te staan. In het ene geval laten inwoners het er maar bij zitten, in teveel andere gevallen werden inwoners de juridische weg ingestuurd. Dit kost veel gemeenschapsgeld waarbij de inwoners moeten procederen tegen een gemeentebestuur waar ze juist mee zouden moeten samenwerken. Het zou goed zijn een aantal van deze situaties bij het uitwerken van de verbeteragenda goed onder de loep te nemen.