Samen werken aan de samenleving op school

De Eerste Kamer heeft ingestemd met de Wet uitbreiding bestuurlijk instrumentarium onderwijs. Deze wet geeft de minister meer mogelijkheden om in te grijpen wanneer scholen en instellingen ernstige overtredingen begaan, zoals het schenden van de veiligheid van leerlingen of het niet geven van burgerschapsonderwijs. Senator Henk Pijlman, voormalig geschiedenisleraar en voorzitter van de Hanzehogeschool in Groningen, voerde namens D66 het woord. Hij sloot daarmee zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer na acht jaar af.

Beeld: Hans Kouwenhoven/Eerste Kamer

Veilige plek

Senator Pijlman begon zijn inbreng met zijn ideale onderwijssysteem: “Scholen waar alle leerlingen samen werken aan integratie, samen werken aan een samenleving waar ieder individu, maar ook het collectief, binnen de democratische rechtsstaat er mag zijn”. Om dit ideaal te kunnen verwezenlijken moet er voor iedereen een veilige plek zijn binnen het onderwijssysteem. Helaas zijn er in het verleden incidenten geweest waarbij de zorg voor en de veiligheid van leerlingen niet voldoende gewaarborgd was op scholen. D66 is er daarom voorstander van dat de minister met deze wet instrumenten krijgt om adequaat in te grijpen wanneer grenzen worden overschreden in het onderwijs.

“Scholen waar alle leerlingen samen werken aan integratie, samen werken aan een samenleving waar ieder individu, maar ook het collectief, binnen de democratische rechtsstaat er mag zijn”

Terughoudendheid

Volgens Henk Pijlman zal de wet ook preventief werken. Een schoolbestuur zal immers willen voorkomen dat de minister een maatregel tegen zijn school treft. Tegelijkertijd is het, met het oog op de vrijheid van onderwijs, ook belangrijk dat de wet terughoudend wordt toegepast. Senator Pijlman vroeg minister Wiersma van Primair en voortgezet onderwijs hoe deze terughoudendheid precies is vormgegeven in de wet. Minister Wiersma antwoordde dat er meerdere procedurele en inhoudelijke waarborgen in de wet zitten, zodat er alleen opgetreden kan worden in de meest ernstige gevallen.

Burgerschapsonderwijs

D66 vindt het belangrijk dat de basiswaarden van onze rechtsstaat en democratie op elke school behandeld worden. Daarom is het positief dat er sinds de wet voor burgerschapsonderwijs uit 2021 op elke school burgerschapsonderwijs wordt gegeven. De doelen en de kernbegrippen van het burgerschapsonderwijs zijn echter niet goed uitgewerkt. Senator Pijlman vroeg minister Wiersma daarom of hij de kernbegrippen van het burgerschapsonderwijs beter kan uitwerken, zodat scholen weten wanneer ze voldoen aan eisen die de wet voor burgerschapsonderwijs stelt. Minister Wiersma zegde toe samen met de onderwijsinspectie te evalueren of deze kernbegrippen voldoende duidelijk zijn voor scholen.