Joris Backer tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen

Senator Backer begon met een compliment aan het demissionaire kabinet over de steun aan burgers en bedrijven tijdens de pandemie. “Er is op de departementen van Financiën en Sociale Zaken een huzarenstukje geleverd dat zonder precedent is”, met regelingen zoals de NOW, TOZO en TVL. Maar de pandemie woekert voort, terwijl de corona-uitgaven voor 2022 zijn gebaseerd op het idee dat de pandemie dit jaar voorbij zou zijn. D66 vindt dat de uitgaven in de begroting te optimistisch zijn ingeschat. Senator Backer vroeg ook aandacht voor de  de uitgaven om de indirecte gevolgen van de pandemie, zoals de leerachterstanden, te beperken. Backer: ‘‘Worden deze uitgaven sluipenderwijs niet structureel?’’

Als het aan D66 ligt zijn er keuzes waar de samenleving in de toekomst hoe dan ook baat bij heeft en die een kabinet, demissionair of niet, hoe dan ook moet maken. Omdat het kabinet al sinds januari demissionair is en de formatie nog aan de gang is, bevat de Rijksbegroting geen grote beleidswijzingen voor volgend jaar. D66 vindt dat de overheid structureel nog meer uitgeven dan begroot om de klimaatcrisis te bestrijden, zoals COP26 in Glasgow heeft bevestigd. De slachtoffers van de Toeslagenaffaire moeten worden gecompenseerd en de sociale advocatuur moet de komende jaren worden versterkt om burgers tegen de overheid te beschermen.

De Raad van State geeft elk jaar een advies over de Rijksbegroting. Dit jaar deed de Raad een aantal suggesties om het budgetrecht van de Eerste en Tweede Kamer te vergroten. Zo stelt de Raad voor om de Miljoenennota voortaan in het voorjaar aan het parlement voor te leggen. In het voorjaar besluit het kabinet namelijk al grotendeels waar het geld volgend jaar aan uitgegeven moet worden en dient het plannen (de Stabiliteits- en Hervormingsprogramma’s) in bij de Europese Commissie. Door de Miljoenennota te verplaatsen, ontstaat er meer samenhang tussen de besluiten over de inkomsten en de uitgaven, hebben de Kamers daar meer invloed op, en loopt het Nederlandse begrotingsproces in de pas met het Europese. Eerste Kamerlid Backer vroeg de minister wat hij van dit voorstel vond. De minister erkende dat er voordelen waren aan het vervroegen van de Miljoenennota, maar zag ook nadelen. Hij zegde toe in 2022 een brief naar de Eerste en Tweede Kamer te sturen met een overzicht van de voor- en nadelen en een voorstel.

Nederland kan aanspraak maken op bijna € 6 miljard uit het Europees herstelfonds voor de gevolgen van de pandemie. Nederland is het laatste land dat nog geen plan heeft ingediend om dit geld te gebruiken. Senator Backer riep de minister op om nu snel gebruik te maken van dit fonds om de grote uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden.