Zelf bepalen wie in je huishouden de geldzaken doet

De criteria die de gemeente gebruikt bij het vaststellen van de belastingplichtige en de toegang tot het digitaal loket, mogen niet leiden tot ongelijke behandeling op basis van geslacht of andere niet relevante persoonseigenschappen. Raadslid Wimer Heemskerk: “D66 vindt dat de gemeente er niet standaard vanuit moet gaan dat de man of het oudste lid van het huishouden de belastingen doet.”

Digitale toegang

Het contact met je gemeente vindt steeds vaker digitaal plaats. Wimer Heemskerk: “Dat je informatie over je huishouden digitaal kan inzien, is heel handig. Maar het wordt heel ónhandig als je bijvoorbeeld belastingaanslagen wilt regelen en je bent binnen je huishouden niet de gemachtigde persoon om dat ook daadwerkelijk te kunnen doen.” D66 constateert dat deze digitale toegang nog niet voor iedereen goed geregeld is. Want alleen de ‘belastingplichtige’ kan de informatie inzien en in de huidige situatie is dat één persoon per adres. Heemskerk: “Wie deze persoon is, wordt door de gemeente bepaald. Het is eventueel mogelijk om aan te passen wie de belastingplichtige is, maar dit is lang niet voor iedereen duidelijk.” Het kenmerk op basis waarvan gemeenten de belastingplichtige bepalen, is vaak de leeftijd van de personen in het huishouden. In de praktijk leidt dat er vaak toe dat de man automatisch als belastingplichtige wordt aangewezen.

Beeld: Nenad Stojkovic/Flickr

Niet meer van deze tijd

Ook in Arnhem is leeftijd bepalend voor wie als belastingplichtige wordt aangewezen. Hiermee is de gemeente mede bepalend voor wie binnen het huishouden de financiën doet of kan doen. Heemskerk: “Dit is eigenlijk heel seksistisch en niet meer van deze tijd. Ook blijkt steeds vaker dat dit binnen huishoudens tot praktisch onhandige situaties leidt.” D66 vindt net als het College van de Rechten van de Mens dat gemeenten ‘vanuit het oogpunt van gelijke behandeling en autonomie’ hun beleid hierover moeten aanpassen.

Niet automatisch

Inwoners zouden zelf moeten kunnen kiezen op wiens naam binnen het huishouden de gegevens staan. Heemskerk: “Het zou het beste zijn als de gemeente het mogelijk kan maken meerdere personen gezamenlijk belastingplichtige te laten zijn. Of dat huishoudens de keuze wordt voorgelegd om zelf te bepalen wie de belastingplichtige is. Beide opties zijn beter dat dit automatisch door de gemeente te laten bepalen.” Daarnaast stelt D66 voor dat de gemeente dit onderwerp ook onder de aandacht brengt bij andere overheden waar Arnhemse inwoners mee te maken hebben. Zoals bijvoorbeeld de waterschappen.


UPDATE 24 OKTOBER 2023:
Het college vindt dat het aanwijzen van de belastingplichtige (en WOZ-belanghebbende) volgens zo objectief mogelijke criteria wordt gedaan. Voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt de eigenaar (die bekend is via een koppeling met het Kadaster) als belastingplichtige aangemerkt, als die ook de bewoner van het pand is. Is er geen sprake van eigendom, dan wordt de langst-wonende aangeslagen. Als de bewoners tegelijkertijd zijn ingeschreven, dan wordt de oudste bewoner aangeslagen. Arnhem volgt hierbij de model-beleidsregels van de VNG.
Hoewel het juridisch is toegestaan om meerdere belastingplichtigen op een aanslag te zetten, is dit volgens het college systeemtechnisch niet mogelijk. Uitgangspunt blijft dat het aanwijzen van belastingplichtigen praktisch en doelmatig moet zijn.
Het is mogelijk om op verzoek de belastingplichtige te wijzigen met ingang van het eerstvolgende belastingtijdvak. Het college zegt toe deze mogelijkheid te communiceren via de website van de gemeente Arnhem.
Ook zal de gemeente actief blijven zoeken naar mogelijkheden om de huidige technische beperkingen op te lossen.