Lieve Democraten,
Wat een bijzondere dag. Het eerste stadscongres voor jullie en ons sinds de gemeenteraadsverkiezingen. Het eerste stadscongres waar ik jullie weer in levenden lijve kan zien sinds de coronacrisis. En het eerste stadscongres dat ik jullie als fractievoorzitter mag toespreken.
Ik ben onder de indruk van de kennis, ervaring en het enthousiasme van jullie in de zaal. Dank dat jullie hier zijn op deze bloedhete dag, zodat ik het hier in dit schoolgebouw samen met jullie kan hebben over de toekomst van onze stad.
Vier maanden geleden droeg Reinier van Dantzig het stokje aan mij over, nadat we samen de coalitieonderhandelingen hebben doorleefd en waarvan jullie het mooie resultaat natuurlijk hebben gevolgd.
Ik weet dat je gezegd hebt dat de fractie nu een fractievoorzitter heeft met idealen, maar in idealen kun je niet wonen en in zijn pragmatisme wel, met dank aan alle huizen die hij gaat bouwen als wethouder.
Een nieuwe fractie en een nieuw college betekent ook een nieuwe koers.
I Vrije stad
Amsterdam is van oudsher een vrije stad. Een plek waar je jezelf kan zijn. Een veilige haven voor iedereen. Voor paradijsvogels, voor andersdenkenden, voor critici en voor mensen die vluchten voor geweld.
Het is de stad waar mijn moeder, grootmoeder en haar grootmoeder geboren en getogen zijn en waar ik tijdens mijn studietijd naar terugkeerde.
Maar deze vrije geest staat onder druk.
Want ook in Amsterdam durft niet iedereen hand-in-hand te lopen.
Ook in Amsterdam staan er anti-abortus demonstranten recht voor abortusklinieken.
Ook in Amsterdam bepaalt je postcode te vaak je kansen in het leven.
Vrijheid is dus niet vanzelfsprekend. Het is een verantwoordelijkheid van ons allemaal, het vraagt iets van ons. En vrijheid bestaat niet los van elkaar, maar alleen in verbinding tot elkaar. Vrijheid in verbinding.
II De uitdagingen van onze tijd
Maar we hebben wereldwijd te maken met een recordaantal uitdagingen die veel effect hebben op de inwoners van Amsterdam. Crises die allesbepalend zijn voor de leefbaarheid en het voortbestaan van onze stad.
We leven in een tijd waarin de rekening voor energie en boodschappen zo hoog is, dat steeds meer mensen moeten kiezen tussen een warm huis of een warme maaltijd.
We leven in een tijd van bosbranden en overstromingen – gevolgen van een klimaatcrisis die niet meer te ontkennen is en met de droge zomer ook voelbaar is in de stad.
We leven in een tijd waarin vluchtelingen in een rubberbootje de Middellandse zee trotseren om vervolgens te stranden voor de poorten van Ter Apel en waarvoor ook Amsterdam zich van haar barmhartige kant moet laten zien.
En waarin vrouwen en lhbti’ers nog steeds geïntimideerd worden en wiens rechten kwetsbaar zijn. Van Amerika tot Afghanistan, maar toch ook nog hier in Amsterdam.
Deze uitdagingen zijn grote, complexe crises die overweldigend kunnen aanvoelen. Maar, geen uitdaging is te groot als je de juiste mensen om je heen hebt. Een fractie waarin je gelooft.
En nu hebben wij met Danielle, Elise, Rob, Suleyman, Marja, Erik, Anne en Alper natuurlijk de beste – én de leukste fractie van Amsterdam.
De fractiedag van gisteren bewijst immers dat politieke punten maken in de boksring – en dan heb ik het niet over de raadszaal – en vervolgens een biertje drinken prima samen kunnen gaan.
III Ons sociale gezicht
De manier waarop we met deze uitdagingen omgaan bepaalt de toekomst van ons allemaal. Als we niets doen, dan creëren we een wereld waarin ik mijn zoontje van twee niet wil achterlaten.
Met deze crises, is het meer dan ooit nodig om ons sociale gezicht te laten zien. Dus als ik het heb over de koers van onze fractie zeg ik: laten we meer de nadruk leggen op het sociaal in sociaal-liberaal.
De uitdagingen van onze tijd vragen namelijk om meer empathie.
Ze zijn te groot voor politieke relletjes en persoonlijk gewin. Hoewel niets menselijks ook mij vreemd is, vragen de uitdagingen om constructieve politiek die ergens voor staat.
Politiek met een langetermijnvisie, waarin mensen weer gaan vertrouwen. Politiek die verder gaat dan jij versus ik. Verder dan jouw partij versus mijn partij.
Of zoals een marktkoopman in Zuidoost zei bij Staat van de Stad: “links en rechts moeten meer samen oplossingen vinden in plaats van op elkaar haten”.
Dit betekent dat we ons met elkaar moeten verbinden: raakvlakken zoeken met andere partijen en onze krachten bundelen voor gezamenlijke doelen.
Als we het vertrouwen van Amsterdammers willen terugwinnen moeten we het ook durven toegeven als we iets een keer níét goed hebben gedaan. Aan de stad, én aan elkaar.
Dus laten we ook naar onszelf durven kijken en ons kwetsbaar durven opstellen. Twijfel en zelfonderzoek lijken verdwenen uit de politiek, maar werden door onze grondlegger Van Mierlo juist verheven tot politieke deugden.
Uiteindelijk zijn we allemaal net zo goed mens als de mensen die wij vertegenwoordigen. Dit wil ik de komende periode uitdragen met D66.
IV De mensen voor wie wij het doen
Wij worden wel eens gezien als partij voor mensen met wie het eigenlijk wel goed gaat in het leven. Maar het sociaal in sociaal-liberaal betekent dat we er zijn voor iedereen, maar juist ook voor degenen die het misschien net iets meer nodig hebben.
We moeten er zijn voor alle leerlingen, maar juist ook voor het jongetje dat op school voor het eerst hoort dat homo zijn niets is om je voor te schamen, maar iets om te vieren.
Of het meisje dat in de klas niet stil kan zitten maar er tijdens de gymles achter komt dat ze een ster is in voetballen.
Net zoals de theaterlessen op school van juf Joanne mij veel brachten toen ik zelf jong was. Toen ik mee mocht doen aan de schoolvoorstelling in de Leidse Schouwburg – natuurlijk lang niet zo mooi als die van Amsterdam.
Ik besef me al te goed dat ik deze ervaring heb, omdat ik daartoe de mogelijkheid heb gekregen. Dat deze kansen ertoe hebben geleid hebben dat ik hier nu voor jullie sta.
Maar de realiteit is dat veel kinderen dit geluk niet hebben.
Daarom investeren we met ons coalitieakkoord in een rijke schooldag voor alle Amsterdamse kinderen met les in burgerschap, cultuur, muziek en sport.
Zodat zij kunnen ontdekken wie ze zijn, hun talenten worden gezien en ze deze verder kunnen ontplooien. Zodat zij niet iets, maar iemand worden.
We moeten er zijn voor iedereen die in onze prachtige stad wil kunnen wonen, maar juist ook voor Amin, die gevlucht is en voor wie een veilige plek een noodzaak is.
Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid in de opvangcrisis met een cruiseschip voor vluchtelingen en circulaire flexwoningen voor studenten, starters en statushouders.
We moeten er zijn voor iedereen die de energierekening ziet oplopen, maar juist ook voor de leerling die gisteren omviel in de klas, omdat het geld op was en hij het hele weekend niks had gegeten.
Daarom werkt de gemeente hard aan het uitkeren van de energietoeslag, starten we een grootschalig isolatie-initiatief en bieden we kinderen gratis schoollunches.
En we moeten er zijn voor vrouwen die door glazen plafonds heenslaan, maar juist ook voor hen die slachtoffer zijn van belediging, intimidatie of geweld op basis van wie zij zijn, wat zij geloven of van wie zij houden.
Daarom gaan we straatintimidatie tegen met de VN SafeStreets-aanpak en hebben we bewustwordingscampagnes en voorlichting op scholen.
Want geloof me, ik slaap pas goed als ik weet dat mijn zoontje later nooit, maar dan ook nooit, zal moeten horen dat vrouwen niets meer zijn dan hoeren.
V Geen plek voor onverdraagzaamheid
We moeten er zijn voor Amsterdammers. En daar heb ik jullie bij nodig. Want dit zijn onze idealen, maar het pragmatisme moeten we natuurlijk behouden. Wat betekent dit voor jullie?
Ik zou je willen vragen om vandaag 1 Amsterdammer een stem te geven. Iemand die het nodig heeft dat je voor hem of haar opkomt. Een vriend, een buur of misschien wel jij zelf.
Ga hierover in gesprek met elkaar straks bij de borrel.
Spreek een fractielid aan met een vraag of verzoek.
Wissel contactgegevens uit zodat we kunnen helpen.
Jullie hebben zoveel kennis, ervaring en netwerk in Amsterdam. Als jullie allemaal 1 iemand verder helpen, krijgen we veel voor elkaar. Wij zijn immers met velen.
Tot slot, er zijn voor elkaar betekent ook dat er in onze stad geen plek is voor onverdraagzaamheid.
Daartegen zal ik mij keihard verzetten, waar het zich ook voordoet en in welke vorm het ook verschijnt.
Als je aan mijn mensen komt, dan sta ik op. En mijn mensen, dat zijn alle Amsterdammers.
Dit beloof ik als fractievoorzitter te doen, elke dag opnieuw.
Samen met onze fractie, samen met onze wethouders, Reinier, Melanie en Shula.
Samen met onze bestuurders overal in de stad Bart, Jan-Bert, Alexander, Yassmine, Nazmi en Thomas.
En samen met jullie.
Want vrijheid is niet vrijblijvend. Vrijheid in verbinding; het krijgt pas betekenis als we het omzetten in concrete resultaten.
Zodat Amsterdam weer de stad wordt waar iedereen zichzelf kan zijn.
Waar we heldhaftig voor elkaar opkomen.
Waar we vastberaden uitdagingen trotseren.
En waar we iedereen barmhartig ontvangen.
Democraten, ik sluit graag af met een citaat van Augustinus:
Het zijn slechte tijden!
Het zijn moeilijke tijden!
Dat zeggen de mensen tenminste.
Laten we liever goed leven
Dan worden de tijden vanzelf goed.
Wij zijn de tijden.
Zoals wij zijn, zo zijn de tijden
Dank jullie wel.
Beeld: D66