Een komma, geen punt: Keti Koti in Rotterdam

Op 22 juni vond de netwerkbijeenkomst ‘Rotterdam na de Komma’ plaats. Stichting Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst en de gemeente organiseerden deze bijeenkomst om het gesprek aan te gaan, van elkaar te leren en elkaar te inspireren.
De middag begon met een welkomstwoord van de wethouder samenleven, Faouzi Achbar. Hij sprak over het belang van in gesprek blijven en vooral ook zien wat doorwerking betekent. Rabin Baldewsingh, Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme, benadrukte dat de sleutel tot herstel ligt in onderwijs, onderwijs en nog eens onderwijs. 

Joan Nunnely vertelt: “De bijeenkomst was een moment van eenheid, waarop we ons realiseerden dat heel Nederland vertegenwoordigd moet zijn in deze gesprekken. De sprekers benadrukten keer op keer dat herstel en erkenning niet alleen een verantwoordelijkheid is van de nazaten van tot slaaf gemaakten, maar van ons allemaal. Dit gezamenlijke verleden beïnvloedt nog steeds de structuren van onze samenleving en de manier waarop wij met elkaar omgaan. Onderwijs is wat D66 betreft de brug naar een meer inclusieve en rechtvaardige toekomst, waarin we leren van onze geschiedenis om de fouten van het verleden niet te herhalen.” 

Vandaag, 30 juni, herdenken we de afschaffing van de slavernij, een dag die in het teken staat van erkenning, begrip en collectieve bewustwording van ons pijnlijke verleden. De herdenking start met een processie van het Maaspodium naar de Lloydkade, gevolgd door een bloemenceremonie. Deze ceremonie vindt plaats bij het monument ter herdenking van de slavernij aan de Lloydkade, op de plek waar schepen van de Rotterdamse slavenhandelsmaatschappij Coopstad en Rochussen vertrokken naar Afrika. Bij deze herdenking zullen raadsleden Joan Nunnely en Agnes Maassen een krans leggen.

Morgen vieren we het bevrijdingsfeest met het Keti Koti Festival. Op deze dag in 1863 werd de Emancipatiewet van kracht en kwam er officieel een einde aan de slavernij. Het festival biedt een divers programma met liveoptredens van muzikanten uit de Afrikaanse diaspora. Het is een dag van feest en verbinding, waarin de rijkdom van gedeelde cultuur wordt gevierd.

2023 markeert het 150-jarig jubileum van de daadwerkelijke afschaffing van de slavernij. Tot slaaf gemaakten moesten namelijk nog tien jaar doorwerken na de formele afschaffing in 1863. “Wij hebben in ons verkiezingsprogramma opgenomen dat de stad hier extra bij stil moet staan, vooral op Keti Koti. Dat hebben we ook in het coalitieakkoord opgenomen: samen met de gemeenschappen van Rotterdam wordt invulling gegeven aan het programma ‘Een gedeelde geschiedenis’. Dit programma loopt tot dit jaar en richt zich op de herdenking van ons slavernijverleden”, aldus Agnes Maassen.

Afgelopen jaar hebben educatie-, kunst- en cultuurinstellingen in Rotterdam verschillende activiteiten op touw gezet. “Een prachtig voorbeeld hiervan is de podcast ‘De plantage van onze voorouders’, waarin persoonlijke verhalen en historische feiten verweven worden om het slavernijverleden van Nederland te belichten en het gesprek hierover te verdiepen”, aldus Joan Nunnely. Daarnaast biedt de gemeente via Onderwijs010 lesmateriaal over deze geschiedenis, zodat leerlingen zich hierin kunnen inleven en hun plek in de samenleving beter begrijpen. 

Rotterdammers van wie de voorouders tot slaaf gemaakt waren kunnen kosteloos hun achternaam wijzigen, als deze bijvoorbeeld verwijst naar een plantage of slavenhouder. Agnes Maassen: “Dit kan een pijnlijke herinnering zijn aan het verleden. Het is dan ook goed dat de gemeente deze mogelijkheid biedt.”

Op de Internationale Dag van de Rechten van de Mens, 10 december 2021, heeft het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam excuses aangeboden voor de rol van hun voorgangers in de koloniale tijd. Dit is een belangrijke stap in de erkenning van de rol die Rotterdam heeft gespeeld in het kolonialisme en de slavernij, en de invloed daarvan op de stad van nu. “Veel Rotterdammers hebben anno 2024 te maken met discriminatie en dat is verre van oké”, vertelt Agnes. “De erkenning van het verleden draagt bij aan oplossingen voor de toekomst. Een toekomst waarin elke Rotterdammer zichtbaar zichzelf kan zijn, zonder vooroordelen, met gelijke kansen en behandeling.”

D66 wil dat Keti Koti een nationale feestdag wordt. In Suriname is dat al zo, maar in Nederland nog niet. Voormalig Tweede Kamerlid Salima Belhaj legde in 2021 uit waarom dit belangrijk is: “De nabestaanden van tot slaaf gemaakten eisen terecht erkenning voor het pijnlijke verleden van de slavernij en de gevolgen daarvan in de huidige samenleving. Van de ongelijkheid door racisme, die nog altijd voortduurt. De politiek moet daar naar luisteren en handelen. Racisme, discriminatie en uitsluiting zijn onacceptabel. Daar horen we krachtige daden en symbolen tegenover te zetten. Keti Koti kan een dag van dialoog worden. Van een erkenning van ons verleden, met een blik op een toekomst van gelijkwaardigheid.”