M_{aatschappelijk belang Stadsverwarming Purmerend vereist sterke rol gemeenteraad}

Toch is de rol van de gemeenteraad ten aanzien van SVP vaak onderwerp van discussie in de gemeenteraad. Sinds februari 2023 hanteert het college van B&W een notitie, waarin de rollen van SVP, de Raad van Commissarissen van SVP, het college van B&W en de gemeenteraad nader zijn toegelicht. Sinds de introductie van deze notitie is er nogal wat gebeurd rond de Stadsverwarming Purmerend, met de uitval van twee ketels in de winter van 2023 en een miljoenenschade als gevolg. In de commissievergadering van 23 januari 2025 stond een evaluatie van de ‘notitie rolduiding’ op de agenda.

Terugkijkend noemde fractievoorzitter Mark Intres van D66 de problemen met de ketels een ‘testcase’ voor de notitie rolduiding. D66 kon zich begin 2023 op hoofdlijnen vinden in de manier waarop de rollen van de verschillende partijen waren geformuleerd. Het onderzoek dat na de problemen met de ketels is uitgevoerd, heeft ook laten zien dat die formuleringen kloppen: de rollen zijn duidelijk en naar de omschrijving van die rollen is gehandeld. Althans: door de directie van SVP en de Raad van Commissarissen en in dat samenspel ook door het college van B&W. Maar: niet tussen het college en de gemeenteraad.

Al bij de introductie van de notitie heeft D66 er kritische kanttekeningen bij geplaatst. Want in de notitie wordt alleen uitgegaan van formele en financiële verantwoordelijkheden. De grote maatschappelijke en politieke belangen die met SVP gemoeid zijn, worden in feite buiten beschouwing gelaten. D66 mist hoe we daar als politiek onze rol goed kunnen invullen. Dat is ook gebleken bij de grote problemen die ontstonden.

In de notitie staat dat de gemeenteraad geen directe rol heeft ten aanzien van SVP. Dat klopt natuurlijk ook: het bedrijf functioneert als een zelfstandige B.V., op afstand van de gemeentelijke organisatie. Maar het is wel een gemeentebedrijf op afstand. Vanwege de maatschappelijke impact en de grote financiële belangen moet de raad daarom wel goed in positie blijven. En de enige manier daarvoor is via de aandeelhouder, het college.

Dat is in de testcase niet goed gegaan. Hierover wilden we al eerder met het college in gesprek en daarvoor hebben we destijds al samen met andere partijen een verzoek gedaan voor een interpellatiedebat. Dat werd – hoogst ongebruikelijk en ongehoord – geblokkeerd door de coalitiepartijen, die een meerderheid in de gemeenteraad hebben. De toenmalige wethouder werd uit de wind gehouden. Maar de vragen van toen, waren er nog steeds.

De kernvraag was: als het college op 17 februari 2023 wist dat twee van de vier ketels zijn uitgevallen, nog in de koude winter, dan moest ook al duidelijk zijn dat dit alleen kon worden opgevangen door op dat moment peperduur aardgas in te kopen voor de hulpwarmtecentrales. Toen moest dus ook al glashelder zijn dat dit het jaarresultaat van SVP zeer nadelig zou beïnvloeden, met waarschijnlijke effecten voor het dividend van de gemeente als aandeelhouder. Dit dividend bedroeg elk jaar € 700.000,-.

De gemeenteraad had dus onmiddellijk moeten worden geïnformeerd. Vanwege de mogelijke maatschappelijke impact en zodat we hier bij het vaststellen van de voorjaarsnota rekening mee konden houden. Maar vanuit het college hoorde de raad niets. Pas op 20 april werd de gemeenteraad geïnformeerd.

Op grond van de evaluatie stelde het college voor om een extra bepaling in de notitie op te nemen om de gemeenteraad voortaan zo snel mogelijk te informeren in het geval van calamiteiten bij SVP. Dat klinkt heel vriendelijk en als een handreiking van het college. Maar D66’er Intres wees het college er fijntjes op dat dit een sigaar uit eigen doos is: het college is op grond van de Gemeentewet al verplicht om de raad alle informatie te geven die nodig is voor het uitvoeren van de taken die de raad heeft. Niettemin is het goed dat dit ook expliciet in de notitie wordt opgenomen, als leerpunt uit de evaluatie.

De nieuwe wethouder die SVP in zijn portefeuille heeft, beantwoordde kalm en duidelijk alle vragen die D66 stelde. Daarop constateerde Intres nog dat het blokkeren van het interpellatieverzoek nergens voor nodig is geweest. Het college en de gemeenteraad hebben afgesproken om de notitie rolduiding elk jaar opnieuw tegen het licht te houden en met elkaar te bespreken. Dat geeft de gemeente de houvast die nodig is rond SVP.