Een paar weken geleden stond er een man tegen mij te schreeuwen bij een inspraakavond. Hij was boos over een mogelijke, nog lang niet definitieve, plaatsing van windmolens in de provincie Utrecht. Zodra ik de ruimte binnenkwam, hoorde ik hem roepen: “Ha! Daar zul je ze van D66 hebben, daar gaan we!” Elke poging om wat afstand te creëren werd beantwoord met nóg dichterbij komen en nóg harder praten. Pas toen een mannelijke collega zich naast me voegde, kalmeerde hij. Andere vrouwelijke statenleden hebben helaas vergelijkbare ervaringen.
Column: Meer vrouwen in de politiek vraagt ook iets van mannen
De eerste vrouwelijke Commissaris van de Koning tussen de andere portretten van haar voorgangers? • Beeld: D66
In de provincie Utrecht hangt een rij portretten van alle Commissarissen van de Koning. Een rij van witte, oudere mannen. Nu hebben we een uitstekende commissaris, die zich vol overtuiging inzet voor participatie en inclusie, maar het feit dat er nog nooit een vrouw in die rij heeft gehangen, zegt veel over hoe de politiek in Nederland eruitziet. Jong, vrouw en politiek actief? Dat blijft nog altijd een uitdaging. Internationale Vrouwendag is de uitgelezen kans om aandacht te vragen voor de barrières die vrouwen nog steeds ervaren in de politiek—niet alleen in Utrecht, maar in heel Nederland—én voor het doorbreken hiervan. Als we echt meer representatie van vrouwen in de politiek willen, is er niet alleen een structurele, maar ook een culturele verandering nodig, wat juist iets vraagt van mannen in onze samenleving.
Afspiegeling
Dit soort momenten zijn geen uitzondering. Ze maken deel uit van de dagelijkse realiteit van vrouwen in de politiek. En dat terwijl de aanwezigheid van vrouwen niet alleen wenselijk, maar ook essentieel is. Niet alleen zou de politiek een afspiegeling moeten zijn van de samenleving die zij vertegenwoordigt, maar onderzoek toont ook aan dat diverse besturen leiden tot evenwichtigere en beter onderbouwde beslissingen.
Ruimte
Als we willen dat meer vrouwen hun stem laten horen in de politiek, moeten we daar ruimte voor maken. Dat vraagt niet alleen om structurele veranderingen – zo is er nog steeds geen zwangerschapsverlof voor volksvertegenwoordigers – maar ook om een cultuurverandering. Vrouwen in de politiek krijgen nog altijd vaker te maken met (online) haat en agressie dan hun mannelijke collega’s. De genoemde voorbeelden illustreren de drempels vrouwen in de politiek nog altijd ervaren. Volksvertegenwoordiger zijn vraagt sowieso al om offers – zo is de vergoeding is vaak niet voldoende om gemiste werkuren te compenseren, en maken de vergadertijden het lastig dit werk te combineren met een gezinsleven – daarbovenop moet je als vrouw dus tegen de culturele uitdagingen kunnen.
Gevolgen
Dit is geen abstract probleem; het heeft directe gevolgen. In Nederland is nog nooit 50% vrouwelijke vertegenwoordiging gehaald. In de Tweede Kamer was het hoogste percentage ooit 39%, en op gemeentelijk niveau blijft het steken op 33%. De laatste jaren lijkt de stijgende lijn zelfs te zijn omgeslagen in stagnatie of achteruitgang, wat zorgwekkend is met de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar in het vooruitzicht.
Vraag aan mannen
Natuurlijk vraagt verandering iets van vrouwen zelf: ze moeten zich kandidaat stellen, zich laten horen en hun plek opeisen. Maar laten we alsjeblieft niet vergeten dat het ook iets van mannen vraagt. Niet alleen van de mannen die gelijkwaardigheid belangrijk vinden. Maar ook van het grijze midden, de mannen die zich misschien niet geneigd voelen zich uit te spreken. Maar het wel zien gebeuren.
Spreek je uit
Op deze Internationale Vrouwendag is de boodschap aan alle mannen dan ook duidelijk: spreek je uit als je ziet dat een vrouwelijke collega wordt onderbroken of genegeerd. Geef niet alleen het goede voorbeeld, maar spreek elkaar ook aan of maak een keertje ruimte.
Gemeenteraadsverkiezingen
Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht is dit hét moment om vrouwen aan te moedigen zich kandidaat te stellen. Als we allemaal ons best doen—mannen én vrouwen—halen we misschien eindelijk die 50%.