Statencommissie 22 september 2021: Niet méér, maar vooral betere participatie

Door het uitstel van de nieuwe Omgevingswet naar juni volgend jaar is het wettelijk gezien nodig de bestaande provinciale Omgevingsvisie te actualiseren. Alhoewel de écht grote keuzes gemaakt gaan worden na de invoering van de Omgevingswet, is er ook nu al ruimte om onderwerpen en thema’s die daarom vragen anders te regelen. Voorbeelden hiervan zijn de ontwikkelingen rondom de energietransitie en woningbouw.

Als D66 zien we op drie punten kansen om verbeteringen aan te brengen. Woordvoerder Peter Gerrits: ‘’Allereerst willen we gezien het grote woningtekort graag meer ruimte voor wonen in het buitengebied, ook voor nieuwe Groningers. Uiteraard moet daarbij wel rekening worden gehouden met behoud van het landschap.’’ Naast de inzet op woningbouw vindt D66 dat zonneparken goed moeten worden ingepast in de omgeving, nadat eerst zoveel mogelijk panelen op daken worden gelegd. ”De provincie kan bijvoorbeeld via het Fonds Nieuwe Doen bedrijven en agrariërs ondersteunen om hun daken hiervoor geschikt te maken,” benoemt Peter Gerrits een mogelijkheid om de energietransitie te versnellen.

Bij deze plannen moet er voldoende gelegenheid komen voor de participatie van inwoners. ‘’Wij vinden dat inwoners over belangrijke landschappelijke ontwikkelingen mee moeten kunnen praten. Niet alleen bij de nieuwe Omgevingsvisie straks, maar ook al bij deze actualisatie,’’ geeft Peter Gerrits aan. Tot slot hebben we, samen met GroenLinks, wederom aandacht gevraagd voor de status van de gedempte sloot in Middag-Humsterland. Wat ons betreft moet deze in ere hersteld worden.

Al eerder spraken we in een Statenvergadering over het project ‘Dubbele Dijk’. Hiermee wordt onderzocht of in plaats van dijkverhoging een tweede, lagere dijk Groningers even goed kan beschermen tegen het water. Tegelijkertijd kan in het tussengebied worden geëxperimenteerd met innovatieve vormen van landbouw. Dat hierover nu wordt gedebatteerd heeft niet zozeer te maken met het project zelf, maar vooral omdat uit onderzoek van Nieuwsuur bleek dat de provincie voor de pacht van de grond een veel hoger bedrag heeft betaald dan de grond eigenlijk waard was.

Als D66 zien we de potentiële landschappelijke en ecologische waarde van het project, maar we hebben over de kosten wel vragen. Jurgen Elshof: ‘’We zijn bijvoorbeeld benieuwd of de enige partij die bereid was grond aan te bieden ook echt geloof had in een dergelijk innovatief project, of puur gebruik heeft gemaakt van de sterke onderhandelingspositie om zo de hoogste prijs te krijgen.’’ Het College geeft aan dat de verkopende partij inderdaad een sterke positie had in de onderhandelingen. De partij wilde de grond echter alleen verpachten, en onteigening was wettelijk gezien geen optie. D66 is benieuwd naar de uitkomsten van de pilot en wat dit uiteindelijk oplevert, ook als het gaat om de afweging tussen kosten en baten.

De provincie wil met een nieuwe participatieverordening inwoners meer betrekken bij de totstandkoming, uitvoering en evaluatie van beleid. In aanloop daarnaartoe spraken we tijdens deze Statencommissie over de startnotitie met daarin de uitgangspunten voor niet zozeer méér, maar vooral betere inwonersparticipatie.

Als D66 hebben we benadrukt dat ook echt iedereen mee moet kunnen doen. ‘’Er wordt al wel gesproken over mogelijke instrumenten die hieraan bij kunnen dragen, maar er mist een reflectie op de meer wezenlijke vraag: waarom participeren bepaalde mensen nu niet? Dat heeft ook te maken met bijvoorbeeld het vertrouwen van mensen in de politiek en overheid,’’ benoemt woordvoerder Paula Benjamins-van Oudheusden een belangrijk punt van zorg aan onze kant.

Daarnaast moet participatie echt onderdeel worden van het provinciale DNA. Paula Benjamins-van Oudheusden: ‘’Want als je organisatie het niet steunt, niet weet hoe het moet, hoe ga je dan de inwoners van Groningen bereiken en je participerende dienstverlening optimaliseren?’’ Wat D66 betreft moeten medewerkers van de provincie regelmatig worden getraind en bijgeschoold in het betrekken van inwoners bij beleid en plannen. Het College heeft aangegeven hier oog voor te hebben en ook al mee aan de slag te zijn.

Tot slot zien we kansen om meer over te laten aan inwoners die zelf het heft in eigen hand willen nemen. Dat kan via het zogenaamde uitdaagrecht, waarbij een groep inwoners of een maatschappelijke organisatie een overheidstaak overneemt om dit zo beter of goedkoper te organiseren. ‘’Een voorwaarde voor succesvolle toepassing van het uitdaagrecht is echter wel dat inwoners, verenigingen en maatschappelijke organisaties weten dát en vervolgens op welke gebieden zij de overheid kunnen uitdagen,’’ geeft Paula Benjamins-van Oudheusden aan. Daarom pleiten wij voor een digitaal track-en-tracesysteem waarmee het beleid van de provincie nauwgezet kan worden gevolgd. Zo informeert de provincie inwoners actief over haar plannen en kunnen inwoners bepalen wanneer zij hierin willen participeren. Op die manier draaien we het uitdaagrecht als het ware om. Bij de verdere uitwerking van het participatiebeleid gaan we kijken wat de mogelijkheden hiervoor zijn.