BOB heeft een beknopt programma en niets opgenomen over onderwijs.

Voor klimaat heeft BOB geen concrete punten in haar programma staan. Over duurzaamheid geeft BOB aan dat ze tegen verspilling is van schaarse grondstoffen. BOB is ook voorstander van vergroening. Ook hierover geen concrete voorstellen.

BOB is evenals D66 voor een zelfbewoningsplicht en vindt het daarnaast belangrijk dat bewoners in een vroegtijdig stadium bij plannen worden betrokken. Daarnaast pleit BOB voor een integrale visie voor wat er met ontwikkelgebieden in en om Elst gaat gebeuren.

BOB is evenals D66 kritisch op de uitvoering in het sociaal domein en daarin trekken D66 en BOB dan ook regelmatig samen op. D66 door de gehele raad meer in stelling te brengen en BOB door haar specialistische kennis te delen. Daarnaast vindt ook BOB het van belang dat er een goede samenwerking tussen alle zorgpartners komt en blijft.

BOB zet zich nog meer dan andere partijen in om te voorkomen dat de RailTerminalGelderland (RTG) er komt.

GBO wil de scholen ondersteunen in het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie. Net als D66 wil GBO de laaggeletterdheid aanpakken. GBO wil voor- en vroegschoolse educatie gericht inzetten. D66 wil voor zoveel mogelijk kinderen vroeg- en voorschoolse educatie, dat past bij een rijke schooldag en biedt meer gelijke kansen voor kinderen.
GBO wil meer kleinschalige vormen van bibliotheken met een ontmoetingsfunctie (in zoveel mogelijk kernen)

GBO is net als D66 voorstander van de operatie steenbreek: het stimuleren van meer groen, ook in particuliere tuinen. Daarnaast geeft GBO aan dat ze minder zwerfafval willen in de gemeente.

GBO legt de nadruk op diversiteit en differentiatie van woningen. Dat sluit aan bij het doel van D66. GBO noemt een aantal doelgroepen echter niet, zoals arbeidsmigranten, statushouders en woonwagenbewoners. Net als D66 pleit GBO voor een groene woonomgeving en eerst zoveel mogelijk bouwen binnen de bebouwde kom. Ook wil GBO duurzaam bouwen stimuleren.

GBO is met D66 voorstander van een integrale aanpak voor armoede en gelijke kansen voor iedereen. GBO wil naast laagdrempelige ontmoetingsplekken in iedere kern ook een zorg- en servicecentrum in iedere kern. Dat is volgens D66 goed te combineren met elkaar in de vorm van een huiskamer.

GBO en D66 vinden beiden dat cultuur een belangrijk onderdeel is van onze samenleving. Het brengt net als sport mensen bij elkaar. D66 vindt daarnaast dat er ook ingezet moet worden op recreatie, om mensen aan het bewegen te krijgen en om onze lokale horeca van te laten profiteren. GBO wil sport mogelijk maken voor alle doelgroepen. D66 gaat nog verder en geeft aan dat alle kinderen recht hebben op deelname aan sport. GBO wil net als D66 goed kijken of verdeling van het sportbudget over de verenigingen nog rechtvaardig is. Beide partijen zien ook veel kansen in samenwerking tussen scholen, kinderopvang, sport, zorg en maatschappelijke organisaties.

D66 en GBO willen beiden graag een ‘huiskamer’ in iedere kern. GBO wil daarnaast in iedere kern een ‘zorg- en servicecentrum’. Beiden willen ook extra aandacht en ondersteuning voor mantelzorgers. Beiden willen ook werken aan de kwaliteit van de zorg.

D66 en GBO willen beiden dat de toegestane snelheid op wegen moet passen bij de inrichting en vrijliggende fietspaden. GBO noemt ook het belang van een goede aansluiting op provinciale wegen.

D66 en GroenLinks willen veilige fietsroutes naar school en het op de fiets naar school gaan stimuleren. GroenLinks heeft verder geen punten opgenomen over onderwijs.

GroenLinks wil net als D66 ook inzetten op besparen van energie en wil alle inwoners specifiek energieadvies geven. Naast een duurzaamheidslening pleit GroenLinks ook voor een ‘financiële stimulans’ en een investeringsfonds voor bedrijven die willen verduurzamen. Daarmee geeft GroenLinks al een voorzet voor invulling voor een actievere rol van de gemeente om verduurzaming te stimuleren. Dat is precies waar D66 ook voor is: D66 wil graag een subsidieregeling voor woningisolatie invoeren en inzetten op verduurzaming van bedrijven. Daarnaast wil D66 samen met de regio op zoek naar innovatieve oplossingen voor het opslaan van energie in de A15 zone. GroenLinks wil de dijken autoluw maken en voldoende laadpunten voor elektrische auto’s. D66 wil graag bewoners zelf laten bepalen of de dijken autoluw worden en zo ja, hoe en pleit voor een integrale visie op wonen, inclusief laadpunten in de lantaarnpalen. GroenLinks wil dat er apart beleid komt voor dierenwelzijn.

Samen met GroenLinks heeft D66 gepleit voor meer geld voor vergroening van de leefomgeving en dit komt ook in beide programma’s terug bij de ontwikkeling van nieuwe wijken: natuurinclusief, autoluw, naast zonnepanelen ook groene daken, ruimte voor alternatieve woonvormen, bouwen voor alle doelgroepen, betere participatie bij ontwikkeling van nieuwe wijken. D66 vindt dat bewoners gestimuleerd moeten worden om samen een strategisch dorpsplan te maken, en dat zij ook meer regie hebben over de toekomstige ontwikkelingen in het dorp. GroenLInks wil de regie meer bij de gemeente neerleggen, maar geeft ook aan inwoners meer zeggenschap te willen geven.

GroenLinks is net als D66 voorstander van experimenten voor inwoners met een bijstandsuitkering. GroenLinks is voor een basisinkomen. D66 houdt ook andere mogelijkheden open.

Net als D66 is GroenLinks voor een raadsakkoord in plaats van een coalitieakkoord. GroenLinks wil een lokale ombudspersoon. Bestuurlijke vernieuwing staat bij zowel GroenLinks als D66 hoog op de agenda. D66 geeft daar invulling aan door onder meer inwoners betere mogelijkheden te geven om zelf een voorstel op de agenda van de raad te zetten.

GroenLinks zet in op betere samenwerking met andere zorgpartners en verdere professionalisering van zorgprofessionals. D66 vindt ook dat een nauwere samenwerking nodig is en dat de gemeente daarnaast meer de regie mag pakken en zet daarnaast veel in op preventie.

GroenLinks heeft kunst en cultuur niet in haar programma opgenomen.

Fietsveiligheid is voor GroenLinks een belangrijk punt en GroenLinks pleit een autoluwe Dorpsstraat in Elst en voor 30 km als maximum binnen de bebouwde kom. D66 wil de maximale snelheid laten afhangen van de inrichting van de weg en de situatie. Dat betekent 15 km per uur op een weg zonder voetpad in een woonwijk en 50 km per uur op een grote ontsluitingsweg met vrijliggende fietspaden en veilige oversteekplekken of beter nog: ongelijkvloerse kruisingen.

PvdA pleit net als D66 voor kansengelijkheid voor kinderen door in te zetten op meer samenwerking met het onderwijs. PvdA stelt voor om voor Overbetuwe een ‘Lokale Educatieve Agenda’ op te stellen. Net als D66 wil PvdA ook inzetten op voor- en vroegschoolse educatie. PvdA pleit voor het beschikbaar stellen van schoolpleinen ook buiten schooltijden. Net als D66 vinden zij dat er veel beweegruimte moet zijn voor kinderen.
PvdA wil niet bezuinigen op jongerenwerk. D66 wil zelfs uitbreiding van inzet op jongerenwerk en betere samenwerking tussen jongerenwerk, politie, handhaving, onderwijs, zorg en gemeente.

Ook PvdA vraagt aandacht voor kansengelijkheid bij de energietransitie. Net als D66 pleit PvdA voor meer zeggenschap en budget voor meer groen in de dorpen. PvdA wil dat de meerkosten hiervan opgevangen worden door een hogere OZB. Net als D66 is PvdA warm voorstander van een circulaire milieustraat en zij geeft ook al aan waaraan deze milieustraat moet voldoen in haar programma. Tot slot pleit PvdA voor een register waarin alle duurzame initiatieven in de gemeente worden opgenomen, zodat duidelijk is hoe we toegroeien naar 55% CO2-besparing in 2030. PvdA stelt voor een inwonerdraad in te stellen voor klimaatmaatregelen.

PvdA is voor minimaal 40% sociale woningbouw en 40% middenhuur en 20% vrije sector woningen bij nieuwbouw, D66 voor minimaal 30% sociale huur en minimaal 50% betaalbare woningen (sociale huur en middenhuur en goedkope koopwoningen samen). Daarnaast wil PvdA 10% reserveren voor jongeren onder de 30 jaar en voorrang voor ouderen die naar een seniorenwoning willen doorstromen mits zij een grotere sociale huurwoning achterlaten of hun koopwoning verkopen aan een fonds voor sociale koopwoningen. PvdA wil sociale koopwoningen introduceren: met een prijs tot 250.000 euro. PvdA evenals D66 voorstander van invoering van een zelfbewoningsplicht.

Het zal niet verbazen dat PvdA veel aandacht besteed in haar programma aan armoedebestrijding. D66 is dan ook vaak met PvdA en GroenLinks opgetrokken om het armoedebeleid in Overbetuwe ruimhartiger te maken en te zorgen dat er betere afstemming is tussen alle organisaties die iets voor mensen met minder inkomen kunnen betekenen. D66 heeft daar destijds het initiatief voor genomen en inmiddels staat er een robuust armoedebeleid. D66 vindt wel dat het overleg tussen alle organisaties structureel worden, zodat mensen weten dat ze hulp kunnen krijgen, welke hulp ze kunnen krijgen en mensen niet tussen wal en schip vallen. PvdA wil tot slot basisbanen invoeren en een ruimer partnerschapsverlof voor partners van bevallen medewerkers van de gemeente Overbetuwe. Aangezien deze regels per CAO worden vastgesteld, lijkt het D66 beter om dit via de vakbonden aan de CAO tafel aan te kaarten. Tot slot wil PvdA één loket voor werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden (dus inclusief UWV) en net als D66 meer aandacht voor stageplekken.

PvdA wil een huiskamerfunctie in het nieuwe Rijnstategebouw. Net als D66 wil PvdA inzetten op het voorkomen dat mensen ziek worden door te zorgen dat het makkelijker wordt om gezond te leven. PvdA wil minder marktwerking in de zorg. Dat is een aspect waar we lokaal niet zoveel invloed op hebben. PvdA wil basisbanen in de sport, zodat vrijwilligers van verenigingen ontlast worden.

PvdA wil investeren in een ‘Overbetuws Kunstenplan’. We zijn benieuwd wat ze daarmee bedoelt.

PvdA wil meer wijkagenten, lokaal hebben we daar helaas niets over te zeggen. Net als D66 wil PvdA een betere samenwerking tussen wijkagent en jongerenwerker.

Net als D66 vindt de CU het belangrijk om jongeren te betrekken bij de (lokale politiek). CU legt voor jeugd meer het accent op de veiligheid van kinderen, D66 meer op het creëren gelijke kansen. Zowel CU als D66 pleiten voor inzet op het voorkomen van problemen door goede ondersteuning van gezinnen. D66 zet in op een ‘rijke schooldag’ waar onderwijs, sport, cultuur en kinderopvang intensief samenwerken.

Net als D66 vindt de CU dat de gemeente de regie moet nemen in de lokale energietransitie en dat de energietransitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar moet zijn. Ook vinden beide partijen dat omwonenden van zonnevelden en windparken financieel moeten kunnen participeren. D66 ziet daarnaast kansen om samen met de regio in te zetten op innovatie met het doel de logistiek duurzamer te maken, met name langs de A15 en goede afspraken over het elektriciteitsnetwerk. Tot slot zien zowel D66 als CU veel kansen in het stimuleren en ondersteunen van verduurzaming van ondernemingen.

Zowel CU als D66 vinden dat er extra aandacht mag worden besteed in de woonagenda aan bepaalde doelgroepen. Ook vinden beide partijen dat er eerst bijgebouwd moet worden binnen de bebouwde kom, voordat woningen in het buitengebied worden gebouwd. Waar CU veel van deze taken overlaat aan woningcorporaties, ziet D66 ook en vooral een nadrukkelijke taak voor de bewoners van de wijken en dorpen zelf via de dorpsagenda’s of dorpsontwikkelplannen.

Ondernemers:
D66 pleit ervoor om een aantrekkelijke gemeente voor ondernemers te zijn, met de focus op food, health en met de nadruk op innovatie en toekomstgerichtheid, met aandacht voor de circulaire economie en slimme duurzame technologie en energietransitie. Ook met respect voor de natuur en lokale cultuur. CU geeft aan dat de economie er voor de mensen is in plaats van andersom. Beiden pleiten voor behoud van de leefbaarheid van kernen. CU is tot slot tegen verruiming van de zondagsopenstelling. D66 laat die beslissing graag aan de lokale ondernemers over.
Werk en inkomen:
Zowel D66 als CU zijn voor het mogelijk maken van vrijwilligerswerk voor bijstandsgerechtigden en maatwerk voor begeleiding van mensen naar werk. D66 wil dat er daarnaast actief pilots worden opgezet om het voor bijstandsgerechtigden mogelijk te maken om bij te verdienen of extra ondersteuning te krijgen. Beiden zijn voorstander van inzet op preventie bij schulden en armoede.

Voor D66 en Cu doet iedereen mee, ongeacht iemands overtuiging of omstandigheden. D66 vindt daarnaast dat de gemeente regenbooggemeente mag worden met actief beleid voor acceptatie van de LHBTI+ers. Beiden vinden de menselijke maat belangrijk als uitgangspunt: dus eigen verantwoordelijkheid staat voorop, maar voor wie dat nodig heeft moet de gemeente klaar staan.

Zowel CU als D66 zetten zich lokaal in voor versterking van de raad als het gaat om het sociaal domein. Ook vinden beide partijen het belangrijk dat kunst, cultuur en sport voor zoveel mogelijk mensen bereikbaar en betaalbaar is.

D66 vindt er er meer aandacht mag zijn voor monumentenzorg en cultuurhistorisch erfgoed. CU concentreert zich daarbij met name op het behoud van Kerken. D66 wil ook de kansen voor (dag)recreatie meer uitnutten.

De programma’s op dit punt komen overeen, op het omgaan met drank- en drugs na. Beide partijen voor een rookvrije omgeving voor kinderen en goed preventiebeleid.

D66 ziet meer kansen voor onderwijs, juist op gemeentelijk niveau dan het CDA. Waar het CDA het heeft over flexibele scholen, legt D66 meer de nadruk op gezonde scholen. Waar CDA de nadruk legt op de rol van de gemeente als huisvester, ziet D66 ook nadrukken een rol voor het zoveel mogelijk realiseren van een rijke schooldag door een intensievere samenwerking tussen zorg, onderwijs en kinderopvang. We zien dat oproeien uit meer bestaat dan alleen school en vinden het een taak van de gemeente om te zorgen dat ieder kind mee kan doen.

CDA gaat net als D66 voor zonnepanelen op alle daken. CDA is voor kleine windturbines op eigen terrein, maar wil liever geen grote windparken. D66 vindt dat als er sprake is van lokaal eigenaarschap, goede participatie en de gezondheid van omwonenden niet wordt geschaad ook grotere en/of meer windmolens mogelijk moeten zijn. We hebben deze immers nodig om onze klimaatdoelstellingen te halen. Kleinere windmolens leidt tot meer verrommeling van het landschap. D66 wil dat er ook wordt gewerkt aan schonere lucht door deelname aan het schone lucht akkoord. Zowel CDA als D66 vinden het van belang dat boeren worden geholpen bij het verduurzamen en terugdringen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en stikstof uitstoot. CDA rept niet over de kansenongelijkheid bij de energietransitie en ook niet over de aanpak van energiebesparing, dat ziet D66 anders: energie die je niet verbruikt hoef je immers ook niet op te wekken.

CDA ziet net als D66 dat meer woningen hard nodig zijn en dat de nodige problemen overwonnen moeten worden om deze woningen ook voor de juiste doelgroepen te realiseren. D66 is het daar volmondig mee eens: D66 hamert al jaren op meer sociale huurwoningen en pleit ook voor een zelfbewoningsplicht, dat heeft het CDA tot nu toe niet waar kunnen maken en onze moties van die strekking niet gesteund, maar heeft beide nu gelukkig wel in haar programma opgenomen.

CDA legt de focus op groei van industrieterreinen voor MKB. D66 wil daarentegen inzetten op circulaire bedrijven in de sectoren die aansluiten op die waar onze regio sterk in is: food en health en innovatie en wil eventuele uitbreiding niet ten koste laten gaan van natuurgebieden. D66 legt daarnaast ook de nadruk op een betere bereikbaarheid van de (winkel)centra in Overbetuwe. Het CDA heeft op dit terrein weinig concrete plannen, behalve instandhouding van het bestaande beleid en verwijst naar een landelijk netwerk van Sociaal Ontwikkelbedrijven voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Het CDA vindt dat de regenboogvlag moet kunnen wapperen, maar doet geen uitspraak over het actief ondersteunen van de LHBTI+gemeenschap, zoals D66 dat wil.

Net als D66 pleit CDA voor het vormen van vitale sportparken in meerdere kernen in Overbetuwe en we zien net als CDA het belang van sport en bewegen voor de gezondheid en het plezier van zoveel mogelijk inwoners van Overbetuwe in. Het CDA geeft concreet aan dat zij vinden dat de huren van sportaccommodaties (zalen en velden) alleen maar met inflatie moeten stijgen en niet verder aangepast moeten worden. D66 vindt het goed om nog een kritisch naar de verhoudingen te kijken tussen de verschillende soorten sporten, maar is het met het CDA eens, dat sporten voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk moet blijven. Daarmee beperkt het CDA zich tot de gebouwen en faciliteiten. D66 gaat verder door aan te geven dat ieder kind recht heeft op deelname aan een sport en besteedt meer aandacht aan het stimuleren dat vooral kinderen ook daadwerkelijk meer gaan sporten en blijven sporten. Daar is meer voor nodig dan een voetbalveld of een klompenpad aanleggen.

Ook op dit onderdeel voegt CDA niet veel nieuwe plannen toe, behalve behoud van het bestaande. Wel pleit CDA voor meer wandelroutes en wil het CDA aandacht voor de 80-jarige herdenking van Operatie Market Garden. D66 zet in op het meer actief uitdragen van het cultureel en landschappelijk erfgoed in onze gemeente, zowel aan bezoekers als aan onze jonge generatie. We mogen wat D66 betreft de mooie aspecten van onze gemeente wel wat meer uitdragen en er van genieten dan dat we nu doen.

Het CDA meldt (hoog)water management en betrouwbare dijken in haar programma en besteedt aandacht aan de normtijden, huiselijk geweld en bestrijding van kleine criminaliteit. D66 wil ook graag meer aandacht voor preventie (ook digitaal) en daarvoor een nauwere samenwerking tussen politie, BOA’s, jeugd en jongerenwerkers, wijkplatforms en scholen. D66 heeft daarnaast nadrukkelijk aandacht voor digitale veiligheid en de privacy van onze inwoners.

VVD besteedt ook aandacht aan onderwijs en geeft aan dat scholen ook een rol hebben bij vroegsignalering. D66 wil daarin verder gaan. Kinderopvang wordt straks gratis en er ligt een mooie kans om scholen, kinderopvang, vroeg- en voorschoolse educatie en (sport)verenigingen met jeugdleden intensiever te laten samenwerken. Door een gezamenlijke visie op het kind te ontwikkelen kan preventie en vroegsignalering het meest effectief zijn en zo voorkomen dat kinderen in de problemen komen en extra zorg nodig hebben. Zo kunnen we voor alle kinderen in Overbetuwe een ‘rijke schooldag’ organiseren en bieden we ze zo allemaal een gelijke kans op een mooie toekomst.

VVD ziet nauwelijks kans de komende raadsperiode voor meer windmolens en zonneparken op landbouwgrond. D66 wil juist onderzoeken of er langs de A15 en A50 mogelijkheden zijn om zo de klimaatdoelen te halen. Het een (klimaatdoelen helen) kan naar mening van D66 niet zonder het ander (meer duurzame energie opwekken). VVD en D66 pleiten wel beiden ook voor juist inzetten op het besparen van energie als belangrijkste inzet voor het behalen van de doelen. VVD zoekt naar de goedkoopste manier voor inwoners om afval kwijt te kunnen, D66 gaat voor zo min mogelijk afval, maar pleit wel voor een tegemoetkoming voor mensen met een kleine portemonnee om de kosten van afval te beperken.

In grote lijnen verschillende programma’s op dit onderdeel niet. Op drie punten na: VVD wil naar 40% betaalbare woningen bij nieuwbouw, D66 pleit voor 50% betaalbare woningen. VVD is tegen speculatie op de woningmarkt op grote schaal. D66 pleit voor een zelfbewoningsplicht om speculatie tegen te gaan. VVD wil de voorrang voor mensen met een verblijfsvergunning voor een sociale huurwoning afschaffen. D66 wil inzetten op het bouwen van voldoende sociale huurwoningen voor iedereen.

VVD wil dat Overbetuwe weer terug komt in de top 10 van MKB-vriendelijkste gemeente. D66 zoekt wat meer de nuance: we willen graag dat bedrijven vergroenen. Dus willen we graag de ‘groene’MKB-vriendelijkste gemeente zijn.
Kijk bijvoorbeeld naar Park 15 met enorme gebouwen zonder zonnepanelen en de grote logistieke bewegingen leveren veel lucht en milieu-vervuiling en mobiliteitsproblemen door het intensieve vrachtverkeer. We werken er graag aan om deze logistiek te vergroenen: er liggen volop kansen op Park 15 om daar op in te zetten. En voor wat betreft de werkgelegenheid: veel chauffeurs komen uit het buitenland omdat de werkgevers anders niet aan voldoende personeel komen. Hen ontbeert het aan goede huisvestiging: soms slapen ze zelfs in de open lucht bij gebrek aan een betaalbare slaapplaats. D66 pleit daarom voor inzet op het fatsoenlijk huisvesten van arbeidsmigranten.
Dat vergroenen doen we graag samen met de Groene Metropool Regio en de Provincie. Zo beperken we de lasten, maar de lusten: goede werkgelegenheid blijven overeind.
Tot slot vindt D66 dat het economisch beleid steviger ingezet kan worden.
De VVD wil nadenken over een visie op werken in 2030, we verwachten dat we op dezelfde conclusie uitkomen.
VVD en D66 pleiten beiden voor ‘een leven lang leren’ door ook om- en bijscholing te stimuleren. VVD wil geen inkomenspolitiek bedrijven, maar is wel voor een sociaal minimabeleid. Als je doet aan armoedebeleid, ben je bezig met inkomenspolitiek, dus die conclusie snappen we bij D66 niet zo goed. Maar als daarmee bedoeld wordt dat regelingen zo opgesteld worden, dat werken altijd loont, dan komt dat overeen met het standpunt van D66.

Als het gaat om zorg zijn er niet veel verschillen tussen D66 en VVD. D66 vindt het van belang dat beter onderzocht wordt hoe effectief bepaalde zorg is. Onderzoek daarnaar zou in regionaal verband en in combinatie met bijvoorbeeld de Radboud Universiteit gestalte kunnen krijgen. Zowel D66 als VVD zijn voor een huiskamer in iedere kern. De VVD was voorstander van het volledig uitbesteden van de zorg. Dat plan is niet doorgegaan, onder meer omdat wij als D66 daar geen voorstander van waren. Er is al weinig grip op de zorg, door het ‘buiten de deur’ te zetten, zou die grip alleen maar minder worden. Inmiddels is daar door Den Haag ook een stokje voor gestoken. Tot slot wil VVD een huisartsenpost in Overbetuwe. Daar is D66 ook voorstander van.

Waar D66 vindt dat kansen wel wat beter benut kunnen worden, zie je bij het programma van de VVD, dat een aantal van deze kansen ook genoemd worden, zoals de historie rondom Limes en WOII. VVD geeft aan dat zij niet wil dat niet levensvatbare activiteiten in stand worden gehouden. We zijn benieuwd welke activiteiten VVD daar dan mee bedoelt.

VVD pleit voor meer politie en boa’s. D66 pleit voor meer inzet op preventie door ook extra inzet voor jeugd- en jongerenwerkers. Verder verschillen de programma’s niet van elkaar.