Allereerst willen wij onze dank uitspreken aan het college en de ambtenaren voor de begroting en de ondersteuning in de afgelopen periode.
In mei heeft D66 zich, inclusief een aantal verbeterpunten, positief uitgelaten over het coalitieakkoord. Voor ons is deze eerste begrotingsronde dan ook een interessante maatstaaf om te zien in hoeverre die toon ook tot uiting komt.
Algemene beschouwingen
Tijdens de raadsvergadering van maandag 7 november is de begroting besproken. Vaak één van de grotere politieke momenten van het jaar. Hieronder zijn de algemene beschouwingen zoals uitgesproken door onze fractievoorzitter Arjen Mehlkop te lezen. Ook staan op deze pagina de verschillende moties die door ons ingediend zijn deze avond.
Visie
Visie
Een lange termijn visie is essentieel voor een gezonde ontwikkeling van een gemeente en om te zorgen dat de gelden op een duurzame manier besteed worden. Als D66 omarmen wij dan ook het proces naar een toekomstvisie voor 2040.
Kijkend naar een dergelijke lange termijn maken wij ons enigszins zorgen over de grote financiële voet waar wij de laatste jaren op leven. Vanuit het rijk is er ook nu weer een mooie meevaller in de 2e trimester-rapportage, maar dit kunnen in de komende jaren ook flinke tegenvallers worden..
In de begroting vinden we het woord visie op de nodige andere vlakken terug, in het merendeel hiervan kunnen wij ons in vinden, echter missen wij op twee gebieden een proactieve en integrale visie.
Als eerste willen wij het college oproepen om proactief te worden en een visie te ontwikkelen voor de energiecrisis waar we op dit moment in zitten. In de begroting wordt de problematiek van de stikstof en onze boerensector genoemd, echter de energiecrisis komt er amper in terug.
We hebben vertrouwen de beste bedoelingen van de gemeente, wij horen namelijk naast alle zorgen en problemen ook een aantal positieve signalen, zoals bijvoorbeeld de gemeenschapshuizen die, indien nodig, extra ondersteuning krijgen om de hogere energielasten op te vangen. Complimenten daarvoor, echter zouden wij dus graag een proactieve visie zien waarmee wij bepalen wat wij als gemeente kunnen doen in deze crisis voor onze inwoners, verenigingen en ondernemers. Uiteraard begrijpen wij hierbij ook de beperkte mogelijkheden die wij als gemeente hebben.
Zelf hebben wij een inventarisatie gedaan bij overige gemeentes om te kijken welke initiatieven er allemaal zijn op dit vlak. Op basis hiervan hebben wij ook een motie ingediend waarmee we onze buurthuizen, horeca en inwoners enigszins kunnen ondersteunen.
Bouwen
Bouwen
Wonen en verkeer is het tweede onderdeel waar wij nog meer een visie op terug willen zien. Als we kijken naar de financiële middelen die beschikbaar gesteld worden voor het versnellen van de woningbouwontwikkelingen dan is dat in lijn met onze verwachtingen. Maar met de grote investering op dit gebied is het alleen nog maar belangrijker dat wij als gemeente de juiste keuzes maken. Als D66 zijn wij dan ook blij met het advies om geen actief grondbeleid aan te gaan maar te kiezen voor een situationeel grondbeleid.
Ook de woonvisie is een belangrijk instrument om te bewaken dat tijd en geld op de juiste manier ingezet wordt. We zullen deze later vandaag bespreken.
Wonen en verkeer zijn verbonden met elkaar, het liefste zouden wij deze twee thema’s dan ook in een integrale visie verwerkt zien. Maar als eerste stap in dit proces zou het al mooi zijn als er een bredere visie komt voor het verkeer. Op dit onderdeel zien we in de begroting van 2023 alle verkeerskundige vraagstukken in kleine onderdelen opgeknipt. Zelfs de Niersdalbrug waarvan we heel blij zijn dat, na onze jarenlange inzet hiervoor, deze weer op de agenda staat wordt als los onderdeel gezien (zelfs los van verkeer). Al deze onderzoeken hebben echter veel invloed op elkaar. De Niersdalbrug, veilige verkeer naar scholen, de Zuid-Oostwal, etc kunnen niet los van elkaar gezien worden. Wij roepen dan ook op in onze motie om dit te bundelen in één groter onderzoek om tot één integraal verkeersonderzoek te komen die eventueel ook als opstapje zou kunnen dienen voor een integrale verkeersvisie.
Duurzaamheid
Duurzaamheid
Een ander belangrijk thema voor D66 is uiteraard Duurzaamheid. Als er naast alle ellende die de energiecrisis veroorzaakt één ding duidelijk is, dan is het wel dat investeren in verduurzaming nodig is, en nodig blijft. Wij zijn dan ook blij dat het college de intentie heeft om dit serieus op te pakken en na de duurzaamheidsvisie die we dit jaar nog zullen ontvangen, er in 2023 doorgepakt zal gaan worden naar concrete acties. Het is goed om te zien dat er al stappen gezet worden zoals de extra duurzaamheidsinvesteringen voor het MFA Heijen en de energiecoaches van de gemeente Gennep (met o.a. onze Anke Sonnemans) . Wij zullen dit op de voet volgen zodra dit concreter uitgewerkt wordt, er is nog heel erg veel te doen en te bereiken. Uiteraard denken wij ook hier graag proactief in mee!
In de komende periode wordt er op dit vlak dus veel duidelijk, maar het viel ons nu al op dat bij de reductie van afval er heel erg op kosten gestuurd wordt. Uiteindelijk gaat het er om dat we een kwalitatieve aanpak hanteren als gemeente en kijken hoe we dit zo goed en duurzaam mogelijk kunnen oppakken. Er is op dit vlak ook echt voldoende laaghangend fruit, denk bijvoorbeeld aan het betalen per kilo afval in plaats van per leging. Maar ook een Repair Café in onze gemeente zou een mooie toevoeging zijn.
We hebben een motie ingediend met een aantal concrete punten die hier een waardevolle bijdragen aan kunnen leveren.
De gemeente heeft een belangrijke taak om zoveel mogelijk de inwoners te helpen met energiezuiniger te worden, maar moet hierin zelf het voortouw nemen. Op sommige onderdelen is de symbolische waarde misschien nog wel belangrijker dan de daadwerkelijke besparing. Bijvoorbeeld dat een leeg gemeentekantoor nog steeds, na meerdere meldingen, bijna altijd wel een aantal lampen en schermen aan heeft staan, is ons echt een doorn in het oog en wij roepen dan nogmaals op om dit op te lossen.
Ook de suggestie van wethouder van Hulsteijn dat we in plaats van in deze ruimte in de komende periode beter op het gemeentekantoor kunnen vergaderen zouden wij graag serieus verkennen en in het volgende presidium bespreken.
Daarnaast doen wij als D66 het voorstel om de modernisering van de straatverlichting nog verder te versnellen. De resterende 50% wordt tussen 2024 en 2030 in twee rondes vervangen. Door dit zo snel mogelijk in te plannen kunnen wij als gemeente de energiebehoefte weer een deel verlagen en het juiste voorbeeld geven.
Hoewel we blij zijn om te zien dat er zaken opgepakt worden, zal het geen verassing zijn dat wat ons betreft het ambitieniveau en het budget nog wel wat hoger had mogen zijn. Gelukkig hiervoor komt er vanuit het rijk met de uitvoeringsmiddelen “klimaat en energie” een mooie impuls aan voor onze gemeente.
Onderwijs
Onderwijs
Alle kinderen en jongeren in de gemeente Gennep hebben recht op gelijke kansen en ontwikkelingsmogelijkheden. Dat is een prachtige ambitie maar goed onderwijs begint wel met een goed gebouw. Het lijkt erop alsof dit voor de kwetsbare kinderen van de Mikado in onze gemeente niet is weggelegd. Al bijna twee jaar zitten zij in de wachtkamer van de oude ‘Maria Goretti’. Eerst in afwachting van een verhuizing naar het KEC, nu in afwachting van … ja waarvan eigenlijk?
Waar de Mikado ooit dacht in een prachtig nieuwbouwplan voor inclusief onderwijs te stappen zitten ze nu dus in de wachtkamer.
Na 16 maanden mag wel geconcludeerd worden dat onze gemeente en “PuntSpeciaal” niet samen tot overeenstemming kunnen komen over wat een goed gebouw is. Om deze impasse te doorbreken en ook om voor goed onderwijs voor de kinderen van de SO Mikado te zorgen, hebben wij een motie geschreven. Waarom deze nu zo urgent is? Omdat wij vinden dat je eerst het ene proces goed moet afronden alvorens je een school – tegen de wensen in – betrekt in een volgend proces.
Sociaal domein
Sociaal domein
Voor alle gebieden binnen het sociaal domein geldt dat gemeentes steeds meer uitvoeringstaken krijgen en dat door het maatwerk dat de gemeente moet leveren het belangrijk is dat mensen goed kunnen verwoorden wat hun situatie is. Miscommunicatie en onduidelijkheid ligt dan op de loer. Om ervoor te zorgen dat inwoners op een laagdrempelige manier hun onvrede binnen het sociaal domein kenbaar kunnen maken hebben we een motie ingediend voor een onafhankelijk vertrouwenspersoon binnen het Sociaal Domein. Dit verbetert onze dienstverlening maar zorgt er ook voor dat we bouwen aan vertrouwen tussen inwoners en overheid.
Op deze plek willen we toch ook nog een keer aandacht vragen voor een groep jongeren die toch wel heel vaak tussen de wal en het schip valt, het betreft de jongeren die aanspraak maken op de jeugdwet. Ook binnen onze gemeente merken wij dat er een misvatting is dat de jeugdwet standaard tot 18 jaar geldt en deze alleen in bijzondere omstandigheden verlengd kan worden. Echter het is zo dat jeugdigen die voor hun 18e jeugdzorg hebben ontvangen gewoon onder de jeugdwet vallen. Het uitgangspunt is dus: De jeugdwet geldt tot je 23e. Het bereiken van het 18e levensjaar betekent voor ouders niet dat de opvoeding onmiddellijk stopt. Dit geldt al helemaal niet voor jongeren met een rugzak binnen de jeugdhulp. Tijdens de voorbereidende raad dachten wij een ander geluid van de wethouder te horen, graag horen wij een toelichting of dit klopt en hoe de wethouder hier naar kijkt?
Wij zijn benieuwd hoe de portefeuillehouder hier tegen aan kijkt en hoe hier binnen de gemeente Gennep mee omgegaan wordt.
Samenwerken
Samenwerken was in ons verkiezingsprogramma een groot thema, ook in het coalitieakkoord bleek één van de belangrijkste woorden ‘samen’ te zijn. Dit is misschien wel één van de grotere uitdagingen voor de komende jaren. Vanuit D66 zijn wij van mening dat dit niet persé in het DNA zit van onze gemeente en onze manier van besturen. De ambitie omarmen wij dan ook volledig en wij zien op een aantal onderdelen dat dit tot uiting begint te komen zoals bij het opstellen van de visie voor een sportaccommodatiebeleid waarin echt al heel vooruitstrevend wordt gehandeld.
Maar we zien ook dat we er nog lang niet zijn. Samenwerken begint met vertrouwen. Vertrouwen ontstaat door transparantie en door mensen boven procedures te stellen. Dat betekent, transparantie, openheid en soms een klein beetje controle afgeven. Een actueel voorbeeld is het traject rondom MFA Heijen. Keer op keer zijn er keuzes achter de schermen gemaakt om een probleem op te lossen waar de raad niet eens van wist. Eerder in overleg treden had tijd kunnen schelen en wellicht kosten bespaard. De samenwerking is niet beperkt tot de raad. Participatie van onze inwoners is ontzettend belangrijk, de dialoog opzoeken door transparantie en betrokkenheid. Vanuit die gedachtegang kijken wij dan ook anders naar het verzoek van Hart van Gennep, los van wie er juridisch gelijk heeft. Waarom daar niet transparantie tonen en de informatie beschikbaar maken – er is toch niks te verbergen?
Vanuit andere gemeentes zien wij mooie voorbeelden van samenwerking. Bijvoorbeeld een periodieke update avond waarin de ambtenaren 2x of 4x per jaar de voortgang kunnen bespreken met de raad. Wij zijn dan ook benieuwd of er voor een dergelijke werkwijze draagvlak voor is bij het college en de raad?
Afsluiting
Ik wil graag afsluiten met dat wij als D66 de komende jaren ons blijven inzetten om samen te werken naar een duurzaam Gennep waar echt een integrale lange termijn visie tot stand komt en waar ook in deze moeilijke tijden onze inwoners blij zijn dat ze in een gemeente wonen die haar inwoners, verenigingen en ondernemers niet laat vallen.
De moties van D66 Gennep
Bekijk hieronder de ingediende moties en de status per motie.