D66 wil onverminderd stikstofdoelstellingen halen

D66 wil onverminderd doorgaan met het halen van de stikstofdoelstellingen en het halen van afspraken uit het natuurpact. De natuur kan veel minder stikstof aan dan er nu op neer slaat en heeft meer en schoner water nodig. Het is nu het moment om belangrijke stappen te zetten om in 2024 ook de stikstofuitstoot flink terug te dringen.  D66 is dan ook teleurgesteld dat het college in Gelderland er voor kiest om een pas op te plaats te maken met het programma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland nu het transitiefonds landelijke gebied en natuur in de Eerste Kamer tot stilstand is gekomen. Gelderland is de provincie waar de stikstofcrisis het grootst is. Inwoners, natuur en bedrijven komen klem te zitten. Provinciale belangen en projecten kunnen niet of deels uitgevoerd worden. De Gelderse Maatregelen Stikstof en het programma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland hebben we vastgesteld.

D66 realiseert zich dat een deel van de Gelderse bedrijven in een onrechtvaardige situatie zit, de bekende PAS melders. Vanuit het demissionaire Kabinet hoeven we niet op korte termijn op een oplossing te rekenen. En ook na de verkiezingen kan een nieuw kabinet ook nog lang op zich laten wachten. Dit terwijl de PAS melders op de rand van de afgrond staan. D66 ziet hier een kans, waarvoor wel bestuurlijke moed nodig is. In de uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof dat deze Staten in 2021 vaststelden staat dat we als provincie, in afstemming met het Rijk, beleidsregels gaan formuleren voor afroming van latente ruimte. Deze ruimte kunnen we gebruiken om de PAS melders te legaliseren.
Er zijn veel bedrijven in Gelderland die minder stikstof uitstoten dan ze volgens hun vergunning mogen. D66 wil die latente ruimte benutten om boeren die volgens de wet hebben gehandeld, maar nu tussen wal en schip vallen, te helpen. Hun stikstofuitstoot blijft daarmee hetzelfde en de bedrijven die ruimte over hebben, gaan in de toekomst niet meer uitstoten. Hiermee wint de natuur en komen we onze maatregelen na.
 
En daarom diende D66 een motie in om de PAS melders en de natuur te helpen. Nieuwe energie voor de natuur, gewoon doen!

Link naar hele motie >

Verzoekt het college van GS om:
–          In gesprek te gaan met bedrijven met ongerealiseerde latente ruimte om tot vrijwillige afroming te komen;
–          Een Statenbrief ter bespreking voor te leggen waarin de (on)mogelijkheden van het afromen van natuurbeschermingswetvergunningen tot op daadwerkelijk gerealiseerde capaciteit in beeld worden gebracht;
–          De vrijgekomen capaciteit in te zetten om erkende PAS-melders te legaliseren en de natuur te beschermen.

Voorzitter,
 
D66 kijkt uit naar de oplossingen die we de komende jaren samen vormen in deze Provinciale Staten. Oplossingen voor de problemen waar Gelderlanders tegenaan lopen en waarop Gelderland vastloopt. Voor de verkiezingen van afgelopen maart was de nood hoog. De natuur en de boeren lagen in de clinch, de klimaatdoelen stonden onder druk en veel Gelderlanders wilden een andere woning, of überhaupt een woning. Een coalitie werd voor de zomer gevormd en we bespraken de perspectiefnota en het coalitieakkoord. Die hebben geleid tot de begroting die we nu bespreken.
 
Voor we verder gaan wil ik aangeven hoe D66 in de wedstrijd zit: Het belangrijke werk dat in onze provincie verricht wordt moet door. Ook de ondersteuning die we geven aan gemeenten. Dat is zijn de partners die op hun beurt de natuur helpen gezonder en inwoners gelukkiger te maken. Bedrijven die Gelderland mooier, schoner en duurzamer maken. De creativiteit in onze culturele sector die Gelderland interessanter en aantrekkelijker maakt. Die inwoners aan het denken zet. Dat belangrijke werk moet door. En dat ondersteunen we met het grootste deel van deze begroting. Daarom zal D66 hiervoor stemmen.
 
Dat betekent niet dat D66 achter alles staat in deze begroting staat. We hebben bij de perspectiefnota, en het coalitieakkoord aangegeven welke richting het wat ons betreft op moet. Die richting is vooruit. En wat D66 betreft doen we dat met nieuwe energie. Voor natuur, klimaat, duurzame mobiliteit en cultuur.
 
Met nieuwe energie voor natuur. Die staat nog onverminderd onder druk. De natuur kan veel minder stikstof aan dan er nu op neer slaat, en heeft meer en schoner water nodig. Het vergroten en versterken van de Gelderse natuur is een van de grootse opgaven die we als provincie hebben. D66 is blij dat dit college onverminderd doorgaat met het opkopen en omvormen van grond om het Gelders Natuur Netwerk uit te breiden, om zo de afspraken uit het natuurpact te behalen. We missen hier wel nieuwe ecologische verbindingszones. Daar kan ook een heel debat over gevoerd worden, maar voorzitter, het is nu belangrijker om in 2024 stappen te maken in het terugdringen van stikstofuitstoot. Het verbaast D66 dat het college ervoor kiest om een pas op te plaats te maken met het programma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland nu het transitiefonds landelijke gebied en natuur in de Eerste Kamer tot stilstand is gekomen. Gelderland is de provincie waar de stikstofcrisis het grootst is. Inwoners, natuur en bedrijven komen klem te zitten. Provinciale belangen en projecten kunnen niet of deels uitgevoerd worden. De Gelderse Maatregelen Stikstof en het programma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland hebben we vastgesteld. Dus, Gedeputeerde Staten, laat Gelderland het weg banen. Dan volgt het Rijk en de rest van Nederland.
 
Een deel van de Gelderse bedrijven zit in een onrechtvaardige situatie, de bekende PAS melders. Vanuit het demissionaire Kabinet hoeven we niet op korte termijn op een oplossing te rekenen. En ook na de verkiezingen kan een nieuw kabinet ook nog lang op zich laten wachten. Dit terwijl de PAS melders op de rand van de afgrond staan. D66 ziet hier een kans, waarvoor wel bestuurlijke moed nodig is. Moed die u als Gedeputeerde Staten kan tonen. In de uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof dat deze Staten in 2021 vaststelden staat dat we als provincie, in afstemming met het Rijk, beleidsregels gaan formuleren voor afroming van latente ruimte. Deze ruimte kunnen we gebruiken om de PAS melders te legaliseren. Om het in gewone mensentaal te zeggen: Er zijn veel bedrijven in Gelderland die minder stikstof uitstoten dan ze volgens hun vergunning mogen. Laten we die ruimte benutten om boeren die volgens de wet hebben gehandeld, maar nu tussen wal en schip vallen, te helpen. Hun stikstofuitstoot blijft daarmee hetzelfde en de bedrijven die ruimte over hadden gaan in de toekomst niet meer uitstoten. Dus de natuur wint ook. Maar dit voornemen uit de Gelderse Maatregelen Stikstof is nog niet tot uitvoering gekomen. We vragen u om dit alsnog te doen. Daarom dient D66 de motie in met het dictum:
Verzoekt het college van GS om:
–          In gesprek te gaan met bedrijven met ongerealiseerde latente ruimte om tot vrijwillige afroming te komen;
–          Een Statenbrief ter bespreking voor te leggen waarin de (on)mogelijkheden van het afromen van natuurbeschermingswetvergunningen tot op daadwerkelijk gerealiseerde capaciteit in beeld worden gebracht;
–          De vrijgekomen capaciteit in te zetten om erkende PAS-melders te legaliseren en de natuur te beschermen.
 
Is dit een motie zonder juridische risico’s? Nee. Is dat een reden om dit niet te doen? Nee. Ten eerste omdat de juridisch risico’s als we niets doen al enorm zijn. Het is een kwestie van tijd voor de intrekkings- en handhavingsverzoeken tegen PAS-melders doorgang vinden. Dan staan ondernemers en provincie in hun hemd. Ten tweede omdat de nood zo hoog is dat we wel vooruit moeten.
 
Voorzitter,
 
Ook voor klimaat is nieuwe energie nodig. Letterlijk en figuurlijk. Gelderland moet van fossiele brandstof af en dus gaan we over op duurzaam opgewekte elektriciteit. Dat vraagt veel van het elektriciteitsnetwerk. Daarover ontvingen we vorige week een brief van de demissionair minister: “handen uit de mouwen en aan de slag”. We verwachten van Gedeputeerde Staten op korte termijn een voorstel met concrete acties om hier opvolging aan te geven.
Daarnaast naderen de Regionale Energie Strategieën, een belangrijke mijlpaal: begin 2025 moeten gemeente projecten voor grootschalige duurzame energieopwekking vergunnen. In 2030 moeten deze dan gerealiseerd zijn. Het college gaf in beantwoording op vragen van D66 aan dat ze verwacht dat deze doelstelling deels niet behaald wordt voor 2030. Daar legt D66 zich niet bij neer, en we hopen dit college en deze Staten ook niet. Het coalitieakkoord stelt dat ze zich zal houden aan de afspraken uit de Regionale Energie Strategieën. Hoe gaat het college ervoor zorgen dat we de doelen wél gaan behalen?
 
Voorzitter,
 
Een bereikbare provincie is nog geen leefbare provincie. Met de auto in de file staan, schiet niet op. Voor de Gelderlander in de auto niet, maar voor de Gelderlanders buiten de auto ook niet. Vanwege de luchtvervuiling en de CO2 uitstoot. Dat kan veel beter. En daar kunnen we als provincie ook echt iets aan doen. Door terughoudend te zijn met investeringen in asfalt, alleen daar waar echte knelpunten liggen moet je ingrijpen. Door te investeren in Openbaar Vervoer zodat het een echte concurrent van de auto wordt. Door snelfietsroutes aan te leggen zodat Gelderlanders voor korte en middellange ritten de fiets, e-bike of ander innovatief elektrisch vervoersmiddel kunnen gebruiken om naar werk, familie of een voorstelling te gaan.
 
Op cultuur en onderwijs zien we dat een belangrijke en veel gebruikte dienst; de Plusfunctie zal in 2025 verdwijnen wegens het stopzetten van de subsidie. De Rozet, die deze functie verstrekt, maakt als Plusbibliotheek informatie vanaf mbo+ niveau toegankelijk voor iedereen en dit geeft jongvolwassenen de kans om, ook met een beperkte portemonnee, te kunnen blijven studeren. Stoppen met de Plusbibliotheek betekent kwaliteitsverlies en het ontnemen van gelijke kansen om zich een leven lang te ontwikkelen. Juist voor groepen die het hard nodig hebben. D66 wil in Gelderland niet alleen bibliotheken voor de beginnende en gemiddelde lezers maar we willen mensen ondersteunen in hun levenslange ontwikkeling. Willen we iedereen die dat wil kunnen ondersteunen dan is er een collectie nodig die verder gaat dan boeken voor beginnende en gemiddelde lezers. D66 zal zich de komende tijd dan ook gaan inzetten om te kijken wat er nodig is om na 2024 deze functie alsnog te behouden.