Geen bestaanszekerheid zonder voortbestaanszekerheid

Op 31 oktober 2023 voerde Willemijn Aerdts het woord tijdens het debat met de minister en staatssecretarissen van Financiën over de Miljoenennota voor 2024; de algemene financiële beschouwingen. Senator Aerdts riep op om in de Rijksbegroting niet alleen naar economische groei te kijken, maar ook naar brede welvaart. En dan niet alleen naar de welvaart op dit moment in Nederland, maar ook naar welvaart in de toekomst en naar de effecten van ons beleid op de rest van de wereld. “Denk na over onze bestaanszekerheid én onze voortbestaanszekerheid”.  

Beeld: Henriëtte Guest/Eerste Kamer

Investeren in de toekomst

Voor een duurzame en welvarende toekomst voor ons allemaal is het van belang om nu te investeren in innovatie en onderzoek. Die doelstelling halen we door bedrijven betere toegang te geven tot financiering om de transitie naar de nieuwe economie te maken. Investeren moet samengaan met normeren en beprijzen. Daarom moeten fossiele subsidies worden vervangen door subsidies voor innovatie en nieuwe schone technieken. Er is nu niet genoeg bekend over de gedragseffecten van het afschaffen van subsidies: de weglekeffecten en de aantrekeffecten. Staatssecretaris van Rij beloofde dat weglekeffecten en andere effecten worden meegenomen in de plannen voor het afbouwen van fossiele subsidies.

Brede welvaart

De Eerste Kamer vraagt al sinds 2018 om brede welvaart te integreren in de Miljoenennota. Mede dankzij D66 komt brede welvaart uitgebreid aan bod in de Rijksbegroting, maar brede welvaart – hier en nu, elders, en in de toekomst – is nog steeds niet het uitgangspunten bij het ópstellen van begrotingen. Juist omdat Nederland uitstekende Planbureaus heeft, vindt D66 dat Nederland een voortrekkersrol moet nemen in het meten van de effecten van de begroting op brede welvaart. Daarbij is het belangrijk om de effecten van ons beleid op de rest van de wereld mee te wegen. Nederland is al jaren een van de landen die andere landen het zwaarst belast, met name door de uitstoot van stikstof en CO2, de export van plastic afval, en de fiscaal vaak nog steeds zeer gunstige regels voor bepaalde bedrijven. Minister Kaag zei dat het ministerie van Financiën ook wil dat brede welvaart breder en sneller wordt doorgevoerd in de Rijksbegroting en zegde toe de Kamer daarover te blijven informeren.

Gender budgeting

Tijdens de Algemene financiële beschouwingen 2022 zegde minister Kaag aan de fractie van D66 toe om een brief te sturen over ‘gender budgeting’ in de Rijksbegroting. Hoe gaat de regering gender doordesemen in het begroten en de begroting zo inrichten dat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt bevorderd? De brief is nooit gekomen. Sterker nog, het woord ‘gender’ komt niet één keer voor in de 125 pagina’s van de Miljoenennota. Daarom wil de fractie de brief alsnog ontvangen. Gender is een onderdeel van brede welvaart, volgens de minister, en De Kamer zal dus ook over het integreren van gender in de begroting worden geïnformeerd. “We blijven ons inzetten voor gender in alle vormen en facetten”, aldus minister Kaag.