Natuurlijk erkent ook D66 de noodzaak van bezuinigingen. Daar zijn wel een paar kanttekeningen bij te plaatsen. Op de eerste plaats bespraken we op 25 juni de Voorjaarsnota, die de weg wijst naar de begrotingsbehandeling in november, terwijl het financiële perspectief voor gemeenten sinds de presentatie van deze nota alweer is gewijzigd en ook na de zomer nog zal veranderen. De verwachting is dat gemeenten vanuit Den Haag tegemoet worden gekomen. Of dat met incidenteel of met structureel geld is, valt nog te bezien.
D66 wil geen greep uit portemonnee van inwoners en ondernemers en stemt tegen de Voorjaarsnota 2025
Bij de bespreking van de Voorjaarsnota 2025 deed D66 een voorstel om het leed als gevolg van noodzakelijke bezuinigingen te verzachten voor inwoners en ondernemers. Bezuinigen is onvermijdelijk in de aanloop naar de begroting van de komende jaren. Vanaf 2026 laat de begroting namelijk een structureel tekort zien van miljoenen euro’s, oplopend van bijna € 5 miljoen in 2026 tot meer dan € 12 miljoen in 2028 en daarna. Dat komt door beleid uit Den Haag, waar alle gemeenten mee te maken hebben. Mogelijk verandert dat in de toekomst nog, maar vooralsnog is dit het toekomstbeeld. D66 stelde daarom onder meer voor om de verhoging van de onroerendezaakbelasting (ozb) in 2026 te schrappen. Dat bleek tevergeefs, maar met nauwelijks meer dan 50% steun voor de voorstellen van het college van B&W is sprake van weinig mandaat richting de laatste begroting voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Je zou bijna zeggen: tijd voor verkiezingen!
De laatste jaren is het een trend om gemeenten met specifieke uitkeringen te ondersteunen. Dat is mooi, maar met incidentele inkomsten kunnen geen structurele uitgaven in de begroting worden gedekt. Zo gebeurt het dat we het afgelopen jaar ruim € 10 miljoen overhielden, terwijl we wel een begrotingstekort hebben in het komende jaar.
Logische besparingen
Hoe dan ook: het tekort is in 2026 al bijna € 5 miljoen. Dat is voor een groot deel op te vangen met logische besparingen. Zo deed Purmerend werkzaamheden voor omliggende gemeenten tegen een te lage vergoeding. Die taken moeten normaal worden betaald of worden teruggegeven. Om het tekort verder te dekken, stelt het college van B&W onder meer voor om de onroerendezaakbelasting (ozb) twee jaar achter elkaar met 10% te verhogen. Dat is een lastenverhoging voor eigenaren van woningen en gebruikers van bedrijfspanden.
D66 nam in de vergadering het principiële standpunt in dat een greep in de portemonnee van inwoners en ondernemers een laatste redmiddel moet zijn en geen eerste gedachte bij een begrotingstekort. Wij deden voorstellen om het gat in de begroting anders op te vangen. Bijvoorbeeld door minder geld uit te trekken voor het verwijderen van graffiti (met een kleine ingreep wordt al snel veel geld bespaard) en door te besparen op secundaire arbeidsregelingen van de gemeente zelf. Denk daarbij aan begeleiding bij de instroom en uitstroom van medewerkers. Hier is fors structureel geld mee gemoeid.
Eerder had D66 al beargumenteerd dat minimaregelingen, cultuur en sport buiten schot konden worden gehouden. Ondanks het onderbouwde voorstel van D66 stemde een meerderheid van de gemeenteraad tegen ons voorstel om de ozb in 2026 alleen te verhogen met de jaarlijkse indexatie. Ook een voorstel van de VVD om de ozb met 5% te verhogen, kreeg geen meerderheid.
Toezegging van het college
Het voorstel van D66 om de uitgaven aan concreet beleid voor de acceptatie en veiligheid van álle inwoners met meer zorg uit te voeren, kreeg een toezegging van het college. Het reguliere budget hiervoor, dat al bescheiden is, wordt nu ook gebruikt voor het beheer en het onderhoud van fysieke uitingen, terwijl dat uit de reguliere onderhoudsbudgetten zou moeten komen. Samen met GroenLinks stelden wij voor om dit te veranderen en het Regenboogbeleid daarmee sterker en effectiever te maken. Het college heeft toegezegd hier in de aanloop naar de begroting werk van te maken.
Schapenmarkt
D66 gaf ook aan dat we naar de investeringsagenda van de gemeente op de middellange moeten durven kijken. Als het nodig wordt om nog hardere keuzes te maken, dan mogen we niet weglopen voor lastige beslissingen. Niet elk project dat we nu voor ogen hebben, hoeft op korte termijn te worden uitgevoerd. Daarom is het wat D66 betreft goed om te kijken naar de urgentie van bijvoorbeeld de herontwikkeling van de Schapenmarkt. Wij waren samen met GroenLinks initiatiefnemer van een voorstel hiervoor. Want financieel onzeker zal het nog wel even blijven. Het is goed om daar over de volle breedte van de begroting rekening mee te blijven houden. Toch stemde een meerderheid van de gemeenteraad voor het behoud van deze investering op korte termijn.
Minimaal mandaat
Hoewel het ongebruikelijk is, besloot D66 uiteindelijk om tegen de voorstellen in de Voorjaarsnota te stemmen. Het vasthouden aan twee keer 10% verhoging van de ozb, terwijl serieuze alternatieven mogelijk zijn, gaf daarbij de doorslag. De Voorjaarsnota werd vastgesteld met 20 stemmen voor en 15 stemmen tegen; alleen de coalitiepartijen steunden de voorstellen van het college. Met nauwelijks meer dan 50% steun in de gemeenteraad is het mandaat voor het college minimaal in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026. Er valt straks duidelijk iets te kiezen!