Het was al bekend dat het referendum niet door alle partijen in de raad wordt omarmd. De VVD en het CDA waren al bij de invoering tegen dat besluit. De toenmalige Stadspartij, inmiddels gefuseerd met de Beemster Polder Partij, wilde alleen instemmen als de drempels voor de aanvraag van een referendum hoog zouden zijn. Zo moeten veel mensen hun handtekening zetten om een aanvraag te ondersteunen en daarvoor naar het stadhuis komen.
D66 strijdt voor behoud referendum in Purmerend
Het referendum lijkt in Purmerend z’n langste tijd te hebben gehad. Een aantal partijen in de gemeenteraad heeft een initiatiefvoorstel gemaakt om de verordening die een referendum mogelijk maakt in te trekken. Deze partijen hebben samen een nipte meerderheid in de raad. D66 maakt zich hard voor het behoud van het referendum in Purmerend. Niet voor niets stond D66 in 2015 aan de wieg van de lokale referendumverordening.
Sinds het referendum mogelijk is, is van die mogelijkheid nauwelijks gebruik gemaakt. Een poging van inwoners om een referendum aan te vragen over de beoogde hoogbouw aan de Burgemeester D. Kooimanweg strandde op de uitsluitingsregels in de verordening. Het is namelijk niet mogelijk om overal een referendum over aan te vragen.
Nek omdraaien
Onlangs wilde Gemeentebelangen Purmerend het aanvragen van een referendum iets gemakkelijker maken voor inwoners. Dat was voor andere partijen in de raad aanleiding om het instrument zelf ter discussie te stellen. De tegenstanders van het referendum zagen hun kans schoon en stelden een initiatiefvoorstel op om het referendum de nek om te draaien. Dit initiatiefvoorstel wordt ingediend door de VVD, Stadspartij-Beemster Polder Partij, Leefbaar Purmerend, CDA en Ouderenpartij AOV Purmerend.
Wat zijn hun argumenten? Op de eerste plaats dat een referendum geen recht doet aan de manier van werken van de gemeente. Want de gemeente ‘denkt vanuit vragen en kansen bij initiatieven vanuit de samenleving’. Inwoners, ondernemers en verengingen hebben volgens de tegenstanders van het referendum volop andere mogelijkheden om hun mening te geven over ontwikkelingen in de gemeente. Een referendum zou niet leiden tot een uitwisseling van argumenten en alleen maar antwoord geven op een stelling. Het organiseren van een referendum kost ook geld.
Instrument van inwoners zélf
Wat D66 betreft zijn dit geen sterke argumenten. Hoezeer de gemeente ook haar best doet om inwoners te betrekken bij ontwikkelingen in hun omgeving, het is éénrichtingsverkeer. Een referendum is een instrument dat inwoners zélf kunnen inzetten als zij dat nodig vinden. Dat is de kracht van het instrument, wat D66 betreft. Natuurlijk zijn er andere manieren voor inwoners om hun mening te geven en het referendum is daar een prachtige aanvulling op. Wanneer een referendum zou worden georganiseerd, komen er natuurlijk debatten, discussieavonden en peilingen waarin juist argumenten worden uitgewisseld. En ja, de organisatie van een referendum zou geld kosten. De democratie is ons dat waard.
D66 zou graag zien dat de gemeenteraad onderzoekt waarom er de afgelopen jaren zo weinig gebruik is gemaakt van het referendum. Misschien zijn de drempels voor de aanvraag veel te hoog. Misschien weten inwoners helemaal niet dat je in Purmerend een referendum kunt aanvragen. Laten we eerst kijken wat we kunnen doen om dat te verbeteren, voor we het gaan hebben over het intrekken van de referendumverordening.
Besluit gemeenteraad op 25 mei
Hoewel D66 in 2015 samen met de PvdA optrok bij de introductie van het referendum in Purmerend, was de positie van de PvdA nu enige tijd onduidelijk. In de commissievergadering van 17 mei sprak de PvdA zich echter duidelijk uit voor het behoud van het referendum. Dat geldt ook voor PVV, Forum voor Democratie, Gemeentebelangen Purmerend, PB21 en Fractie Schaaij. De fractie van GroenLinks, die het referendum eerder volmondig leek te steunen, gaf in de vergadering aan te worstelen met het voorstel om het referendum af te schaffen. GroenLinks was in de commissie de enige partij die zich nog niet duidelijk uitsprak over het initiatiefvoorstel dat een einde maakt aan het referendum.
Indien een meerderheid van de raad besluit de referendumverordening in te trekken, dan zal D66 zich samen met andere partijen hard maken voor alternatieven voor het referendum. De gemeenteraad neemt op donderdag 25 mei een besluit over het initiatiefvoorstel om het referendum in Purmerend af te schaffen.