Woordvoering Statendebat 28-6-23

Voorzitter,
Voor ons ligt het stand van zaken document van de transitie landelijk gebied. Voor D66 is dit een goed startpunt om verder te gaan met de verscheidene opgaven die voor ons liggen richting een duurzame landbouw en een gezonde natuur. Na bijna vier jaar stilstand vindt D66 het belangrijk dat we hiermee vooruitgaan.  Daarom is D66 blij met de 1 miljoen euro die wordt vrijgemaakt voor de landbouwadviseur die boeren ondersteund met het verduurzamen van hun bedrijf. Ook zijn we positief over de stap van het college om vezelhennep te stimuleren om te bouwen met natuurmaterialen. Dit biedt zowel een kans voor het verduurzamen van woningen als voor nieuwe verdienmodellen voor boeren. 

Voorzitter,
Met het klappen van het landbouwakkoord vraagt D66 zich af of we af moeten wachten op Den Haag om perspectief te creëren of dat we ons lot in eigen handen moeten nemen? Met een relatief kleinere opgave en kansen voor een biobased economy heeft Groningen een sterke uitgangspositie om een voortrekkersrol te krijgen in deze landbouwtransitie. Deze zaken worden geïdentificeerd als sterke punten in het stand-van-zaken document samen met drie van de zes economisch kansrijke sectoren: biobased bouwen, agrofood en toerisme en recreatie. Voor de uitwerking van het perspectief wordt echter gekeken naar het landbouwakkoord en naar input vanuit de sector. Maar staan we juist niet sterker als we een eigen visie ontwikkelen? Niet alleen richting het Rijk maar ook door richting mee te geven aan de gebiedsprocessen en de landbouwadviseurs die boeren gaan ondersteunen? D66 wil daarom dat dit college een Groningse landbouwvisie ontwikkeld om tot perspectief te komen voor de landbouwsector. Daarom dienen we de motie “Naar een Groningse toekomstvisie voor perspectief voor de landbouwsector” in. 

Voorzitter, 
De transities richting een gezonde natuur, schoon water en goed klimaat leggen een grote druk op de omvang van de Nederlandse veestapel. Net als Partij voor de Dieren vinden we het belangrijk om de relatie tussen de omvang van de veestapel en de doelstellingen voor veengebieden en voor de reductie van ammoniak en CO₂ in kaart te brengen. Voor D66 is de krimp van de veestapel geen doel op zichzelf maar de uitkomst van de stappen die we zetten in deze transities richting een duurzamere landbouw. Daarom vinden we het belangrijk om juist in kaart te brengen welke impact de doelstellingen op de veestapel hebben en niet andersom. Ook zijn er een aantal onzekerheden rondom deze doelstellingen: zo kan de inzet van generieke maatregelen vanuit het Rijk variëren, is er nog geen doelstelling voor CO₂-reductie bij de overige veengronden en ligt de doelstelling voor de gehele CO₂-reductie in Groningen nog niet vast. Daarbij vindt D66 het belangrijk om verschillende scenario’s in kaart te brengen. Zo kunnen we tot onderbouwde en heldere keuzes komen. Daarom dienen we de motie “In kaart brengen voldoende aanpassing in de hoeveelheid vee met in achtneming van onzekerheden” in.

Voorzitter,
Tot slot zet D66 grote vraagtekens bij het omarmen van monovergisting. D66 vreest dat het omarmen hiervan ervoor zorgt dat boeren investeren in een technologie die hen drijft richting een vereiste schaalvergroting. Ook ontmoedigd monovergisting weidegang terwijl we dit graag willen stimuleren. D66 vindt het onwenselijk dat één maatregel omarmd wordt terwijl de impact op leefbaarheid, verdienmodel en natuur nog onduidelijk is. Daarom dienen we een amendement in met de titel “Monovergisting in Groningen”. D66 vindt het ook opvallend dat juist deze techniek zo omarmd wordt door het college terwijl voor andere generieke maatregelen een afwachtende houding wordt aangenomen richting het Rijk en de gebiedsprocessen. Is hier een reden voor? 

D66 is verder positief over het document en blijft graag kritisch maar constructief meedenken over oplossingen en ideeën voor een toekomstbestendige landbouw, gezonde natuur en een goed klimaat.