Terugblik Statencommissie 25 juni 2025

Integriteit is een onderwerp dat niet alleen aandacht verdient in het licht van incidenten, maar ook als onderdeel van een gezonde bestuurscultuur. Daarom kan onze fractie de aanbevelingen van de Noordelijke Rekenkamer van harte ondersteunen. De voorgestelde elementen – zoals een overkoepelend integriteitsbeleidsplan en een jaarlijks verslag – zijn waardevolle toevoegingen. De aanbeveling om een externe, gecertificeerde vertrouwenspersoon aan te stellen was expliciet een van de wensen van D66 en deze steunen wij dan ook van harte. De voorkeur van D66 gaat daarbij naar iemand geven die niet alleen gecertificeerd is, maar ook politieke ervaring meebrengt. Die ervaring helpt, juist in een wereld waarin politieke dynamiek en integriteit elkaar kunnen raken. 

In de brief van de Commissaris van de Koning wordt geopperd in onze gedragscode de suggesties over te nemen vanuit de handreiking van het ministerie van Binnenlandse Zaken, maar de gedragscode geldt alleen voor de Provinciale Staten en niet het College. Wat D66 betreft moet de gedragscode aangepast worden zodat deze ook voor onze bestuurders gaat gelden.

D66 steunt al jaren de aanleg van snel internet voor alle inwoners van onze provincie. Dat dit nog steeds niet op orde is, is wat D66 betreft onacceptabel in een tijd dat een goede internetverbinding een basisbehoefte is geworden. Onze fractie steunt dan ook het idee om te kijken naar financieringsmogelijkheden om dit zo snel mogelijk alsnog voor elkaar te krijgen, waarbij we niet uitsluiten dat er gedeeltelijk een beroep wordt gedaan op geld vanuit Nij Begun. Voordat een beroep wordt gedaan op Nij Begun wil onze fractie echter zoveel mogelijk naar alternatieven kijken, inclusief mogelijke (Europese) subsidies. Ook willen we alternatieve vormen van snel internet verkennen, bijvoorbeeld via satelliet, zodat alle inwoners van Groningen zo snel mogelijk toegang hebben tot een snelle en stabiele verbinding.

D66 wil dat onze provincie gaswinning-vrij wordt; de maatschappelijke gevolgen van tientallen jaren gaswinning zijn diep. Deze diepe wonden voor de bewoners raken aan het fundament van een rechtvaardige samenleving. D66 wil dan ook dat de provincie op dit dossier inzet op het naleven van afspraken, duidelijke communicatie met de inwoners en een rechtvaardig schadeherstel, niet alleen financieel, maar ook in vertrouwen.

Naast de hersteloperatie wordt er nog steeds gas gewonnen in de kleine gasvelden. Als het vertrouwen van de gemiddelde Groninger laag zou zijn dan is dat in Warffum, Grijpskerk en andere plaatsen met kleine gasvelden ondertussen helemaal verdwenen. Als koren op de molen legt de verantwoordelijk minister de aangenomen Kamermotie om te stoppen met die gaswinning naast zich neer. D66 wil dan ook dat het College zich inspant om de minister duidelijk te maken dat het standpunt van Groningen is: geen gaswinning meer, ook niet uit de kleine gasvelden.

Het accountantsverslag legt iets fundamenteels bloot over de cultuur, discipline en het vermogen om financieel in control te zijn van de provincie. De accountant signaleert structurele problemen, wat D66 betreft moet de provincie in actie komen.

Onze fractie vraagt zich af: wie zegt er eigenlijk ‘nee’ in deze organisatie? Waar zit de check? Wie maakt de afweging? Hoe komt het dat men aan een project begint zonder helder zicht op capaciteit, budget of administratie? Dat is onprofessioneel en risicovol. Dat moet veranderen wat D66 betreft.

Meer dan 13% van de begroting is niet uitgegeven. Dat is ruim 84 miljoen euro aan publieke middelen die niet zijn ingezet. D66 vindt: we moeten streven naar 0% onderbesteding. Werk dat nu niet wordt gedaan, levert later alleen maar meer werk op.

Nij Begun wordt een miljardenopgave. Met meer geld komt meer verantwoordelijkheid op de provincie af, maar zonder grip, geen effect. We moeten voorkomen dat er straks niets effectiefs gebeurt met de grote bedragen die onze kant op komen. D66 steunt dan ook de oproep van de accountant tot een diepgravende oorzakenanalyse. Niet alleen gericht op procedures en structuren, maar ook op cultuur, gedrag en discipline.

D66 wil dat het College een overzicht van actiepunten vanuit het accountantsverslag opstelt met te ondernemen acties en concrete deadlines. Niet alleen toezeggingen dat men het oppakt, maar ook transparantie over wat er wanneer verandert. Er wordt geschreven over een breder pakket van maatregelen voor realistisch begroten, risicoanalyse versterken, aanbestedingen, maar D66 wil weten wat de provincie echt gaat doen en wanneer we dat kunnen verwachten. Ook wil onze fractie een reflectie van het College op de organisatiecultuur. Wat zou er anders moeten? Alleen met een sterk team en een cultuur van eigenaarschap en tegenspraak komen we echt verder.