Tekort personeel groot probleem

De gemeente staat voor aanzienlijke financiële uitdagingen, met een begroting die vraagt om zorgvuldige keuzes. In 2026 dreigt een groot tekort, terwijl er steeds meer taken bij komen. Het personeelstekort door ziekteverzuim is een groot probleem, en het college moet duidelijk maken welke kosten verbonden zijn aan raadsvoorstellen. Dit stelt de fractie bij de Algemene beschouwingen voor de begroting 2025.

Samenvatting

D66 pleit voor meer transparantie over kosten en vraagt de raad om alleen raadsvragen te stellen die bijdragen aan de discussie. Het afhandelen van WOO-verzoeken wordt als kostbaar en soms te vergaand gezien. Er is kritiek op de stilstand bij de huisvesting van gemeentepersoneel, en er wordt aangedrongen op verbeteringen in de technische systemen voor raadsvergaderingen. Er is bezorgdheid over stijgende woonlasten en de gevolgen van bezuinigingen op de afvalinzameling. Hoewel D66 blij is met extra investeringen in lokale cultuur, blijft er zorg over de voorspelbaarheid van kosten bij sport- en onderwijsprojecten. Er wordt gepleit voor gedegen onderzoek naar renovaties en mogelijke privatisering van voorzieningen. Tot slot roept D66 op tot herprioritering van projecten, zoals de centrumplannen, en wil sommige zaken tijdelijk uitstellen om ruimte te maken voor urgentere prioriteiten.

De hele inbreng



inbreng begroting 2025
 
Het is een constante in de politiek: te weinig geld en dus keuzes maken. In de voorgestelde begroting staat te lezen dat we blijven investeren in belangrijke maatschappelijke voorzieningen. Dat is fijn, maar heeft ook een prijs en het lijkt erop dat we daarbij tegen de grenzen van het mogelijke aanlopen.
We krijgen als gemeente(n) wel weer wat voor onze kiezen. Een ravijnjaar in 2026 en steeds weer taken erbij, terwijl de landelijkje politiek in hun eigen werkelijkheid blijft steken. Lastig is het ook dat we bij iedere circulaire van het Rijk maar moeten afwachten hoe de vlag erbij hangt.
 
Een groot onzekerheid in de begroting zit in de aanvullende inhuur van personeel. Het ziekteverzuim is echt te hoog en het is goed dat dit hoge prioriteit heeft in het beleid.
Die uitdagingen waar we ons voor gesteld weten vragen dat we als raad goed nadenken over wat we aan het college vragen. De gemeentesecretaris heeft dat nog eens duidelijk gemaakt in zijn speech van een maand geleden. Iedere vraag, motie of ander verzoek van de raad moet worden uitgevoerd door een ambtenaar, die het naast zijn reguliere werk moet doen, of er wordt iemand ingevlogen tegen hoge kosten. Ons verzoek aan het college is dan ook om bij iedere motie aan te geven wat de (geschatte) kosten zijn zodat de raad daar dan een gefundeerd besluit over kan nemen.
En als we (art 41) vragen stellen moeten die naar onze mening wel bijdrage aan een beter begrip en meningsvorming van een onderwerp. Ik zie nogal eens vragen voorbijkomen die als enige doel lijken te hebben te laten zien hoe betrokken je wel niet bent, maar het antwoord doet niet ter zake in het standpunt over het voorstel.
WOO-verzoeken komen hoe langer hoe meer voor en gaan naar mijn mening soms te ver. Maar we moeten die op een fatsoenlijke manier afhandelen. De kosten jaarlijkse zijn 80.000 euro en we moeten kijken hoe we dat bedrag omlaag krijgen door vroegtijdig contact met alle betrokken. Ik moet wel zeggen dat het onderdeel is van een breder maatschappelijk probleem, liever de zaak op de spits drijven om je gelijkt proberen te halen dan met elkaar in gesprek te gaan en echt te luisteren naar elkaar 
 
Het is naar de mening van D66 een schande dat er een grote stilstand is bij de fatsoenlijke huisvesting voor ‘ons’ personeel.  Wie wel eens in een gemeentehuis buiten Noordenveld komt ziet dat heel wat nieuwere gemeentekantoren worden opgeknapt omdat ze niet meer aan de eisen van deze tijd voldoen. En wij blijven dromen over andere plekken en woningen in dit gebouw. 
 
Het is van belang dat we als raad transparant zijn. Zo is het niet toelaatbaar dat er regelmatig uitzendingen op zwart blijven of een raadsvergadering zelfs wordt afgeblazen omdat het raadssysteem het niet doet. Wij verzoeken het college om aan de raad duidelijk te maken wat er nodig is qua investering in geld voor een goed werkend systeem zijn, zodat wij een keuze kunnen maken. Op het antwoord op onze technische vraag hierover wordt verwezen naar een programma van eisen, het lijkt me dan de hoogste tijd dat we als raad dit, eventueel samen met mensen van IT, gaan opstellen.
 
Veel inwoners hebben niet veel contact met de gemeente. Om de zoveel jaar een paspoort of rijbewijs ophalen, dat is het wel zo’n beetje. Een uitzondering is het ophalen van het afval. Terwijl de woonlasten met 70 euro stijgen krijgen de inwoners minder waar voor hun geld. Dit is geen goed signaal en doet het vertrouwen in de gemeentelijke politiek geen goed. Onduidelijk is wat de milieueffecten zijn van het vervallen van de extra zomerse GFT-ronde, en hoe gaat het dan met het bezoek aan de milieustraat? Dit wordt nog onderzocht en we zouden het besluit over de zomerse ronde graag willen uitstellen totdat we meer hierover weten, nu is het een overhaast besluit.
 
D66 is blij voor de extra uitgaven voor speelgoedmuseum en Havezate Mensinge. Deze parels van Roden verdienen dat, maar we weten ook dat het hier niet bij kan blijven.
 
Sport is een grote uitgavepost voor de gemeente. Eerste uitgave is voor het hoofdveld van vv Peize, een investering die helaas onvermijdelijk en onontkoombaar is. De gang van zaken bevalt ons allerminst en is zeker niet voor herhaling vatbaar.
Wij vragen ons af of de aanvraag van Survival Norg niet te combineren is met de nieuwbouw van de NTV en het aanpakken van het parkeerterrein. Deze kleine en groeiende club in een nieuwe tak van sport verdient ondersteuning.
Het college vraagt 75 duizend euro voor een onderzoek naar de voorbereidingen voor de nieuwbouw van zwembad de Hullen. D66 wil graag dat in dit onderzoek ook wordt meegenomen wat de effecten van renoveren, uitstel, een kleiner bad of zelfs het niet vervangen. Wat zijn dan de maatschappelijke en sportieve effecten? Daarnaast is het goed om te onderzoeken of geheel of gedeeltelijk privatiseren goedkoper is. We maken nu geen keuze, maar willen een breed palet van keuzes hebben, en niet klakkeloos doorgaan op de huidige voet. En als het tot uitvoering komt is het verstandig om een projectambtenaar aan te stellen voor de begeleiding. 
 
Datzelfde speelt ook bij de ambitieuze plannen voor schoolgebouwen. Onderwijs is voor ons topprioriteit. Maar we zijn ook van de dingen goed doen. Bij de plannen zien we telkens dat geplande budgetten ontoereikend zijn en dat planningen niet haalbaar blijken. We houden onvoldoende rekening met mogelijke tegenvallers. En we zien daar nu ook al risico’s bij de planning van bijv. de her- of verbouw van de Hoeksteen/Parel. En dan hebben we het nog niet eens over onderwijsvoorziening voor De Verwondering.
Goed voor onderwijs zorgen betekent ook voorspelbaarheid en haalbaar beleid, iets waar het bij de Hekakker aan ontbroken heeft
Wij denken dat er getemporiseerd moet worden en zullen qua financiële haalbaarheid ook moeten kijken of er schoolgebouwen zijn die verbouwd kunnen worden ipv nieuw gebouwd.
 
Een sommige zaken die al lopen kunnen ‘on hold’ gezet worden. Het rijtje ‘nice to have , need to have’ nog eens loslaten op plannen. Is het bv echt nodig om volgend jaar 1,2 miljoen uit te geven aan de centrumplannen?  Het ziet er nu mooi uit en het is ‘nice to have’ om meer te doen, maar dat kan ook later. Andere prioriteiten sneeuwen nu onder. Speelgoedmuseum, de havezate, de survival, de zomerse GFT ronde, om er een paar te noemen
 
 
 
Resumé: ons pleidooi is dat we over de gehele breedte nog meer keuzes moeten maken. Zowel qua ambitie, als qua planning en financieel. Wij willen dat de huisvesting van de gemeente en het raadsinformatiesysteem prioriteit krijgen. Dat kost wat, maar we moeten wel weten hoeveel. Wij denken eraan om op het gebied van onderwijshuisvesting te temporiseren en vragen ons hardop af op het vernieuwde van een zwembad en het laatste stuk van de Centrumplannen in deze krappe tijd topprioriteit moet krijgen.