500 dagen 1000 huizen duurzaam

Enschede kleurt donkerrood op de landelijke kaart van TNO rondom energiearmoede. Onze inwoners kampen met torenhoge energieprijzen en in een groot aantal wijken zijn de huizen slecht geïsoleerd. De noodzaak om woningen te verduurzamen is hoog en alleen een LED-lamp, energiebesparende douchekop of een rolletje radiatorfolie is daarbij niet voldoende. Het Indu-Zero-project, waar we afgelopen week op werkbezoek waren, laat zien dat het kan: economisch verantwoord en zonder grote overlast voor bewoners in hele korte tijd oudere woningen verduurzamen tot nul-op-de-meter-woningen. Daarom komt D66 met een plan: in 500 dagen moeten 1000 huizen in Enschede verduurzaamd zijn.

Isoleren

Eerst even wat achtergrond. Om een ouder huis te verduurzamen, zijn er een aantal fundamentele technische problemen die moeten worden opgelost. In de showcase-woning van Domijn aan de Stepelobrink is te zien hoe dat kan. Uiteraard moet het huis beter worden geïsoleerd. Dat kan voor de muren door op maat (maar volledig geautomatiseerd en daarmee betaalbaar) een nieuwe schil te maken en om de bestaande muren heen te zetten. Die schil is gemaakt van een soort piepschuim, maar heeft een afwerklaag waardoor het de uitstraling heeft van metselwerk of stucwerk. De ramen worden vervangen door triple-glas of vacuümglas en de vloer moet van isolatie worden voorzien.

Ventileren

Een grotere uitdaging is meestal de ventilatie. Ventilatie is noodzakelijk, maar oude huizen worden vaak slecht geventileerd en de ventilatie bestaat dan ook nog eens uit het openzetten van een raampje, waardoor veel warmte verloren gaat. Moderne huizen hebben daarom actieve ventilatiesystemen. Naar alle ruimtes in huis worden buizen gelegd waardoor frisse lucht wordt aangevoerd en vieze lucht wordt afgevoerd. Voor nieuwbouw geen probleem, want daar is het makkelijk mee te nemen in het bouwproces. Maar bij oude huizen betekent dat heel veel sloop- en breekwerk. In dit project is laten zien dat dat ook slimmer kan: de luchttoevoer en -afvoer wordt geïntegreerd in de isolatieschil. Hierdoor is er helemaal geen breekwerk nodig, wat veel tijd, geld en overlast scheelt.

Heel snel

Door dit soort vernuftige manieren van verduurzamen, kunnen huizen in hele korte tijd verduurzaamd worden. Er wordt gerekend met drie dagen voor een rijtjeshuis. Dan is alles gedaan: de isolatie is aangebracht, de ramen zijn geplaatst, de dakisolatie en zonnepanelen zijn geplaatst en elektrische systemen zijn geplaatst. Doordat de impact in huis meevalt, is het zelfs mogelijk dat mensen gedurende die drie dagen in huis kunnen blijven wonen.

De showcase-woning laat zien dat er technisch geen belemmeringen zijn om na-oorlogse huurhuizen te verduurzamen. Het project laat ook zien dat de productie van de materialen grootschalig te doen is, ondanks dat elk huis maatwerk is en net een beetje afwijkt van alle andere huizen. Juist omdat de productie grootschalig mogelijk gemaakt kan worden, zijn de kosten terug te brengen tot minder dan de helft van wat nu de norm is om na-oorlogse huizen te verduurzamen tot nul-op-de-meter-woningen. Daarmee is deze aanpak niet alleen veel goedkoper dan wat nu gebruikelijk is, de investering verdient zichzelf ook volledig terug omdat fors bespaard wordt op de energierekening, zelfs bij energieprijzen van enkele jaren geleden.

Binnen het Indu-Zero-project is niet alleen gekeken naar hoe huizen verduurzaamd kunnen worden, maar naar de gehele keten: van productie via verhuurder tot en met de eindgebruiker. En dan wordt duidelijk waarom het massaal verduurzamen van na-oorlogse huurwoningen nog niet gebeurt. Het blijkt dat iedereen op elkaar zit te wachten: producenten wachten op grote(re) klanten om goedkoop te kunnen produceren en zeker te zijn van afname, corporaties wachten op goedkope producten en overheden kijken toe.

Wat ons betreft ligt de sleutel om dit probleem op te lossen bij de gemeente. We moeten corporaties zo ver krijgen dat ze versneld hun woningen willen verduurzamen, moeten we ervoor zorgen dat de gemeente en provincie helpen bij de vergunningen, moeten de producenten voldoende vertrouwen krijgen dat ze de productie opschroeven. Dat kan door als gemeente de regie te pakken en samenwerking te zoeken met andere gemeenten. Ook blijkt uit berekeningen dat er enkele duizenden euro’s per huis nodig zijn om het wiel in beweging te krijgen. Dat geld moeten we als gemeente beschikbaar gaan stellen.

De afgelopen jaren zijn veel huizen door corporaties verkocht. Daardoor is het moeilijker om hele blokken huizen in een keer te verduurzamen: particulieren moeten eigenlijk wel direct mee met het verduurzamen, alleen is het maar de vraag of ze dat kunnen betalen. Dit probleem speelt bijvoorbeeld rond de hobbykamerwoningen in Wesselerbrink, maar ook op andere plekken in de stad. Om dat probleem op te lossen, hopen we dat de coalitie het door hen aangekondige energiefonds in wil zetten voor deze groep inwoners. Want daarmee maken we niet alleen mogelijk dat huurhuizen sneller verduurzaamd kunnen worden, maar helpen we ook kopers met een smallere beurs.

Om snel veel nul-op-de-meter-woningen te realiseren op de manier zoals gedaan is in het Indu-Zero-project, zullen we bij de begrotingsbehandeling met een voorstel komen met een helder doel: verduurzaam op deze manier in 500 dagen 1000 woningen.