Vrijheid is pas echt als ze van iedereen is

Want denk er eens over na. Wie vrijheid heeft, heeft alles.

Vrijheid is het verschil tussen je mond houden, of zeggen wat je vindt.
Tussen jezelf verstoppen of jezelf kunnen zijn.
Tussen leven vanuit angst of je leven zelf vormgeven.
Tussen optimisme en pessimisme.

Vrijheid is ruimte. Ruimte om lief te hebben wie je wilt. Om te geloven of juist niet. Om te twijfelen, te dromen. Om keuzes te maken die van jou zijn en niet omdat iemand anders vindt dat het zo hoort.
Zonder vrijheid blijft er niks over. Dan leef je niet, dan overleef je.

Ik sta vaak stil bij mijn vrijheid. Dat ik kan gaan en staan waar ik wil. Zonder angst zeggen wat ik denk, mezelf zijn, mijn leven inrichten zoals ik dat wil…
Dit besef komt vaak in kleine momenten. Als ik ’s avonds laat nog de straat op ga. Als ik de raadzaal binnenloop. Als ik op zaterdagochtend de krant opensla en lees wat de vrije pers allemaal opgeschreven heeft.
Het zijn die vanzelfsprekendheden waarin ik voel hoe bijzonder het eigenlijk is om te leven in een van de meest vrije landen ter wereld.

Maar steeds minder mensen voelen dat zo. Uit het Nationaal Vrijheidsonderzoek blijkt dat Nederlanders zich minder vrij voelen dan een jaar geleden. Minder vrij om te bewegen. Minder vrij om hun geloof te laten zien. Minder vrij om zichzelf te zijn.
En daarnaast gelooft een kleiner wordende groep dat tolerantie en ruimdenkendheid nog bij Nederland horen.

Dus hoe vrij zijn we nu eigenlijk echt?

Natuurlijk, we hebben een sterke rechtsstaat. Grote inbreuken op vrijheden worden netjes afgewend en gecorrigeerd. Gelukkig maar. Maar kijk om je heen en je ziet dat vrijheid steeds vaker als stok wordt gebruikt om mee te slaan en niet als schild om te beschermen. Om mensen te beperken in plaats van ruimte te geven en om te verdelen in plaats van te verbinden.

Het adagium lijkt meer te zijn: “je mag alles zeggen, doen en zijn, zolang het maar in mijn straatje past”. En dus bepaalt de één hoe de ander vrij mag zijn. En wie daar niet in past, ligt eruit.

Voorbeelden genoeg. Je mag geloven, maar draag je een hoofddoek, dan ben je ineens een bedreiging die “bevrijd” moet worden. Je mag jezelf zijn, maar niet als je queer bent, want dan moet je vooral “normaal” doen. Je mag je uitspreken, maar niet als je perspectief te veel afwijkt van wat de meerderheid prettig vindt. Dan geldt je vrijheid alleen zolang je je mond houdt.

Lieve mensen, zo werkt het dus niet. Vrijheid is alleen vrijheid als die voor iedereen geldt. Ook voor mensen die je niet begrijpt, niet mag, misschien zelfs niet vertrouwt. Juist dan.
Vrijheid krijgt pas waarde als je haar ook gunt aan mensen die níet op jou lijken. Dat je het hartgrondig oneens kunt zijn met iemands woorden, keuzes of levensstijl en toch pal staat voor het recht om die keuzes te kunnen maken, zolang het binnen de grenzen van de wet blijft.

Dus laten we in Amstelveen pal staan voor vrijheid. Niet alleen die van onszelf. Maar juist ook die van de ander.
Want zodra vrijheid iets wordt dat je de één wel gunt en de ander niet, dan is niemand zijn vrijheid nog zeker. Jij niet en ik ook niet.