7. Realistische en transparante financiën

Ieder jaar stelt de gemeente een begroting op die mikt op een klein overschot. De jaarrekening brengt ons echter keer op keer slecht
nieuws. De tekorten stapelen zich op en dat geeft een zorgelijk beeld van de staat van onze financiën. De reserves van onze gemeente
krimpen veel te snel.
Voor een gezond financieel beheer van onze gemeente is het nodig dat de door de gemeenteraad vastgestelde begroting realistisch is én
beter wordt nageleefd. Tegenvallers lossen we op door elders minder uit te geven. De financiële discipline in onze gemeente moet
omhoog, keuzes mogen scherper gemaakt worden. Geld dat er niet is, kunnen we niet uitgeven.

De worsteling met de extra wettelijke taken die het Rijk aan de gemeenten heeft overgedragen (decentralisaties) is van een andere orde.
Hier moet de gemeente van het Rijk te veel doen met te weinig geld. Er gaat erg veel geld om in het sociaal domein (vooral de jeugdzorg
en WMO) en de budgetten vanuit het Rijk blijken ieder jaar toch weer onvoldoende. Wij willen dat onze gemeente de budgetten voor het
sociaal domein beter gaat begroten en scherper gaat sturen op de realisatie. Dat betekent dat we strenger moeten zijn en als gemeente
scherpere keuzes moeten maken in de zorgtaken die we financieel ondersteunen en vooral hoe we dat organiseren. Het huishoudboekje
is wat ons betreft pas op orde als de afspraken die we bij de begroting maken ook daadwerkelijk worden nageleefd

De netto-schuld van onze gemeente is relatief hoog. Deze hoge schuld komt vooral doordat de gemeente veel heeft geïnvesteerd in
voorzieningen. Het grootste deel van de schuld is ontstaan door het bouwen van kwalitatief goede scholen, sportvoorzieningen, wegen
en het realiseren van cultuur-/dorpshuizen in Leersum, Amerongen en Doorn. Voorzieningen die de kwaliteit van leven in onze
gemeente positief beïnvloeden.
De schuld is ook hoog omdat onze gemeente moeite heeft om de bezittingen die de gemeente heeft (zoals grond en gebouwen) te
verkopen. Op de grond van de voormalige gemeentewerven in Maarn, Doorn, Driebergen en Leersum zouden woningen gebouwd
kunnen worden. Of het golfterrein in Doorn (in bezit van de gemeente) te ontwikkelen. Wij willen bij dit soort bouwplannen het
realisatietempo omhoog brengen. We hebben het geld en de huizen écht nodig. De opbrengst wordt gebruikt om de schuld met bij
voorkeur 1 miljoen euro per jaar te verlagen en de nodige investeringen in klimaat, schoolgebouwen en openbare ruimte te kunnen doen.
Wij willen dat we als gemeente actiever inzetten op het afstoten van bezittingen (activa) en bij beheer en investeringen meer
samenwerken met (non-) profit-organisaties.

Net als alle andere gemeenten heeft ook Utrechtse Heuvelrug de effecten van de financiële crisis van 2008 en de daaruit voortkomende bezuinigingen moeten opvangen. De afgelopen jaren heeft onze gemeente dan ook diverse bezuinigingsoperaties achter de rug die komende jaren deels nog gerealiseerd moeten worden. De begroting bevat op dat punt niet veel flexibiliteit meer. Wij zien daarom voor de komende raadsperiode geen mogelijkheden voor verdere bezuinigingen. Wij zien nog wél kansen voor bezuinigingen binnen onze eigen ambtelijke organisatie. We blijven de ontwikkeling van inhuur en de overheadkosten ook ten opzichte van regiogemeenten nauwlettend volgen. Verder blijven we kritisch kijken naar de hoeveelheid taken die in onze gemeente wordt uitbesteed en willen we de kosten die daarmee gepaard gaan beperken

De hoogte van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds (ongeveer 59% van onze totale inkomsten) lijkt voor onze gemeente extra nadelig uit te vallen terwijl steeds meer taken van het Rijk bij gemeenten terecht komen. Wij willen in gesprek blijven met het Rijk ook via de partijlijnen, om gezamenlijk een structurele oplossing te vinden vinden voor de ontstane tekorten.

De overige inkomsten komen via de OZB (als een percentage van de woningwaarde), de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De hoogte
van de opbrengst wordt in onze gemeente momenteel voornamelijk bepaald door de hoge waarde van onze woningen. Het percentage is
relatief laag- vergeleken met andere gemeenten.
De provincie Utrecht heeft onze gemeente erop gewezen dat we als gemeente door deze relatief lage belastingdruk veel inkomsten
mislopen (de zogenoemde onbenutte belastingcapaciteit is jaarlijks 5,5 mln euro). Wij willen dat er terughoudend wordt omgesprongen
met het verhogen van de woonlastendruk maar vindt een beheerste en beperkte aanpassing verstandig als we onze ruime lokale
voorzieningen in stand willen houden.
Ook de OZB voor niet-woningen (bedrijven en kantoren) is relatief laag in onze gemeente, net als de toeristenbelasting op
recreatiewoningen. Daar staat tegenover dat de hondenbelasting in onze gemeente relatief hoog is. D66 zou graag een andere mix zien
en daarbij de hondenbelasting afschaffen.

Wij hechten aan transparantie over de financiën van de gemeente. Dit kan door verbetering van de leesbaarheid van de begroting en
jaarrekening. Het moet voor de inwoner in één oogopslag duidelijk zijn hoe de gemeente er financieel voor staat en wat de
ontwikkelingen zijn als het gaat om bijvoorbeeld de reservepositie, de tekorten binnen het sociaal domein en de voortgang van de
bezuinigingen. Inwoners moeten bij jaarrekeningen ook eenvoudig kunnen zien waar het verschil zit tussen begroting en realisatie. Een
gemeente die duidelijk worstelt met haar financiële situatie moet inwoners beter laten zien waar de problemen en oplossingen zitten en wat de gevolgen zijn. Dat verhoogt betrokkenheid en vergroot draagvlak voor oplossingen.