Gezondheid op één voor de IJmond en de rest van Nederland

D66 wil doorpakken in de maatwerkafspraken met Tata om sneller gezondheidswinst te behalen. D66 woordvoerder Wesley van der Heijden vraagt concrete inzet van de gedeputeerde van Noord-Holland. 

Naar een groene industrie

Iedere maand bespreekt de provinciale commissie leefomgeving de voortgang van de duurzaamheidsplannen van de staalfabriek in IJmond. De gemeenten, provincie en rijksoverheid zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het beleid. Er lopen verschillende trajecten voor beperking van de verontreiniging, verbetering van de luchtkwaliteit, alsmede voor het bijdragen van de industrie aan klimaatmaatregelen. 

Een technische briefing over ongewone voorvallen bij Tata Steel én de maandelijkse VTH-brief aan de commissie over de vergunningverlening, toezicht en handhaving geven meer inzicht in de problematiek van overtredingen van de regelgeving.
Deze maand leidt dat weer tot een verzuchting bij van der Heijden: “Het gaat nog steeds niet goed. We krijgen inzicht, maar wat kunnen we hiermee? Er blijven nog altijd veel incidenten waarbij het productieproces niet optimaal verloopt.” 

Programma Tata Steel

Op 16 februari is ook gesproken over het geactualiseerde Programma Tata Steel 2024-2030: ‘Een gezondere en veilige IJmond door een schoner en duurzaam Tata Steel’. Dit programma is door de provincie en de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen vastgesteld. Het doel is om de negatieve effecten van het maken van staal door Tata Steel op de gezondheid en veiligheid in de IJmond zoveel mogelijk te verminderen. 
En er gebeurt ook echt wel iets. De hoogovens hebben smidse kappen gekregen waardoor de stofuitstoot tijdens het aftappen van vloeibaar ijzer met 75% wordt verminderd en de rook wordt afgevangen. Vorige maand is de ontstoffingsinstallatie van de pelletfabriek in gebruik genomen, die nu 80% minder lood, zware metalen en stikstof uitstoot. Dit zijn grote investeringen. Hopelijk zijn de resultaten snel meetbaar in de lucht. 

Ontstoffingsinstallatie bij pelletfabriek - Beeld: ConnyvS

Nog steeds geen omgevingsoverleg

De afgelopen jaren is de angst voor de industriële vervuiling bij omwonenden toegenomen en het vertrouwen in verbetering van de leefomgeving gedaald. Beloofd is om structureel overleg te gaan voeren over zowel de maatregelen als de handhaving om vertrouwen terug te winnen en draagvlak te ontwikkelen voor de plannen. Echter het zgn. omgevingsoverleg is nog niet tot stand gekomen. Het college stelt dat er mee geworsteld wordt wie daar aan tafel moeten gaan zitten. Het is nog niet gelukt om dit op de rit te krijgen, maar het blijft wel de ambitie. Dit is zeer onbevredigend voor D66, omdat deze ambitie al in het oude programma stond. 
 
Een staalfabriek draait met veel vergunningen die steeds periodiek vernieuwd worden. Regelgeving is veelal Europees en wordt ook steeds aangepast. De provincie is verantwoordelijk voor het verlenen en handhaven van de vergunningen met een bepaalde looptijd. Verduurzaming en gezondheid worden steeds meegenomen.  
Daarnaast zijn de overheden – onder leiding van het ministerie van EZK – in onderhandeling met Tata over zgn. maatwerkafspraken. Dit zijn bovenwettelijke maatregelen die de overheden willen om de uitstoot en hinder van het grote industriële complex te verminderen. 

Rol voor gedeputeerde aan de onderhandelingstafel

D66 vindt de maatwerkafspraken heel kansrijk om gezondheidswinst te behalen. Tot nu toe zijn Provinciale Staten alleen geïnformeerd over de procedure, maar niet over de inzet van de provincie.  
De gedeputeerde zit daar namens de regio aan tafel en D66 heeft erop aangedrongen dat de provincie aan deze tafel voor de gezondheid gaat staan. De gedeputeerde uit Noord-Holland is dé vertegenwoordiger van de inwoners van de IJmond gemeenten, en de rest van Nederland. 
Gedeputeerde Olthof bevestigt dat de maatwerkafspraken hét instrument zijn om bovenwettelijk gezondheidsmaatregelen te kunnen bereiken. Hij zal zeker voor de regio opkomen. 
 
Veel zal volgens de gedeputeerde afhangen van wat er in het advies van Weijers&Blom en de adviesgroep gezondheid staat. Deze adviezen gaan direct naar het rijk. Deze rapporten worden binnenkort verwacht. Het rijk doet ook de financiële onderhandelingen. 

Wesley van der Heijden - Beeld: PNH

Maatwerkafspraken maken

D66 heeft aangedrongen op het meenemen van een concrete maatregelenlijst naar de onderhandelingstafel. Daar staat zeker op: 

  • Sluitingsdata borgen in maatwerkafspraken
  • Saneren van vervuiling 
  • Verlaging van de productie 
  • Minder geluidshinder en geen extra geluid tijdens en na de verbouwing 
  • Minder verkeershinder en aanleg van een nieuwe weg zodat verkeer naar de pier niet meer door Wijk aan Zee hoeft
  • Slim omgaan met ruimte om het bouwen van de energiehaven mogelijk te maken 

Groene plannen

De gedeputeerde eindigt zijn verhaal in de commissie met de vraag wat dan gezond genoeg is, en wat het ons waard is. Het RIVM heeft inmiddels rapporten over de gezondheidsaspecten gepubliceerd. De meetnetten worden nog uitgebreid om meer te weten. Maar wat is gezond genoeg? Ook in vergelijking met de rest van Nederland.  
Een inspreker zette op 16 februari vraagtekens bij de haalbaarheid van de groene plannen. Groen staal kan ook elders gemaakt worden. Anderen benadrukken dat de werkgelegenheid gekoesterd moet worden. En zo gaat men toch weer relativeren. Dat helpt de groene plannen niet. 

Inspraak op NRD mogelijk tot 12 maart

Van der Heijden was ook van plan om op de commissieavond een rondvraag te stellen over de korte termijn voor het reageren door omwonenden op de notitie reikwijdte en detailniveau (NRD) van Heracless Groen staal. Hier stond vier weken voor. Deze avond scoorde D66 de meest effectieve – vooraf ingestuurde – rondvraag ooit, want de inspraakperiode voor omwonenden op de NRD blijkt inmiddels met 2 weken verlengd te zijn. Voldoende tijd is heel belangrijk, anders is het geen goede mogelijkheid voor participatie. Reageren is nu mogelijk tot 12 maart! 

Beeld: ConnyvS