Een bruisende provincie

In grote delen van onze provincie blijft ook de komende jaren de vraag naar woningen groot. In grote lijnen heeft die vraag naar woningen te maken met een mismatch op de woningmarkt: we zien in onze provincie steeds meer eenpersoonshuishoudens en meer in brede zin wonen er steeds minder mensen in een huishouden. Tegelijkertijd is de vrees voor krimp geen werkelijkheid geworden in de grootste delen van de provincie. Grote steden als Maastricht en Venlo blijven aantrekkingskracht houden op jongeren. We zien de grote woningbouwopgave die samenhangt met de economische groei van de Brainportregio in gemeenten als Weert, Nederweert, Leudal, Peel en Maas en Venray bereiken. Voor jongeren is het aanbod van woningen in de dorpen vaak niet toereikend. Op dit moment pakken zich donkere wolken boven de woningmarkt samen. Stijgende rentes, een krappe arbeidsmarkt, een tekort aan grondstoffen: het wordt steeds realistischer om te denken dat de woningmarkt de komende jaren in moeilijk vaarwater komt. Toch blijft de vraag naar woningen bestaan.

Het is meer dan ooit eerder van belang dat de provincie gemeenten gaat helpen waar mogelijk om de woningbouwopgave te realiseren. Daarbij moet de autonomie zoveel mogelijk bij gemeenten en samenwerkende regio’s blijven liggen. Geen knellende woningbouwcontingenten meer. Immers: Parkstad is niet te vergelijken met Gennep en Roermond niet met het Heuvelland. We willen nadrukkelijk de vrijheid bij gemeenten neerleggen om te ontwikkelen wat zij waardevol vinden en daarbij als provincie de helpende hand toesteken.

De provincie Limburg heeft net als de rest van Nederland te maken met grote aantallen nieuwe inwoners, bijvoorbeeld in de vorm van (arbeids)migranten, maar ook asielzoekers en statushouders. Onze maak-, logistieke, en landbouwindustrieën voor een aanzienlijk deel op internationale werknemers. Deze werknemers moeten op een fatsoenlijke en degelijke manier gehuisvest worden en deel kunnen nemen aan onze samenleving.

Wat kiest D66:

  • D66 komt met een Provinciaal Huisvestingsfonds. Met behulp van dit fonds stimuleren we gemeenten om, waar kansrijke en wenselijke woningbouwontwikkelingen dreigen te komen stil te vallen door de economische situatie, toch door te bouwen. Bij wenselijke woningbouwontwikkeling denken we aan bijvoorbeeld sociale huur, middenhuur en betaalbare koop. De provincie is financier van dit fonds dat daar waar de markt het niet lukt, toch tot versnelling te komen.
  • We intensiveren ondersteuning aan gemeenten in kennis en capaciteit om woningbouw te versnellen. Zo stellen we gemeenten in staat om met cofinanciering expertise in te huren voor het versnellen van de woningbouw.
  • De provincie participeert risicodragend in gebiedsontwikkeling. Hieronder valt ook actief grondbeleid door op strategische locaties in ontwikkelgebieden eigendomsposities te verwerven. Dit kan gemeenten in positie brengen om (al dan niet samen met de provincie) tot ontwikkeling over te gaan.
  • D66 stimuleert woningbouwontwikkelingen zoveel mogelijk rondom knooppunten in het openbaar vervoer. Zo werken we met onze nieuwe woningen meteen ook aan een mobiliteitstransitie.
  • We helpen gemeenten om de mismatch op de woningmarkt op te lossen. Waar dat mogelijk is helpen we bij de transformatie van woningen die niet meer aansluiten bij de vraag naar woningen waarnaar wel vraag is. Daarnaast ondersteunen we om dynamiek op de woningmarkt op gang te brengen, bijvoorbeeld door verhuiscoaches die senioren ontzorgen om naar een passende woning te verhuizen.
  • Wij nemen het voortouw om gemeentes te ondersteunen bij de bevordering van doorstroom op de woningmarkt. Dit doen we onder andere door gemeentes in staat te stellen snel en eenvoudig (tijdelijk) plekken te creëren voor alternatieve woonvormen als Tiny-Houses of gemeenschappelijke woonvormen.
  • We gaan in gesprek met de provincie Noord-Brabant en met de Brainportgemeenten op welke manier wij kunnen bijdragen aan de woningbouwopgave in de Brainport-regio. Daarnaast gaan we samen met de Stadsregio Parkstad in gesprek met Städregion Aachen en de Stadt Aachen om te bespreken op welke manier wij kunnen bijdragen aan de woningbouwopgave gerelateerd aan de campusontwikkeling van de Rheinisch-Westfälische Technische hogeschool.
  • We helpen gemeenten om procedures én technieken zoveel mogelijk te standaardiseren. Dit helpt ontwikkelaars en bouwers om snel aan de slag te gaan.
  • We pakken als provincie een actieve rol richting het Rijk, als het gaat om bijvoorbeeld Woondeals, om regelingen ten behoeve van woningbouwversnelling en als het gaat om lobby op het woondossier. Hierin trekken we waar mogelijk samen op met gemeenten en helpen we gemeenten waar mogelijk om regionaal samen te werken.
  • We gaan terughoudend om met nieuwe woningbouwinitiatieven in het buitengebied. Vrijkomende agrarische bedrijvigheid moet niet leiden tot een wildgroei aan woningen in het buitengebied. Liever concentreren we woningbouw direct rondom dorpen en door steden te verdichten en benutten we het platteland voor natuurontwikkeling, recreatie en toerisme.
  • We benutten Maastricht, Venlo, Roermond, Sittard, Weert en Heerlen nog meer als bruisende centra, waarin we stedelijke woonmilieus en hoogbouw proberen te stimuleren om nieuwe doelgroepen naar Limburg te halen.
  • De provincie Limburg werkt samen met de Limburgse gemeenten om arbeidsmigratie en de bijbehorende huisvesting goed te faciliteren, en zorg te dragen voor adequate en veilige huisvesting van internationale werknemers. De provincie Limburg heeft de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor mensen die een veilig thuis zoeken. Wij vinden dan ook dat elke gemeente zijn steentje bij moet dragen om plek te bieden aan asielzoekers en statushouders. De Provincie dient hierin, samen met de Rijksoverheid, een stimulerend en faciliterend klimaat te creëren om deze verantwoordelijkheid te nemen en gemeenten op hun verantwoordelijkheid te wijzen waar dat nagelaten wordt. De provincie denkt actief mee met gemeenten in het zoeken van locaties waar (tijdelijke) huisvesting voor vluchtelingen, asielzoekers en statushouders gerealiseerd kan worden, en geeft hierin (on)gevraagd advies aan gemeenten.
  • D66 geeft de voorkeur aan huisvesting voor internationale werknemers op een manier waarbij zij zoveel mogelijk de kans krijgen om deel te kunnen nemen aan de Limburgse samenleving. Wij kiezen er niet voor om parallelle samenlevingen te creëren op industrieterreinen of buiten woonkernen.

Van Mook tot Maastricht: Limburg heeft prachtige binnensteden en dorpscentra waar het goed vertoeven is. Deze gebieden zijn naast een belangrijke bron voor werkgelegenheid ook de gezellige huiskamers van onze samenleving. Het zijn de plekken om iets te kopen, te verblijven en om iets te beleven. Denk maar aan een bezoekje aan een winkel, de bibliotheek of het ontmoeten van vrienden in een van de horecagelegenheid of op de kermis. De voorzieningen in onze binnensteden en dorpscentra, maken de respectievelijke gemeente een aantrekkelijke plek om te wonen, te werken, te recreëren en als bedrijf om je te vestigen. Daarnaast zijn onze binnensteden en dorpskernen ook een belangrijk onderdeel van de Limburgse identiteit, uitgedragen door de architectuur, culturele activiteiten en evenementen.

Maar D66 herkent ook dat de vitaliteit van onze binnensteden en dorpscentra onder druk staat. Ons consumentengedrag verandert snel en we bestellen meer online waardoor de (winkel)leegstand toe neemt en verloedering op de loer ligt. Limburg is zelfs de koploper in Nederland op het gebied van leegstand. Daarnaast ervaren de ondernemers in deze gebieden nog steeds de nasleep van de coronacrisis en de huidige impact van de oorlog in Oekraïne en torenhoge inflatie. Kortom, onze binnensteden en dorpscentra hebben het lastig. Ze staan voor een enorme transformatieopgave.

D66 vindt dat de ontwikkeling van onze binnensteden en dorpscentra prominent op de provinciale agenda moet komen. De provincie zou een actieve rol moeten innemen om samen met gemeenten, belangenorganisaties en de andere stakeholders te werken aan toekomstbestendige en vitale binnensteden en dorpscentra. Een actieve rol voor de provincie betekent meer dan alleen het inzetten van stimuleringsregeling. Wat D66 betreft gaat het ook om regie pakken, aanjagen en verbinden.

Wat kiest D66:

  • D66 wil de regie pakken via provinciaal beleid. We willen ervoor zorgen dat er nieuwe provinciale ruimtelijke- en economische beleidskaders komen voor niet alleen detailhandel maar ook horeca, leisure en cultuur. Op deze manier wordt één integraal beleidskader ontwikkelt voor de sectoren die van belang zijn voor de vitaliteit van binnensteden en dorpscentra. Daarnaast willen we passende instrumenten ontwikkelen voor transformatie, van bijvoorbeeld winkels of kantoren naar woningen, en om overtollige winkelmeters uit de markt te halen. Verder willen we er op zien dat de regio’s en gemeente het beleid regionaal en lokaal doorvertalen en uitvoeren.
  • D66 wil van provinciaal naar lokaal. We willen gemeente met procesgeld stimuleren om aan de slag te gaan met het opstellen van visie- en beleidsvorming op lokaal niveau zoals het opstellen van een integrale centrumvisie en uitvoeringsprogramma in samenwerking met ondernemers, vastgoedeigenaren en andere partners zoals cultuurorganisaties.
  • D66 wil aanjagen en stimuleren, waarbij het maken van een visie en beleid de eerste stap is. De volgende stap is uitvoering via concrete maatregelen en projecten. Ook op uitvoering kan de provincie een rol pakken. D66 wil namelijk dat de provincie aan de slag gaat met het oprichten van een binnenstads- en dorpscentrumfonds waar Limburgse steden en dorpen een beroep op kunnen doen om de noodzakelijke ingrepen in de binnenstad of dorpscentrum financieel aan te jagen en (mede) mogelijk te maken. Hierbij gaat het vooral om gebiedsgerichte, integrale projecten met de inzet van lokale overheden en private investeerders. Denk bijvoorbeeld aan fysieke ingrepen die bijdragen aan het realiseren van de transformatie en herontwikkeling van gebouwen of verpauperd vastgoed in binnensteden of dorpscentra.
  • D66 wil monitoren en bijsturen via actuele data. Helder beleid betekent ook het maken van onderbouwde keuzes via actuele informatie. Ook hierin kan de provincie een rol spelen. Naar voorbeeld van andere provincies streven we naar het ontwikkelen van een provinciaal dashboard waar verschillende databronnen gekoppeld worden. Op deze manier kunnen ontwikkelingen gemonitord worden en ervaringen van verschillende gebieden vergeleken worden. Niet om te kijken wie doet het beter dan de andere, maar vooral om van elkaar te leren.
  • D66 wil nieuw provinciaal koopstromenonderzoek. Voor het dashboard is een koopstromenonderzoek een schat aan informatie. Maar het winkellandschap verandert snel en periodiek herhaling van onderzoek is noodzakelijk. Ook om ontwikkelingen te blijven monitoren. We streven ernaar om dit koopstromenonderzoek uit 2019 tijdens de volgende bestuursperiode te actualiseren.
  • We moeten leren van elkaar door het aanbieden en organiseren van masterclasses op verschillende thema’s in samenwerking met MKB-Limburg, Centrum Platform Limburg, Koninklijke Horeca Nederland regio Limburg, INretail, de Retailagenda en Lokaal Retailbelang.
  • D66 wil een Limburgse expert pool oprichten. We hebben in Limburg fantastische en ervaren ondernemers, organisaties en andere belanghebbende die zich graag willen inzetten om onze binnensteden en dorpskernen vitaal te houden. Deze kennis willen we benutten en bundelen in een expertpool die kan helpen complexe vraagstukken op te lossen.