D66 Heumen over de programmabegroting 2023

“Voor ons ligt de eerste programmabegroting van de nieuwe coalitie DGH, VVD en GroenLinks. Het is natuurlijk niet zo dat deze begroting hele drastische koerswijzigingen laat zien ten opzichte van het beleid dat we in de vorige coalitieperiode samen hebben vormgegeven. Toch zijn er wel trends te zien die D66 grote zorgen baart; trends die in de nieuwe coalitie versterkt zijn. In deze beschouwing ga ik daarom vooral in op wat ons, als D66 Heumen, in negatieve zin opvalt vanuit onze visie van een lokale, sociaal-liberale, progressieve en duurzame samenleving.

Ik behandel eerst de programma’s sociale leefomgeving en bestuur & organisatie. Tenslotte ga ik in op het programma fysieke leefomgeving.”

“Als D66 Heumen zijn wij blij dat uit uitgangspunt de inclusieve samenleving is. Dit betekent dat iedereen mee moet kunnen doen. In het programma Sociale leefomgeving staat daarom veel waar wij volledig achter staan, in feite het doorgaan op ingeslagen wegen. We zijn zeker verheugd met het nog voortbestaan van het schommelfonds, waarin overschotten uit een jaar geparkeerd worden om tekorten in een ander jaar mee te kunnen betalen. We hopen dat dit fonds ook in de komende jaren in stand zal blijven.

Het Heumenstegoed gaat geëvalueerd worden conform de afspraak die we bij invoering hebben gemaakt. Wij zijn benieuwd naar de resultaten en vragen ons af of daar al iets over te melden valt. In ieder geval vindt D66 Heumen het heel belangrijk dat er voldoende ondersteuning blijft, zeker in deze barre tijden.

Een onderwerp in dit programma is de transformatie van het sociale domein. Doel is om blijvend in te zetten op preventie, versterken van de eigen kracht en samenredzaamheid en op verbinding in dorpen en wijken. Dit lijkt wel een zin uit ons D66 verkiezingsprogramma. Ook wordt beoogd dat de middelen effectief worden ingezet. Immers, het idee is dat als je vroegtijdig de mensen probeert te helpen, minder mensen veel duurdere zorg nodig hebben. Kijken naar concrete uitwerkingen van deze transformatie, lezen we dat voor de zomer van 2023 een beleidsvisie wordt vastgesteld dat als kader moet gaan dienen. Oftewel: we weten nu nog helemaal niets over wat de plannen zijn van de coalitie. D66 gunt het college de tijd om de visie op te stellen, maar verzoekt wel op vroegtijdig de gehele raad hierbij te betrekken, niet pas als er al een conceptvisie ligt. Dit is een dusdanig fundamenteel iets, dat de raad in zijn volledigheid hierover moet mee praten. Daarom verzoekt D66 het college om een werkgroep op te richten met vertegenwoordigers van alle partijen, zoals wij indertijd als raad gezamenlijk onze strategische visie hebben opgesteld. Als raad zijn wij gezamenlijk aan zet!”

“Allereerst een algemene opmerking. Er zijn begrotingsverschillen te zien tussen 2022 en 2023, hierover heeft onze fractie technische vragen gesteld. Deze vragen zijn nog niet helemaal goed beantwoord en we zouden dan nog graag een heldere uitleg willen krijgen. Los van de verschillen is het al duidelijk dat de begroting 2023 meer financiële ruimte geeft dan we vorig jaar dachten. In 2026 lijkt dat nog wezenlijk anders te worden, tenzij de regering alsnog met de gevraagde compensaties over de brug gaat komen. Dit betekent dat er nu extra uitgaven mogelijk zijn. We denken dan aan hulp voor huishoudens om te isoleren en te verduurzamen.

Onder dit programma vallen ook de belastingen. D66 heeft reeds eerder vragen gesteld over wat er met de opbrengst van de hondenbelasting gebeurt. Uit de antwoorden hierop blijkt dat 61kE wordt besteed aan zaken die met honden te maken hebben (schoonmaken, onderhoud hondenveldjes, en dergelijke). 80.000 euro verdwijnt naar de algemene middelen. Hondenbezitters dragen daarmee dus meer bij aan de algemene middelen van de gemeente, dan niet-hondenbezitters. Nu staat D66 helemaal achter het principe dat de vervuiler moet betalen, honden kunnen niet zelf betalen, dus de eigenaar moet dat doen. Maar dat meer dan 50% niet hiervoor wordt ingezet, is natuurlijk niet uit te leggen. Daarom hebben wij een motie ingediend om de hondenbelasting te gebruiken waarvoor ze wordt geheven en dat wat naar de algemene middelen vloeit in vier jaar tot 0 moet worden gereduceerd. Dan krijgen we een belasting die vergelijkbaar is met b.v. de afvalstoffenheffing.
 
Bij financiën staat ook dat investeringen in duurzaamheid terug moeten worden verdiend uit de besparingen die de investeringen opleveren. Dit is dus precies waarom de transitie naar een klimaatneutraal Heumen, dat ook deze coalitie nog steeds onderstreept, traag gaat: er wordt alleen gekeken naar het financiële plaatje, zodra het uiteindelijk geld moet kosten, wordt het niet gedaan. Dat we hierdoor meer grijze energie blijven gebruiken, telt dat niet. De CO2 uitstoot wordt hierbij niet meegenomen, vandaar dat de CO2 uitstoot onvoldoende snel omlaag gaat.”

“Grotendeels is dit het voortzetten van ingezet beleid, her en der met natuurlijk een kleine aanpassing. 

Alleen bij duurzaamheid moeten we zoeken naar de ambitie, ja, Heumen wil in 2030 energieneutraal zijn en in 2050 klimaatneutraal. Het eerste doel gaat in ieder geval niet meer gehaald worden. In de vorige begroting werd gemeld dat het college ging komen met een raadsvoorstel dat als basis moet dienen voor een hernieuwd gesprek over de grootschalige duurzame energie-opwek in onze gemeente en dat dat gesprek weer als voorbereiding zou dienen naar de RES 2.0 die in 2023 wordt vastgesteld. 

In deze begroting staat slechts dat we zelf de keuze willen hebben hoe we de opgave voor duurzame energie willen realiseren. Geen woord meer over de RES 2.0 in de lopende tekst. In het hoofdstukje ‘wat gaan we daarvoor doen’, staat slechts dat het college het proces plan-MER, aangaande de kaders en locatiekeuze, waaraan eventuele opwekking van grootschalige energie door wind moeten doen, gaat volgen.

Kijken we verder wat er aan duurzaamheid in de actieplannen staan voor 2023, dan constateren we uiteraard dat het de bedoeling is om tot een afronding te komen van de planologische procedure en besluitvorming rondom het Zonnepark Teersche Sluis. Dat de routekaart Heumen geactualiseerd gaat worden mede op basis van CO2 reductie en energieneutraliteit, dat er onderzocht gaat worden of er een waterkrachtcentrale bij Nederasselt kan komen en dat er dus de mogelijkheden voor wind energie in beeld gebracht gaat worden. Alle projecten, behalve de actualisatie van de routekaart, staan genoteerd voor 2023 en verder. 

D66 vraagt zich af:

Ons beeld van de huidige voorstellen is dat het college allerlei plannen heeft, maar dat er niet veel daadwerkelijk gedaan wordt. Ondertussen versnelt de klimaatverandering en stijgen de energiekosten voor de huishoudens, vergroot mede hierdoor de tweedeling in de samenleving; en als gemeenteraad en coalitie praten we vooral.”

De D66 fractie stemde als enige, met een stemverklaring, tegen de programmabegroting. Ondanks de goede onderdelen uit deze begroting kan de D66 fractie er niet omheen dat de ambitie op duurzaamheid ontbreekt. Dit is een dermate cruciaal punt voor D66 Heumen dat de fractie niet met de programmabegroting kon instemmen.