Marieke van Doorn over begroting: “Het doel van de overheid is vrijheid”

Voorzitter,  

Het doel van de overheid is vrijheid.

Dat, voorzitter, schreef onze stadsgenoot Spinoza een paar eeuwen terug. Het doel van de overheid… is vrijheid

Dat is waar onze fractie ook naar streeft: voor zoveel mogelijk Hagenaars zoveel mogelijk vrijheid geven en kansen creëren. 

Dat begint natuurlijk in het onderwijs.

Onderwijs
Stadsgenoten Mark en Caroline zeiden het al: Het onderwijs is het mooiste vak dat er is. Maar ondanks dat staat het onderwijs onder druk. Want er zijn te weinig docenten en dat raakt de kwetsbare wijken het hardst. 

Kinderen als Aya, Adam en Noah uit Laak zijn slachtoffers van de grootste onderwijs- en taalachterstanden van de stad. Terwijl dat de basis is die op orde moet zijn. 

Daarom de volgende motie… 

Motie: Basis op orde! (met collega Verduin en De Groot)
Verzoekt het college:
– te voorkomen dat de adressering van maatschappelijke thema’s op het bordje komt van leraren door als gemeente actief een rol te pakken om de brede samenleving (maatschappelijke organisaties zoals cultuur- en natuurorganisaties, etc.) hier een rol in te laten spelen;
– in overleg te gaan met de onderwijssector en brede samenleving om dit te organiseren en de gemeenteraad over de uitkomsten te informeren.

Maar leren doe je ook buiten de klas, bijvoorbeeld in de bieb. Kleine Mohammed van 6 haalt er zijn eerste boekjes, studenten als Maya vinden er een rustige plek om er studeren en de gepensioneerde Ria vindt er de plek om de wereld te ontdekken. De bieb is de botanische tuin van de geest waar je kan blijven groeien.

Wonen
En hoewel de bieb voor een student als Maya een tweede thuis is, heeft ze wel een probleem met haar andere huis. Ze woont nog steeds bij haar ouders. 

Maar kun je je als jong persoon echt volledig ontwikkelen terwijl je ouders je op de vingers kijken? 

En kan een jong iemand als Thomas, die al een paar jaar werkt, zich goed ontwikkelen als hij nog steeds in een studentenhuis woont omdat hij niets anders kan vinden? 

Nee, voorzitter. Natuurlijk kan dat niet.

Stikstof
Gelukkig bouwen we voor zowel Thomas als Maya aan hun toekomst in bijvoorbeeld de Binckhorst en Laakhavens. Zodat ze hun eigen plek hebben en daar echt de vrijheid hebben om hun eigen leven te leiden. 

Vertraging in de woningbouw is voor ons als gemeente, en Thomas en Maya als woningzoekenden, ontwrichtend. Door een motie van D66 wordt daarom onderzocht hoe de stikstofuitstoot kan worden beperkt om de Haagse natuurgebieden gezond te houden en toch te blijven doorbouwen. Wanneer kunnen we de afdoening daarvan verwachten, voorzitter?

Klimaat
Voorzitter, stikstof is onderdeel van een groter geheel: hoe we met de natuur en het klimaat omgaan. Op dat gebied doen we veel, en terecht. Want hoe groen je omgeving is bepaalt hoe gezond je bent, hoe warm het is en hoe prettig het er wonen is.

Wij willen dat Fatima uit Transvaal en Frederik uit de Vogelwijk evenveel kans hebben op een gezond leven. En niet alleen zij, maar ook de Hagenaars van de toekomst. Daarom is het mooi dat er het komende jaar minimaal 3.000 vierkante meter wordt ontsteend in de stad. Ook komt er in 2023 een subsidieregeling Klimaatadaptieve Maatregelen. D66 kijkt met enthousiasme uit naar deze regeling.

Maar om deze planeet en onze stad leefbaar te houden moeten we samen aan de slag. Gemeente, inwoners en ook bedrijven. We doen er alles aan om samen bijvoorbeeld energie te besparen en bedrijven hebben zelfs de plicht om te melden hoe ze energie besparen! 

Maar helaas, nog niet eens de helft van de bedrijven in 2021 heeft dat gedaan. Het is goed dat de Omgevingsdienst Haaglanden een Plan van Aanpak heeft gemaakt om dit percentage te verhogen, maar de raad heeft hier geen inzicht in gekregen. Is het college bereid om deze uiterlijk in Q1 met de raad te delen? Ik heb nog een motie met collega Assad in de achterzak. Afhankelijk van de beantwoording kijken we of we die indienen in tweede termijn, afhankelijk van het antwoord.

Recht op mobiliteit
Voorzitter,

De taak van de overheid, is vrijheid creëren. En de vrijheid van de een, mag niet de vrijheid van de ander belemmeren.

Want ja, iedereen heeft het recht om overal door deze stad te reizen. Punt. Maar als letterlijk iedereen de auto pakt, dan zorgt dat niet voor meer vrijheid, maar voor meer files. Hoe meer auto’s op de weg, hoe minder kans dat je aankomt. En dan heb ik het niet alleen over het aantal files, maar ook over het aantal verkeersslachtoffers.

Daarom staan wij voor het vergroten van de vrijheid om te kiezen hoe je op je bestemming aankomt. 

De vrijheid van Samira om haar kinderen veilig naar school te laten fietsen. De vrijheid van Pavel om niet duizenden euro’s in een eigen auto te steken maar voor minder geld een deelauto te regelen met zijn buren. En inderdaad de vrijheid van Loodgieter Jeroen om wel met zijn auto van klant A naar klant B te reizen, zonder in de file te staan omdat teveel mensen de auto pakken voor een korte afstand.

En als zij hun auto nou laten staan en gewoon gaan lopen, fietsen of de tram pakken vergroot dat nog meer de vrijheid van anderen. 

Van Jaden van vier en van Sophia van elf, die nu hun slaapkamerraam open kunnen zetten zonder walmen fijnstof in te ademen, en buiten kunnen spelen omdat hun woonwijk geen snelweg meer heeft.
 
In andere woorden: Opties hebben, vergroot je eigen vrijheid, maar ook die van andere Hagenaars. De ruimte in onze stad is schaars, daar moeten we slim mee omgaan. 

Investeringen infrastructuur
D66 vindt het positief dat de er drie miljoen euro wordt uitgetrokken om de infrastructuur voor fietsers en voetgangers veiliger te maken. Blackspots worden aangepakt, de veiligheid in de schoolomgevingen en oversteekplaatsen worden verbeterd. En ook zijn we blij met de blijvende investeringen van vier ton in het stimuleren van jonge kinderen op de fiets, niet alleen goed voor de stad, maar ook voor de vrijheid van die kinderen om op latere leeftijd zelfstandig de stad te kunnen ontdekken.

Fietslabels
De partij van de Fietspaus is tegen de fietsplemper. 

Student Maya en de young professional Thomas pakken gelukkig graag de fiets, maar denken niet altijd na over waar ze die fiets neerzetten. Met als gevolg dat niet iedereen er langs kan wandelen of rollen. 

Gelukkig heeft de gemeente samen met Stichting Voorall labels ontworpen waarmee tweewielers, dus ook scooters, worden gewezen op het feit dat ze fout staan. Alleen, die labels zijn niet gesignaleerd in de stad. 

En bij de nieuwe coördinerend wethouder Toegankelijkheid ging er geen belletje rinkelen. Vandaar deze motie: 

Motie Lang Label Leed (met collega Groenewold)
– de labels te lokaliseren en de verschillende partijen zonodig te instrueren deze ook daadwerkelijk te gebruiken bij geparkeerde (bak-)fietsen en (deel)scooters die de doorgang van trottoirs blokkeren; 
– de fietslabels ook beschikbaar te stellen aan inwoners die de toegankelijkheid in hun buurt willen vergroten; 
deze mogelijkheid aan inwoners bekend te maken; 
– handhavers te instrueren meer op te treden bij  geparkeerde (deel)scooters die de doorgang op trottoirs belemmeren en deze ook te labelen; 
– de raad over de uitkomsten en het vervolg te informeren in Q1 van 2023.  

Veiligheid van vrouwen
Voorzitter, zonder veiligheid geen vrijheid. Niet voor de jonge LHBTI-er die onlangs nog op Centraal Station werd mishandeld. 

Maar ook niet voor Elena, voor Gita of voor Shanti. Drie van de 11 vrouwen die in 2021 het slachtoffer werden van femicide in onze stad. Ja, u hoort het goed: vrouwenmoord resulteert in meer dodelijke slachtoffers dan het verkeer in onze stad. Laten we op beide fronten een punt gaan maken van nul! 

Want vrouwenmoord raakt niet alleen de slachtoffers en hun naasten, maar maakt heel de stad onveiliger en onvrijer voor alle vrouwen. En voorzitter, stalking is een belangrijke voorspeller voor femicide. 

Vrouwen die omkomen door deze vorm van geweld zijn voorafgaand altijd gestalkt en bedreigd.

Motie: Stop stalking, voorkom moord (met collega’s Mostert, Butt van GroenLinks en De Groot van CDA)
Verzoekt het college:
– de samenwerking tussen hulpverleners en politie die stalking aanpakken te versterken;
– extra in te zetten op aandachtsfunctionarissen die laveren tussen hulpverlening en politie en die slachtoffers van begin tot eind kunnen begeleiden, zonder daarin gehinderd te worden door schotten en beperkingen;
– hulpverleners in de eerstelijnszorg te informeren over de wijzigingen in aanpak;
– de raad te informeren over de gemaakte afspraken hieromtrent en de voortgang regelmatig met de raad te delen.

Ondermijning
Voorzitter, Anna woont aan de Weimarstraat. Een straat waar de bewoners maar al te goed weten dat je vrijheid wordt beknot als je je niet veilig voelt. Waar je minder kansen hebt als je omgeving stilletjes wordt gedomineerd door de onderwereld. En we doen er veel aan om Anna haar vrijheid terug te geven. 

Maar onze strijd tegen de ondermijnende criminelen heeft een blinde vlek: Criminele organisaties kunnen zich snel verplaatsen en daarmee elders de vrijheid en veiligheid van anderen ondermijnen. 

En daarom hebben we de motie;

Motie: Ondermijning samen te boven (met collega Mostert, De Groot van CDA en Van Basten-Batenburg van VVD)
Verzoekt het college:
– Op regionaal niveau in daartoe relevante overleggen het waterbedeffect voortkomend uit de ondermijningsaanpak te agenderen. Daarbij met de Haagse regiogemeenten te bespreken waar onderlinge samenwerking in de bestrijding van deze effecten beter kan en hierbij de wettelijke kaders van het delen van informatie tussen gemeenten en ketenpartners in ogenschouw te nemen;
– Op landelijk niveau te agenderen dat in het kader van de aanpak van ondermijning en het daaruit voortkomende waterbedeffect het delen van informatie tussen gemeenten beter mogelijk moet worden
De raad hierover te informeren in Q1 2023 .

Vluchtelingen
Voorzitter, terwijl wij hier werken aan een veilig en daarmee vrij Den Haag voor bijvoorbeeld Elena, Gita en Shanti, is onze stad ook een baken voor mensen die op zoek zijn naar vrijheid en veiligheid. 

Denk bijvoorbeeld aan Kalyna uit Oekraïne of Abdul uit Syrië. De D66-fractie is trots op de opvang van statushouders en Oekraïners. We zijn immers de Internationale Stad van Vrede en Recht. 

Begroting
Voorzitter, de financiële basis van de overheid moet op orde zijn. En daar zorgt deze begroting voor door bijvoorbeeld structurele zaken niet langer incidenteel te financieren. Wij kijken ook uit naar de uitwerking van de nieuwe financiële instrumenten. Het vullen van het cofinancieringsfonds als resultaat van de uitvoeringsnota zien wij als goede eerste stap. 

Naar aanleiding van het doelmatigheidsonderzoek uit 2021 werkt het college aan een kadernota weerstandsvermogen. D66 kijkt uit naar het Kadernota en zal daar waar nodig kritisch zijn. 

Daarnaast worden de andere aanbevelingen m.b.t. een registratiesysteem voor risicomanagement overgenomen. Kan de wethouder aangeven hoe de raad op de hoogte wordt gehouden van de uitvoering van die aanbevelingen?

Participatie
Voorzitter, ik heb heel veel namen genoemd. Van Pavel tot Sophia, van Abdul tot Adam. Al deze hele verschillende mensen willen allemaal hetzelfde: vrijheid. 

De vrijheid om alles uit het leven te halen en kansen te pakken. En het laatste punt dat daar bij past is dat ze kunnen meepraten over hun toekomst in hun stad. 

Daarom vraag ik me af hoe het staat met de convenanten tussen bewonersorganisaties en de stadsdelen, waar Haags Samenspel ook op ondersteunt. Wanneer zijn deze finaal? En gaan we bewonersorganisaties op stadsdeelniveau ook samen brengen, zodat uitwisseling over problemen kan plaatsvinden? De Commissie Loosduinen is daarvan een goed voorbeeld, maar bijvoorbeeld in Stadsdeel Centrum, zien de bewonersorganisaties van bv. Oude Centrum, Zeehelden en Transvaal elkaar zelden, tot niet. 

Zou de gemeente dit kunnen gaan ondersteunen? We kijken uit naar de uitwerking van de plannen van het college en zullen deze kritisch bekijken. 

Onze fractie gaat scherp monitoren hoe we met Haag Samenspel tot zinnige stappen in het verbeteren van de participatie komen voorzitter. 

Want alleen door alle Hagenaars mee te laten praten over hun vrijheid, hun toekomst, hun kansen zorgt de overheid voor vrijheid. 

Zoals onze stadsgenoot Spinoza al zei.