Standpunt D66 over vernieuwbouw Speeldoos/bibliotheek

Vanavond hebben we, opnieuw, gedebatteerd over de gezamenlijke huisvesting van het theater en de bibliotheek. We kunnen in dit dossier inmiddels wel spreken van een gordiaanse of onontwarbare knoop! Draadjes die gaan over de Baarnse inwoners, financiën, politieke overtuigingen, persoonlijke voorkeuren, etc. Ik ga proberen de knoop te ontrafelen door aan een aantal draadjes te gaan trekken.

De ideologische basis

Het eerste draadje is de ideologische basis van D66. En daarvoor citeer ik Robbert Dijkgraaf, onze minister van Onderwijs, cultuur en wetenschap.
“Er zijn harde krachten en zachte krachten in de wereld. De harde krachten zijn oorlogen, crises en natuurrampen. Gebeurtenissen die ons schokken en ons ineens op achterstand zetten. De zachte krachten zijn onderwijs en wetenschap, kunst en cultuur, sport en vrijwilligerswerk, sociale strijd en emancipatie. Zij geven de gestage klim van de vooruitgang, stapje voor stapje, zoals Zwitsers een berg beklimmen. Al die stappen voorwaarts zien we nooit in het nieuws. Maar ze tellen wel op tot iets groots. Een sprong voorwaarts. De zogenaamde zachte krachten zijn juist oersterk. Het zijn de opbouwende krachten van vooruitgang en ontwikkeling die onze samenleving rechtvaardiger en inclusiever maken. Die onze vooringenomen denkbeelden afschuren. Zoals een stroompje water langzaam maar zeker een diepe geul in een rotsblok slijt.”
Deze zachte krachten moeten we dus koesteren, ook in Baarn. En de Speeldoos en de bibliotheek zijn wat D66 betreft onlosmakelijk hiermee verbonden. Vanaf 2025 krijgt de gemeente structureel extra geld voor de bibliotheek, met daaraan gekoppeld een zorgplicht. Die bestaanszekerheid staat dus niet onder druk. Maar geldt dat ook voor ons theater? Vindt de raad dat het theater voor de komende generaties in Baarn moet blijven? Dit was ons eerste debatpunt

Historie van het dossier

Een tweede draadje is hoe D66 Baarn tot nu toe in dit dossier staat. We zijn altijd voor het samengaan van het theater, de bibliotheek en, toen nog, de Volksuniversiteit geweest. Op welke locatie, daar hebben we nog over getwijfeld. Het Arcadeplan op de Brink heeft het tot onze spijt uiteindelijk niet gehaald en er is democratisch voor de Rembrandtlaan gekozen. Dit wikken en wegen heeft tijd en geld gekost. Met als gevolg een hoop onzekerheid voor het theater, de bedrijfsvoering, de medewerkers en achterstallig beheer door het uitstellen van onderhoud. Debatpunt 2: vindt de raad dat als het voorstel van het college niet wordt aangenomen op zeer korte termijn het achterstallig onderhoud drastisch moet worden aangepakt?

Een (financieel) duurzame oplossing

Een derde draadje is het huidige Speeldoosgebouw en een blik naar de toekomst. De raad heeft gisteren een uitgebreide rondleiding in de Speeldoos gehad en met eigen ogen kunnen zien dat het gebouw de nodige problemen kent. Sommige zijn esthetisch, andere gaan over het gebruik van het gebouw en weer andere over structurele/bouwtechnische problemen. Alle problemen bij elkaar opgeteld kunnen we van een slagaderlijke bloeding spreken die niet met een pleistertje te herstellen is.
De vernieuwbouw zoals deze nu voorgesteld wordt, gaat uit van een gebouw dat voor 40 jaar blijft staan, m.u.v. de grote zaal. Die zaal is nu niet meegenomen omdat deze qua functionaliteit nog voldoet en nieuwbouw hiervoor heel duur zou worden. Maar goed, 40 jaar. Zouden we, om geld te besparen, het gebouw een beetje of misschien zelfs ingrijpend kunnen verbouwen? Denk met me mee: een ingrijpende verbouwing waarmee we het gebouw voor zeg maar 20 jaar opknappen. Het huidige gebouw is een lappendeken van aanbouwen uit verschillende jaren. Één ding weet je dan zeker, dat gaat onvermijdelijk onvoorziene problemen en daarmee extra kosten veroorzaken tijdens de verbouwing. Daarnaast wil de Speeldoos de kleine zaal graag verbouwen zodat die beter inzetbaar is. En die kleine zaal is juist ook belangrijk voor de Baarnse gebruikers als Marmelijn, de scholen etc. Goed, als we daar de benodigde aanpassingen willen doorvoeren als betere geluidsisolatie, hoger plafond, uitschuifbare tribune dan moet dat deel van het gebouw gesloopt worden. Dat kan niet met een verbouwing. Dus de wens om de kleine zaal te verbeteren, moeten we bij een ingrijpende verbouwing laten varen. Dan hebben we het nog niet over de duurzaamheidseisen die in de loop van 20 jaar aan het gebouw gesteld zullen gaan worden. We halen de eisen met de vernieuwbouw al nauwelijks, dus je mag er vanuit gaan dat die niet gehaald zullen worden. En tot slot, na 20 jaar moet het gebouw onherroepelijk gesloopt worden, als het al niet eerder is. En dan moet er alsnog nieuwbouw komen. Volgens deze redeneerlijn is vernieuwbouwen voor 40 jaar een veel logischer en financieel aantrekkelijkere optie. De kapitaallasten liggen dan jaarlijks niet hoger, het gebouw kan veel duurzamer gemaakt worden, de wensen van de Speeldoos kunnen beter uitgevoerd worden en na 40 jaar kan het gebouw waarschijnlijk zelfs nog wel even mee.

Bibliotheek in het centrum?

Een vierde draadje is de bibliotheek in het centrum te houden. Dit is vaak besproken en wordt ook nog steeds gezien als een belangrijke valkuil van het voorliggende plan. Daar hebben we zeker begrip voor en voelen we ook wel in mee. Daarom willen we het volgende compromis aan de raad voorleggen: is het een idee om op de Hoofdstraat, in het centrum voor ontmoeting zoals dat nu bedacht is, in de daar geplande horeca een mooie leestafel en een paar goed gevulde boekenkasten neer te zetten. Als een dependance van de bibliotheek, met alle voorlichting, programma’s etc.? debatpunt 3

Conclusie

Ik heb nu aan vier draadjes van de gordiaanse knoop getrokken:

  • de ideologische basis, de zachte kracht van o.a. kunst en cultuur en de noodzaak voor behoud hiervan voor Baarn;
  • het wikken en wegen in de historie van dit dossier en de noodzaak tot het nemen van een besluit;
  • de financiële redenering waarom vernieuwbouw voor 40 jaar wat ons betreft de beste optie is;
  • en tot slot een mogelijk compromis om een belangrijke maatschappelijke functie van de bibliotheek tóch in het centrum te krijgen.

Is de knoop hiermee ontward? Was het maar zo’n feest! Misschien heb ik de knoop iets losser gemaakt. En hopelijk gaan we in het debat vanavond en in aanloop naar de volgende raadsvergadering nieuwe draadjes lospeuteren. Hoe dan ook moeten we over twee weken de knoop doorhakken, of deze nou ontward is of niet.