Jaarstukken en begrotingen gemeenschappelijke regelingen

Sinds het begin dit jaar voeren mijn collega raadsrapporteurs en ik periodieke gesprekken met de 4 GR-en. Om meer verbinding te krijgen, maar ook om meer naar voorkant te komen. Enerzijds door de Planning en Control cyclussen van de vier GR-en meer met elkaar in lijn te brengen, zodat de raden binnen de termijnen hun eventuele zienswijze kunnen indienen. Anderzijds zodat gemeenten daarmee strategische overweging mee kunnen nemen in hun eigen begroting. De Kopgroep heeft hier de afgelopen maanden hard aan gewerkt, waarvoor veel dank. Het resultaat is onder andere dat op 10 maart jl. voor het eerst de vier GR-en een gezamenlijke kaderbrief hebben aangeboden bij hun jaarstukken en dat wij daarmee vanavond integraal debat over kunnen voeren.  
 
Het moment waarop een en ander samenkomt sluit naadloos aan bij de actualiteiten. Want door alle gebeurtenissen in de wereld: oorlogen, klimaatopwarming, pandemieën, cyberaanvallen en polarisering staan de uitvoeringsorganisaties achter de GR-en voor belangrijke, soms zelfs vitale taken om ons veilig en gezond te houden. In lijn met de debatvraag rijst daarmee de vraag ‘hoe weerbaar zijn onze GR-en in een tijd waarin het Rijk meer vraagt, maar minder geeft’ en ook de gemeentelijke financiën onder druk komen te staan.

Primair is het Rijk wat ons betreft het aan zet. Want in alle kaderbrieven lezen we dat er, via de gemeenten, geld bij moet om ervoor te zorgen dat tenminste de wettelijke taken kunnen worden uitgevoerd. En dat is de omgekeerde wereld. Zeker gezien de dreiging die ons vanuit alle hoeken nadert. GR-en kijken al streng naar eigen efficiency, stellen investeringen en vacatures uit, maar hebben ook gewoon te maken met autonome, maatschappelijke en wettelijke ontwikkelingen en uitdagingen die de dienstverlening onder druk zetten.

We mogen niet door een ondergrens zakken. De basis moet op orde blijven als we niet willen dat hackers het elektriciteitsnetwerk van Zwolle plat leggen, brandweerkazernes moeten sluiten, we uitbraken van de mazelen willen kunnen beheersen, niet nog meer mensen met onbegrepen gedrag op straat willen zien en milieurampen, door bijvoorbeeld noodweer of overstromingen, willen voorkomen. Om maar een paar voorbeelden te noemen…

Inhoudelijk adviseert het college geen zienswijzen in te brengen voor de begrotingen van de OD, RSJ en GGD. Voor de VRIJ ligt wel een concept zienswijze voor. Op het verzoek van de VRIJ om te komen met concrete, structurele bezuinigingsvoorstellen van maximaal 5% op de begroting vanaf 2027 en gemeenten daarbij actief te betrekken. Ten aanzien van de taken is het vanuit mijn positie moeilijk om te beoordelen of de VRIJ kan bezuinigen, maar op basis van de oproep uit november 2024 maken wij op dat de VRIJ eerder is verzocht te zoeken naar duurzame bezuinigingen. Tegelijkertijd voelt deze opdracht wel wat dubbel. Want de OD vraagt ruim 300k structureel om de basis op orde te brengen en ook de GGD krijgt 235k voor loon- en prijsindexatie. Daarbij roept u de VRIJ op kritisch te blijven reflecteren op het Rijk en niet zonder meer extra taken, verplichtingen of verantwoordelijkheden te accepteren als daar geen financiële compensatie tegenover staat. Logisch, maar geldt dat niet ook voor de andere GR-en? Waarom de een wel en ander niet? Kan het zuur van de bezuinigingen niet worden verdeeld? Graag een reactie van de wethouder hierop. 

Ik wil graag afsluiten met drie oproepen: