Financiële zekerheid

Leven is het meervoud van lef. En in mijn ontmoetingen de afgelopen jaren met Joke, Sander, Brashem of Marleen (en nog zoveel meer!) leerde ik van hen dat het leven het meervoud van lef is. Want Joke vroeg om hulp terwijl ze het vooral zelf probeerde te doen. Sander ging aan de slag met jonge jongens onder het mom van: ‘niet lullen maar poetsen.’ Brashem en Marleen zijn ‘gewoon’ gaan doen – met vallen en opstaan. Lef tonen. Vanavond bouw ik mijn bijdrage o.b.v. ontmoetingen over 3 punten: 1. werk, 2. armoede en 3. schulden.

Als je met elkaar lef wil tonen om als Zwolle een koploper te worden waar ondernemers en bedrijven de norm veranderen: ‘de mensen hebben geen afstand tot de arbeidsmarkt, naar de arbeidsmarkt heeft afstand tot mensen.’ Dan moeten we een tand(je) bijzetten. We moeten uit het peloton mee naar de kopgroep van Brashem en Marleen. Zij laten zien dat het kan door hobbels te nemen, moeite voor elkaar te doen en er de tijd voor te nemen. D66 vindt net als zij: ieder talent telt!  
 
En voor het in beeld brengen van mensen die bijstand ontvangen is het college onderweg. Net zoals het verkennen van de brede intake. En eerlijk gezegd, D66 schrok opnieuw dat we 1500 mensen niet in beeld hebben. We mogen mensen niet vergeten. Het lijkt er daarnaast op dat we van koers veranderen. In eerste instantie zou de inzet zijn op mensen die kort bijstand ontvangen, maar we lijken nu in te zetten op mensen die parttime werken. Graag wil ik de wethouder vragen naar een reflectie op deze koerswijziging.

Onze fractie heeft in de afgelopen vier jaar vaak gehad over het vertrouwen van Zwollenaren in de overheid. Of vooral het lef hebben om dat vertrouwen vooral andersom te hebben. Gewoon je inwoners vertrouwen. Want zoals Joke al tegen me zei: ‘Je probeert het altijd zoveel mogelijk zelf op te lossen.’ Totdat zij het lef had om toch de overheid om hulp te vragen voor een regeling waar zij tijdelijk recht op had. Dat gaf lucht en vertrouwen. 
 
En dat is voor D66 een overheid die er voor je is: een overheid die mensen gelijk behandelt en een overheid die je weer even vooruithelpt. Daarom wil onze fractie het college een compliment maken voor de stappen die zijn gezet de afgelopen jaren rondom de inkomensregelingen: zo min mogelijk bewijslast, ambtshalve uitkeren, één aanvraagproces voor alle regelingen en eenduidig uitbetalen. Onze fractie kijkt uit naar de discussie over het beleidsmatig samenvoegen van inkomensregelingen, die we vast en zeker met elkaar gaan voeren.

Of je nou werkt hebt, geen werkt hebt, een inkomensregeling hebt of niet, en of je een gezin hebt of alleen bent, schulden treft iedereen. Dat geldt ook voor Joke, Sander, Brashem of Marleen. Daarom is het belangrijk dat het college in het plan kiest voor: ‘beleid voor iedereen: met oog voor verschillen.’ D66 ziet dat ook in de aanvulling op de actielijnen in het plan waar we extra aandacht hebben voor jongeren, gezinnen met kinderen en werkenden.  
Onze fractie onderstreept de ambitie van het college om ervoor te zorgen dat inwoners met elkaar over geldzaken moeten praten, voordat het geldzorgen worden. Dat mensen weten dat de overheid je weer vooruit kan helpen. Ook onderstrepen we de vijf actielijnen uit het plan: signaleren, toeleiden, hulp bieden, nazorg en ondersteuning bij life events als kern om de ambitie te realiseren. 
In onze ogen is het een plan dat door de stad is gedragen: er is geëvalueerd, aangepast en verbeterd. Ook op basis van veel gesprekken met de stad. Het speelt en het leeft in de stad. En ik zou zeggen helaas. Dat betekent namelijk dat veel Zwollenaren onder financiële druk leven. Mensen maken schulden, hebben haast geen spaargeld en maken zich zorgen. Voor zichzelf en voor hun kinderen. Vaak kijken zij niet verder dan de dag van morgen. En het leven is dan eenvoudigweg geen meervoud van lef. En dat geldt in Zwolle voor bijna de helft van de mensen, en bijna 10.000 mensen hebben al problematische schulden. 
 
Daarom heeft onze fractie zich de afgelopen jaren druk gemaakt over dit probleem. We ontmoetten dus Joke, Sander, Brashem en Marleen. En we zijn ook eindeloos op pad geweest naar maatschappelijke organisaties, hulpverleners en bedrijven. We hebben samen gezocht naar oplossingen: rondetafelgesprek, BKR-motie, initiatiefvoorstel Bouwdepot. Onze fractie opperde al eens: laten we gaan voor Zwolle schuldenvrij. En in het kader van ‘het leven is het meervoud van lef’ heeft D66 de ambitie om twee doelen mee te geven voor het plan:   

1) We halveren het aantal mensen met problematische schulden.  
2) We verdubbelen het aantal mensen die een schuldhulpverleningstraject start.

En als je zo stoer bent om twee aanvullende doelen te opperen moet je ook over de brug komen met aanvullingen bij het plan. Daarom hebben we drie moties meegenomen. Mijn fractiegenoot dhr. van Driel licht onze eerste motie toe: 

Schulden zijn er in twee soorten. Er zijn formele schulden en er zijn informele schulden. Zo heeft Sander bijvoorbeeld geld van haar buurvrouw geleend, omdat ze na het toeslagenschandaal het vertrouwen in de overheid heeft verloren. Dat is ook mooi, want zo helpen we elkaar. Vanuit gemeenschapszin. Maar als terugbetaling uitblijft en de geldvragen ‘niet thuis geven’ dan wordt het lastig. Vooral omdat je – vanuit vertrouwen – geen notariële akte hebt opgesteld. En je komt elkaar ook nog eens op straat tegen. Dat maakt het ingewikkeld. 
 
In het nieuwe plan staat er niets over en is er geen beleid voor, terwijl blijkt dat het een blinde vlek is en een groeiend probleem. De NVVK bevestigt dit. Dit wordt dus niet meegenomen bij een schuldhulpverleningstraject. Soms omdat er geen ondersteunend bewijs is, maar soms omdat het bewijs ongeschikt wordt geacht. Daarom vindt D66 het belangrijk hier een punt van te maken, zodat mensen ook echt met een schone lei kunnen beginnen. Graag horen wij van de wethouder of hij een reflectie hierop heeft en bereid is dit op te nemen in het nieuwe plan. 

Onze tweede motie is de ‘’Pauzeknop’’ voor mensen die zich aanmelden bij de gemeente voor een schuldhulpverleningstraject. Het is belangrijk dat mensen zich vroeg en snel melden, zodat zij over de drempel stappen om hulp te vragen. Zeker als er veel schaamte en stress is. Als je direct een pauzeknop hebt, geeft dat mensen lucht en perspectief. Net zoals even 2 maanden kunnen pauzeren in een traject. We zouden dat willen toevoegen aan actielijn 3 ‘Hulp bieden’. 
 
En onze derde motie is dat we zien in de praktijk dat mensen met schulden niet georganiseerd zijn in een belangenvereniging. Dat betekent dat mensen waar het over gaat geen stem hebben in beleid en de uitvoering. Zij kunnen vaak eenmalig invloed uitoefenen. D66 wil dat Zwolle als sociale en inclusieve stad hier het voortouw in neemt en mensen hier meer én een betere positie in geeft.

Tot slot. In de afgelopen jaren hebben we gezien, gehoord en gevoel dat het college altijd heeft gewerkt vanuit de koers ‘zeker zijn van je bestaan’ en gaan voor ‘gelijke kansen’. Wat onze fractie betreft blijven we daar koersvast op, en schromen we zeker niet om ‘het leven is het meervoud van lef’ elke dag uit te dragen. Voor Joke, voor Brashem, voor Sander en voor Marleen.