Algemene Beschouwingen begroting 2022-2026

Voor ons ligt de laatste begroting van dit college, voor 2022 en verder. Complimenten voor het college, dat in deze moeilijke financiële tijden toch met een sluitende begroting komt. Wie verder leest ziet echter dat hier eigenlijk harde bezuinigingen achter zitten. Harde bezuinigingen die niet direct zichtbaar zijn, omdat het vooral gaat over belangrijke investeringen en lastenverlichtingen die (nog) niet mogelijk blijken. Het College noemt onder andere:

Wij zouden daar als D66 fractie graag nog een aantal belangrijke investeringen  aan toevoegen: Ten eerste investeren in het bestrijden van energiearmoede, via bijvoorbeeld een structurele dotering aan de stappensubsidie verduurzaming van Zaanse woningen. De huidige gasprijscrisis laat zien hoe belangrijk dit is. We moeten daarbij de slechtste huizen het eerst aanpakken, samen met de corporaties, zodat minder Zaankanters letterlijk in de kou komen te zitten. Overigens worden de financieel zwakkere Zaankanters niet alleen  getroffen door energiearmoede.Het college zegt een onderzoek toe naar een stadspas voor minima, dat vinden we een goed idee mits het niet stigmatiserend werkt.

Ten tweede het investeren in de eigen organisatie van de gemeente. De zogenaamde “commissie de Vries” heeft goed werk geleverd met het boven water krijgen van de knelpunten die er zijn, en aan de slag gaan met deze knelpunten zal volgens ons ook een financiële impact hebben. Dan cultuur: We hebben de cultuursector succesvol door de coronacrisis geholpen en D66 is daar trots op. Een van de maatregelen was het verlagen van de leges voor kleine evenementen, wij willen die maatregel voor de komende jaren verlengen.

Tenslotte moeten we ook investeren in inclusiviteit en toegankelijkheid. Als gemeente zijn wij gehouden aan het VN-verdrag Handicap. Dit gaat over meer dan alleen fysieke toegankelijkheid en het vraagt bij bijna alle beleidsterreinen om aandacht, ook in financiële zin. Verder overwegen wij een aantal amendementen voor wat kleinere bedragen.

Wensen genoeg, maar de financiële situatie van de gemeente laat broodnodige extra investeringen niet toe, behoudens de positieve septembercirculaire die vandaag met ons gedeeld is. Een groot deel van het probleem ligt in de sterk schommelende en structureel te lage rijksbijdrage vanuit het gemeentefonds. De unieke positie van Zaanstad als nabije buur van Amsterdam, met alle grootstedelijke problematiek die daar bij hoort, wordt volgens ons onvoldoende onderkend in de verdeelsleutel. Bovendien is er iets mis met de “trap-op-trap-af systematiek”, we gaan makkelijk trap af bij rijksbezuinigingen, maar we gaan niet trap op nu de rijksoverheid weer veel meer geld uitgeeft. “Geen taken zonder knaken” is het motto van de VNG, wij blijven dit in Den Haag aan de orde brengen.

Aan het betrekken van de inwoners bij de gemeentelijke politiek en besluitvorming is veel aandacht besteed in de afgelopen periode. Bij projecten zoals de herinrichting Peperstraat en de Eilanden van Hain zien we dat dit niet nog lang niet altijd goed gaat. Op andere plekken in Zaanstad, zoals in Kogerveld, voelen de inwoners zich wél gehoord. We moeten leren van deze ervaringen, en spoedig komen tot een duidelijk omschreven participatiebeleid. In de concept omgevingswet staat nu dat de ontwikkelaar verantwoordelijk is voor het participatietraject, wij weten inmiddels dat dat niet werkt. Er komen nog moeilijke besluiten aan, zoals de implementatie van de RES 1.0, waarbij de inwoners nadrukkelijk bij moeten worden betrokken op een goede manier. We maken ons zorgen over het gebrek van vertrouwen van onze inwoners in de politiek, maar het vertrouwen van de politiek in de inwoners is volgens ons veel belangrijker. Wij moeten hierbij ook oog hebben voor het vertrouwen van inwoners onderling. Sociale cohesie is een belangrijk speerpunt, zeker met het snel groeiende inwoneraantal van Zaanstad. Buurtfuncties worden steeds belangrijker. Er zijn gelukkig heel veel particuliere initiatieven in de samenleving, het is aan ons om deze initiatieven te faciliteren en tot bloei laten komen.

Een goede digitale informatievoorziening is daarbij cruciaal, de zoekfunctie op de gemeentesite laat nog wel te wensen over.

De jeugdzorg blijft een ingewikkeld dossier. We moeten het komende jaar veel geld investeren in effectiviteit om uiteindelijk tot structureel lagere kosten te komen. Op het moment dat onze jeugd aanspraak maakt op jeugdzorg is hun situatie eigenlijk al te ver geëscaleerd. Zeker nu na corona moeten we extra aandacht besteden aan onze jeugd. Laten we samen met het onderwijs, de culturele sector en het sportbedrijf kijken waar de krachten kunnen worden gebundeld om onze jongeren zoveel mogelijk UIT de jeugdzorg te houden. Bij goed zorgen voor onze jeugd hoort ook goede huisvesting. De woningnood is hoog, en D66 pleit al enige tijd voor onorthodoxe maatregelen, ook voor tijdelijke woningen. We zijn trots dat we op korte termijn hebben kunnen zorgen voor 400 tijdelijke opvangplekken voor asielzoekers. We hebben hiermee bewezen dat het kan, zet nu door: laten we voor 16 maart 2022, de dag van de verkiezingen, minstens 20 Tiny Houses in Zaanstad plaatsen.