Wie staat er centraal? de begroting of de inwoner?
We staan aan de vooravond van de bouw van een nieuw zwembad, asielzoekerscentrum en de aanschaf van een perceel aan de Havenweg. Allemaal projecten die vele miljoenen kosten. Daarnaast dreigen we in 2026 forse bezuinigingen door te moeten voeren. In de veiligheid van de raadzaal kunnen we goed uitleggen waarom deze investeringen nodig zijn en waarom bijvoorbeeld het asielzoekerscentrum ons niks kost omdat een ander de kosten betaalt. Maar veel inwoners begrijpen dit niet. Zij zien vooral dat er nog geen huizen zijn gebouwd in Wijchen-West, dat vergunningsaanvragen lang duren en dat verstening toeneemt. Inwoners vragen zich af waarom hier geen geld heen gaat. Veel inwoners zullen dan ook denken dat de begroting centraal staat, en niet zijzelf. 

Dit beeld wordt versterkt als je de Wegwijs van 26 juni leest. Wat opvalt, is dat er veel geld binnenkomt (144 miljoen euro) en minder uitgaat (135 miljoen). Er wordt niet gesproken over de positieve stappen die we zetten. We missen de verhalen achter deze cijfers. 

Als voorbeeld heb ik de kindregeling. In deze raadsperiode hebben wij meerdere moties en amendementen ingediend om deze regeling structureel te verhogen, omdat de bedragen niet toereikend waren en kinderen daardoor niet konden deelnemen aan activiteiten. Wij zijn blij dat er een voorstel is om de kindregeling te verhogen. Dit zijn de stappen die er toe doen. En daar moeten we trots op zijn en dat moeten we ook delen. Zonder deze verhoging kunnen kinderen namelijk niet meedoen en een hobby beoefenen zoals voetballen bij AWC of zich gezellig vermaken bij scouting Woezik. Zonder deze verhoging zouden kinderen vereenzamen. We moeten beter uitleggen wat er achter de cijfers schuilgaat. Waarom het er toe doet wat wij hier doen. Waarom het zo belangrijk is om juist wel een AZC te bouwen en een nieuw zwembad. En waarom dat niet ten koste gaat van woningen. We moeten het debat samen met de inwoners aangaan. Als partij hebben wij de afgelopen jaren meerdere ideeën aangedragen om de inspraakmogelijkheden van inwoners te verhogen. Want als wij niet openstaan om te luisteren naar de verhalen van onze inwoners, dan daalt het vertrouwen en verdwijnen goede initiatieven naar de achterkamertjes. Onze inwoners moeten voelen dat zij centraal staan en dat hun stem daadwerkelijk wordt gehoord.  Dit vraagt om een cultuurverandering binnen de raad en om meer transparantie en openheid in onze besluitvorming. Het is essentieel dat we uitleggen hoe we tot een bepaald besluit komen. Inwoners snappen best dat wij belangen moeten afwegen. Ze willen alleen bevestiging dat ook hun belang is meegewogen.

Het nemen van de juiste beslissing is net zo belangrijk als het uitleggen waarom iets de juiste beslissing is.  Juist nu we harde keuzes moeten maken. Juist nu moeten we uitleggen waarom we doen wat we doen en in gesprek gaan met inwoners. Ik doe dan ook een appèl aan iedereen hier in de raad om te zoeken naar meer mogelijkheden om inwoners te betrekken bij de beslissingen die wij nemen.

Wij hebben twee moties ingediend, waarvan één met het CDA, gericht op het behoud van een leefbare toekomst voor Wijchen.
 Leefbaarheid betekent voor ons dat inwoners zich geen zorgen hoeven te maken over kwesties zoals hittestress. Maar de realiteit is anders; we hebben grote uitdagingen op dit gebied. Nu de temperaturen stijgen, zien we dat steeds meer mensen last krijgen van de hitte.  Dit probleem vraagt om een proactieve aanpak. 
Hoewel het niet de taak van de gemeente is om bomen in achtertuinen te planten, ligt er wel een verantwoordelijkheid bij ons om inwoners te informeren en te stimuleren zelf maatregelen te nemen. Want uiteindelijk profiteren we allemaal van een gezondere en duurzamere leefomgeving. Investeren in klimaatadaptieve maatregelen is een investering in het behoud van een leefbaar Wijchen. En als wij aan de ene kant wel 2,5 ton uit kunnen geven aan beton in de kasteeltuin om daar auto’s te parkeren, dan is het vast niet teveel gevraagd om te kijken hoe we dit ergens anders kunnen compenseren.

Daarnaast willen we kijken naar innovatieve oplossingen op het gebied van duurzame energie. Een veelbelovende techniek is de warmtewinning uit sportvelden. Het leggen van slangen onder een sportveld om zo huizen in de winter te verwarmen. In verschillende Nederlandse gemeenten, zijn al succesvolle projecten uitgevoerd waarbij warmte wordt gewonnen uit sportvelden en wordt ingezet voor de verwarming van gebouwen. Het is simpelweg verstandig en qua kosten vele malen efficiënter, om nog voordat we concrete plannen hebben voor de aanleg van een nieuw sportpark bij de Havenweg. Om technieken zoals deze serieus te overwegen. 
Zo kunnen sportclubs zoals AWC en Alverna bijdragen aan een klimaatneutraal Wijchen.

De aanleg van een warmtenet in Wijchen Noord roept veel vragen op.
Vooral omdat het momenteel gevoed wordt door de ARN met het verbranden van afval. Dat er veel vragen zijn is begrijpelijk, want we willen uiteindelijk af van afvalverbranding. Men vraagt zich af of een warmtenet wel een toekomst heeft. Daarom is het van groot belang dat we nu al onderzoeken of het warmtenet kan worden aangesloten op alternatieve en duurzame warmtebronnen. Door nu te kijken of alternatieve warmtebronnen kunnen worden aangesloten, laten we zien dat we de zorgen van inwoners serieus nemen en dat we een weloverwogen besluit nemen. Investeren in klimaatadaptieve maatregelen en duurzame energie is niet alleen een noodzaak, maar ook een kans. Het is een kans om onze gemeente voor te bereiden op de uitdagingen van de toekomst, om de kwaliteit van leven voor onze inwoners te verbeteren en om een duurzame en leefbare omgeving te creëren. Laten we deze kans grijpen en samen werken aan een innovatieve en duurzame toekomst voor Wijchen.

Dan wil ik graag ook nog met u kijken naar de oplossingsrichtingen.
In gewone mensentaal betekent dit gewoon hogere belastingen of bezuinigingen. We zien over het algemeen weinig politieke standpunten of een visie van dit college. Door een lijst als deze aan te leveren krijgen we wel een kijkje in de politieke standpunten die dit college heeft. Het is namelijk een keuze om bepaalde dingen wel of niet op te nemen in deze lijst. Zo zien we dat het college een aantal culturele bezuinigingen ziet. Subsidies intrekken op het museum en theater worden gezien als een optie wetende dat dit voor hen een einde betekent. Bezuinigen op zorgpreventie, schuldhulpverlening en mantelzorg zijn opgenomen als potentiële bezuiniging. Maar wat wij missen in deze lijst zijn vooral ambities. Denk nou eens na over een goede samenwerking tussen Beuningen en Wijchen. We willen beiden een nieuw zwembad. 
Door samen te werken besparen we enorm veel kosten en hoeven we niet in te boeten op andere voorzieningen. Kijk naar de regio en pas daar de OZB op aan. Natuurlijk mag de OZB lager zijn als buurgemeenten. Maar zijn deze verschillen wel te verantwoorden?
Wij roepen op om buiten de gebaande kaders te kijken.
Naar alles wat niet op papier staat, maar wat buiten Wijchen gebeurd.
En spreek met onze inwoners. Want samen maken we Wijchen en wellicht kunnen zij ons de juiste oplossingsrichting geven. Laten we blijven werken aan een Wijchen waar iedereen mee kan doen. Waar kinderen samenkomen en we een oor hebben voor inwoners met zorgen. Een Wijchen waar we duurzaamheid niet alleen zien als alleen het planten van extra bomen, maar waar we duurzaamheid zien als omgeving waar we duurzame relaties kunnen opbouwen.