Wij staan voor een samenleving waarin gelijke gevallen gelijk behandeld worden en waarin we zorgen dat mensen die op achterstand staan extra kansen krijgen. Met respect voor de verschillen tussen mensen en oog voor wat ons verbindt zodat we samen vrij kunnen zijn. Bij vrij zijn hoort zeggenschap over je omgeving, over hoe je leeft, woont en werkt. Elk mens op de eigen unieke manier, waarbij de vrijheid van de een de ander ook vrij laat en alle grondrechten respecteert. Wij leiden vanuit deze waarden en stellen het welzijn van iedereen in onze gemeente centraal nu en in de toekomst. Bij elke keuze die wij maken houden wij oog voor de toekomst en op de wereld om ons heen.
Bij het uitvoeren van wetten en regels staat de bedoeling van de wet voorop, en minder de letter. Daarnaast vinden wij dat de gemeente als overheid zich nadrukkelijk moet houden aan wetten, regels en beleid en dat wij collega overheden hierop moeten aanspreken. Wij staan dan ook niet achter het zoeken naar geitenpaadjes om onder wetten en beleid uit te komen, of wetten en beleid zo uit te voeren dat de bedoeling ervan zoekraakt. Wij willen juist proactief omgaan met de veranderingen die op ons afkomen en zoeken naar oplossingen die voor onze inwoners en ons grondgebied doelmatig zijn en passen bij de toekomst van iedereen vrij maar niemand laten vallen.
Besturen vanuit vertrouwen gericht op vrij en wel zijn
De meeste mensen deugen! Vandaar dat wij besturen vanuit vertrouwen. Vertrouwen ontstaat als mensen elkaar kennen en begrijpen. In onze manier van besturen en besluiten staat kennen en begrijpen van elkaar centraal. Zowel bij inwoners onderling als inwoners en gemeentelijke organisatie. Wij willen dat de gemeentelijke organisatie naast haar inwoners staat in plaats van tegenover hen. In het woord gemeente zit immers gemeenschap. Wij willen dat onze gemeente meer samen met de inwoners wordt geleid om goede antwoorden te vinden op ontwikkelingen die op ons afkomen. Dat betekent een open, volledig transparante en navolgbare organisatie zowel ambtelijk als bestuurlijk, zowel wat informatie als besluitvorming betreft.
Bij de besluitvorming worden alle belanghebbenden actief betrokken en vindt besluitvorming plaats na gezamenlijk feitenonderzoek en belangenafweging. Wij willen dat na de dialoog met inwoners de politieke afweging en besluitvorming in de raad plaatsvindt. Uitgangspunten voor D66 bij die politieke afweging zijn dat de inhoud en samenhang van opgaven centraal staat. De afweging van individueel en maatschappelijk belang gebeurt op basis van waarden die in het geding zijn en de afweging of de maatschappelijke kosten in verhouding zijn met de beoogde resultaten van de uitvoering van het besluit.
Ook buiten de ontwikkelingen die al op de agenda staan, vinden wij contact tussen bestuur en inwoners belangrijk. Wij vinden dat college- en raadsleden midden in de samenleving moeten staan en goed benaderbaar moeten zijn voor inwoners. Daarom zullen wij actief inwoners, bedrijven, dorpsraden en belangengroepen vragen wat bij hen leeft en hoe zij denken dat het gemeentebestuur daar iets mee kan doen.
Hierbij past een raad die het politieke debat voert over de thema’s die in onze gemeenschap spelen. Om dit mogelijk te maken leggen wij meer accent op het initiatief bij de raad en meer accent op de kaderstellende en volksvertegenwoordigende rol van de raad. De raad geeft na besluitvorming over initiatieven en opgaven opdracht aan het college tot uitvoering van die keuzes en controleert het college bij de uitvoering. Een raadsprogramma past hier goed bij. Het raadsprogramma wordt na de verkiezingen door de gehele raad gezamenlijk opgesteld en overstijgt het wij-zij denken door oppositie en coalitie.
Bij onze keuzes richten wij ons op wat we met het besluit willen bereiken, het hoofddoel met een paar meetbare criteria als sturing. De manier waarop dit doel bereikt wordt laten we zoveel mogelijk vrij. De details laten we dus weg. Daarmee bereiken we een effectieve uitvoering, immers inwoners, organisaties (ook de gemeentelijke) en bedrijven kunnen de werkwijze kiezen die het beste bij hen past en wat het meest effectief is.
Ondanks de roep om minder regels is de neiging groot om als reactie op incidenten te kiezen voor extra (vaak sectoraal) beleid en regels of aanvullende controle op bestaande regels. Wij willen hier verandering inbrengen op twee manieren. Elk voorstel voor nieuw beleid, regel of controle checken wij uitgebreid op nut en noodzaak. Aangezien wij ervan uitgaan dat de meeste mensen deugen, verminderen wij de controles die de gemeente uitvoert bij al haar taken.
Wat data en systemen betreft stellen wij de mens centraal. Wat niet in het systeem past regelen wij op een andere manier zodat wij kunnen doen wat die persoon nodig heeft. Ook daarin werken wij vanuit vertrouwen. Wij leggen alleen de minimaal noodzakelijke gegevens vast. Geslacht, etniciteit, leeftijd en geloof of fysieke gesteldheid zijn voor de meeste overheidstaken niet relevant. Deze gegevens laten wij zoveel als mogelijk achterwege. Wij verbreken de links met social media aangezien wij daarmee data van onze inwoners gratis weggeven aan big-tech companies. Wij zetten in op rechtstreeks contact tussen gemeente en inwoners via mail en telefoon. Dat betekent dat namen, werk-mailadressen en werk-telefoonnummers van betrokken ambtenaren op de website en op openbare stukken staan.
Daarnaast betekent dit accent op besluitvorming in de raad dat wij kritisch zijn op de democratische sturing op gemeenschappelijke regelingen. Door de gemeenschappelijke regelingen is de raad niet in staat haar controlerende taak en politieke zeggenschap uit te voeren, is integrale sturing moeilijk en is er een mismatch ontstaan tussen opgaven, taken, schaal en bevoegdheden (conclusie van de Raad op Openbaar Bestuur in haar Adviesrapport Droomland of niemandsland?, van 23 juni 2021). Daarnaast is bijvoorbeeld organisatie en uitvoering van het sociaal domein op basis van onze van onze uitgangspunten moeilijker doordat we geen zeggenschap hebben over organisatie en uitvoering.
Wij willen naar onze samenwerkingsverbanden kijken en keuzes gaan maken voor de schaal (Westerveld of regionaal) van die opgaven via de afweging van democratische legitimiteit, en bestuurlijke effectiviteit (zo integraal mogelijk). Indien uitvoering van beleid of een opgave effectiever is op bovengemeentelijk niveau, dan kiezen wij voor een losse vorm van samenwerking in plaats van overdracht van bevoegdheden zoals met een gemeenschappelijke regeling aan de orde is. Hiermee houden wij zelf sturing op inhoudelijke uitvoering en financiën en kunnen keuzes met politiek debat tot stand komen.
Leiderschap van nu en de toekomst
Wij willen zo snel mogelijk klimaat- en energieneutraal zijn als gemeente. Eind 2025 gebruiken we 30% minder nieuwe grondstoffen en vanaf 1 januari 2030 werken wij en onze opdrachtnemers circulair. Daarbij beginnen we met gemeentelijke gebouwen, beheer en onderhoud dat door, of namens, de gemeente of gemeentelijke samenwerkingsverbanden wordt uitgevoerd. In onze aanbestedingen zullen wij circulair bouwen en beheren als norm stellen. Wij stimuleren en helpen de medeoverheden waar wij mee samenwerken zoals onze buurgemeenten zoveel als mogelijk om hetzelfde te doen. Dit geldt voor het beheer van alle overheidsterreinen binnen onze gemeentegrenzen, dus inclusief de nationale en regionale natuurgebieden. Waar nodig zullen wij de provincie stimuleren dit te ondersteunen.
We stellen een wederkerend Investeringsfonds in voor ondernemers die hun bedrijf zelfstandig of in samenwerking met andere lokale/regionale bedrijven duurzaam, circulair en klimaatneutraal willen maken. Daarbij zijn voor ons agrarische ondernemers geen aparte groep maar vallen zij onder ondernemers. Wij gaan over tot deze stimuleringsregeling omdat veel banken weigeren leningen te verstrekken voor deze omvorming. Het gaat om een roterend fonds dat voldoet aan de voorwaarden ter voorkoming van staatsteun.
Wij willen af van het systeem dat een burgemeester wordt benoemd zonder inbreng van de inwoners. De burgemeester vertegenwoordigt de inwoners en is als het ware ‘eerste inwoner’. Daarom willen wij dat inwoners meer inbreng hebben en dat kan binnen de bestaande regelgeving. Wij willen dat bij de start van de procedure inwoners actief gevraagd worden bij te dragen aan het functieprofiel van de nieuwe burgemeester.
Ook onze jeugdige inwoners hebben belang bij invloed op de besluiten die wij nemen zodat hun gezichtspunt meeweegt. We nodigen jeugdige inwoners van Westerveld uit mee te denken met de thema’s die spelen. Zo zullen we de komende periode jongeren betrekken bij de ontwikkeling van plannen over de omzetting naar duurzame energie en woningbouw. Zaken die de toekomstige generaties ook zeker aangaan. Daarom willen wij hen betrekken.
Wat u D66 ziet doen
• We organiseren een raadsprogramma op hoofdlijnen voor centralere rol van de raad en inbreng van inwoners.
• We verzamelen en delen zo min mogelijk data over onze inwoners zodat keuze voor delen van data bij inwoner zelf ligt.
• We kijken kritisch naar samenwerkingsverbanden en richten deze waar nodig anders in zodat democratische sturing wordt versterkt.
• We maken minder regels door samenvoegen of vervangen van regels bij nieuw beleid.
• Bij gemeentelijke opdrachten sturen we via gunningscriteria aan op circulair, duurzaam en klimaatbestendige uitvoering.
• We stellen een wederkerend investeringsfonds in voor ondernemers die hun bedrijf duurzaam, circulair en klimaatneutraal willen maken.
• Inwoners leveren een actieve bijdrage aan het functieprofiel van de nieuwe burgermeester.
• We betrekken jongeren bij de ontwikkeling van plannen zoals voor duurzame energie en woningbouw.
Wij regelen de financiering van het investeringsfonds met een lening bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Afdekken van de risico’s gebeurt door het rentepercentage van de Bank Nederlandse Gemeenten licht te verhogen bij leningen uit het investeringsfonds. Belangrijk is dat de rente onder het marktconforme percentage ligt om deelname te bevorderen.
Wij geloven dat je écht vrij bent als we dat samen zijn. Als iedereen gelijke kansen krijgt. We mensen helpen die het nodig hebben. We laten iedereen vrij, maar laten niemand vallen.
