Besturen vanuit vertrouwen gericht op vrij en wel zijn

Bij de besluitvorming worden alle belanghebbenden actief betrokken en vindt besluitvorming plaats na gezamenlijk feitenonderzoek en belangenafweging. Wij willen dat na de dialoog met inwoners de politieke afweging en besluitvorming in de raad plaatsvindt. Uitgangspunten voor D66 bij die politieke afweging zijn dat de inhoud en samenhang van opgaven centraal staat. De afweging van individueel en maatschappelijk belang gebeurt op basis van waarden die in het geding zijn en de afweging of de maatschappelijke kosten in verhouding zijn met de beoogde resultaten van de uitvoering van
het besluit. 

Ook buiten de ontwikkelingen die al op de agenda staan, vinden wij contact tussen bestuur en inwoners belangrijk. Wij vinden dat college- en raadsleden midden in de samenleving moeten staan en goed benaderbaar moeten zijn voor inwoners. Daarom zullen wij actief inwoners, bedrijven, dorpsraden en belangengroepen vragen wat bij hen leeft en hoe zij denken dat het gemeentebestuur daar iets mee kan doen.

Hierbij past een raad die het politieke debat voert over de thema’s die in onze gemeenschap spelen. Om dit mogelijk te maken leggen wij meer accent op het initiatief bij de raad en meer accent op de kaderstellende en volksvertegenwoordigende rol van de raad. De raad geeft na besluitvorming over initiatieven en opgaven opdracht aan het college tot uitvoering van die keuzes en controleert het college bij de uitvoering. Een raadsprogramma past hier goed bij. Het raadsprogramma wordt na de verkiezingen door de gehele raad gezamenlijk opgesteld en overstijgt het wij-zij denken door
oppositie en coalitie.

Bij onze keuzes richten wij ons op wat we met het besluit willen bereiken, het hoofddoel met een paar meetbare criteria als sturing. De manier waarop dit doel bereikt wordt laten we zoveel mogelijk vrij.
De details laten we dus weg. Daarmee bereiken we een effectieve uitvoering, immers inwoners, organisaties (ook de gemeentelijke) en bedrijven kunnen de werkwijze kiezen die het beste bij hen past en wat het meest effectief is. 

Ondanks de roep om minder regels is de neiging groot om als reactie op incidenten te kiezen voor extra (vaak sectoraal) beleid en regels of aanvullende controle op bestaande regels. Wij willen hier verandering inbrengen op twee manieren. Elk voorstel voor nieuw beleid, regel of controle checken wij uitgebreid op nut en noodzaak. Aangezien wij ervan uitgaan dat de meeste mensen deugen, verminderen wij de controles die de gemeente uitvoert bij al haar taken. 

Wat data en systemen betreft stellen wij de mens centraal. Wat niet in het systeem past regelen wij op een andere manier zodat wij kunnen doen wat die persoon nodig heeft. Ook daarin werken wij vanuit vertrouwen. Wij leggen alleen de minimaal noodzakelijke gegevens vast. Geslacht, etniciteit, leeftijd en geloof of fysieke gesteldheid zijn voor de meeste overheidstaken niet relevant. Deze gegevens laten wij zoveel als mogelijk achterwege. Wij verbreken de links met social media aangezien wij daarmee data van onze inwoners gratis weggeven aan big-tech companies. Wij zetten in op rechtstreeks contact tussen gemeente en inwoners via mail en telefoon. Dat betekent dat namen, werk-mailadressen en werk-telefoonnummers van betrokken ambtenaren op de website en op
openbare stukken staan. 

Daarnaast betekent dit accent op besluitvorming in de raad dat wij kritisch zijn op de democratische sturing op gemeenschappelijke regelingen. Door de gemeenschappelijke regelingen is de raad niet in staat haar controlerende taak en politieke zeggenschap uit te voeren, is integrale sturing moeilijk en is er een mismatch ontstaan tussen opgaven, taken, schaal en bevoegdheden (conclusie van de
Raad op Openbaar Bestuur in haar Adviesrapport Droomland of niemandsland?, van 23 juni 2021). Daarnaast is bijvoorbeeld organisatie en uitvoering van het sociaal domein op basis van onze van onze uitgangspunten moeilijker doordat we geen zeggenschap hebben over organisatie en uitvoering. 

Wij willen naar onze samenwerkingsverbanden kijken en keuzes gaan maken voor de schaal (Westerveld of regionaal) van die opgaven via de afweging van democratische legitimiteit, en bestuurlijke effectiviteit (zo integraal mogelijk). Indien uitvoering van beleid of een opgave effectiever is op bovengemeentelijk niveau, dan kiezen wij voor een losse vorm van samenwerking in plaats van overdracht van bevoegdheden zoals met een gemeenschappelijke regeling aan de orde is. Hiermee houden wij zelf sturing op inhoudelijke uitvoering en financiën en kunnen keuzes met politiek debat tot stand komen.

Gemeentelijke opdrachten voeren wij zo circulair, duurzaam en klimaatneutraal mogelijk uit. Wij sturen hierop middels gunningscriteria. Daarmee dagen wij bedrijven die voor ons opdrachten uitvoeren uit om stappen te zetten. Indien nodig en mogelijk ondersteunen wij bedrijven bij de veranderingen in deze richting.