Financiën

Om alle wensen in te kunnen vullen, is natuurlijk geld nodig. De gemeente krijgt inkomsten uit verschillende bronnen. Van het Rijk via het Gemeentefonds, van inwoners via Onroerend Zaak Belasting (OZB) en heffingen ten behoeve van de afvalinzameling en –verwerking (afvalstoffenheffing) en de verwerking van afval- en hemelwater (rioolheffing).

Daarnaast heeft de gemeente nog mogelijkheden tot het heffen van een beperkt aantal gemeentelijke belastingen. Denk aan parkeerbelasting, toeristenbelasting of belasting op het gebruik van de openbare ruimte (precario). Ten slotte heeft de gemeente de mogelijkheid tot het heffen van leges om de kosten die zij maakt voor het leveren van producten of diensten te dekken. Denk bijvoorbeeld aan bouwleges, maar ook aan de kosten voor paspoorten en rijbewijzen.
De afvalstoffenheffing is de laatste jaren sterk gestegen. De belangrijkste oorzaak daarvan is dat er in Vijfheerenlanden door inwoners heel veel afval wordt aangeboden. Dat afval moet verwerkt worden en dat kost geld. Vooral de kosten voor afval dat overblijft na scheiden van grondstoffen (restafval) is duur. Niet alleen de hoeveelheid afval is daarvoor een reden.

Ook de verhoging van de verbrandingsbelasting voor restafval, die door het Rijk wordt opgelegd, is sterk verhoogd en zal de komende jaren nog meer stijgen. Daarnaast is de verwachting dat het Rijk een CO₂-belasting zal toevoegen aan de verwerking van restafval.

Door de bouw van woningen, zoals in Hoef en Haag en Broekgraaf, groeit de gemeente. Met de groei van het aantal inwoners groeit ook de bijdrage vanuit het Rijk via het Gemeentefonds. Daarnaast zorgen meer woningen voor hogere inkomsten vanuit de OZB.

Vijfheerenlanden is een financieel gezonde gemeente. Zelfs na de uitspraak in de Zaak Niemans heeft de gemeente geen grote financiële problemen. Wel is als gevolg van de uitspraak de spaarpot van de gemeente zo goed als leeg. Hierdoor is een belangrijk fundament onder de financiële mogelijkheden voor nieuwe investeringen weggeslagen. De gemeente heeft hierdoor ook minder buffers om tegenvallers op te vangen.

Het Rijk geeft de gemeente taken in de uitvoering van rijksbeleid. Naast de bekende Jeugdzorg en Wmo zijn er ook taken uit de Klimaatwet en de Omgevingswet die de kant van de gemeenten op komen. Door alle wettelijke taken die de gemeente heeft, hebben inwoners maar beperkt invloed op grote delen van het gemeentelijk budget besteed worden.

Natuurlijk wil D66 Vijfheerenlanden dat Vijfheerenlanden een financieel gezonde gemeente blijft. Een buffer om tegenvallers op te vangen is dan nodig. Dat de spaarpot moet worden aangevuld is daarom onvermijdelijk. Tegelijkertijd vinden wij het niet verstandig om de spaarpot te vullen door belastingen heel snel te verhogen of door grote bezuinigingen door te voeren, die voor inwoners merkbaar zijn in hun directe omgeving.

Taken die wij vanuit het Rijk krijgen, moeten ook door het Rijk worden bekostigd. Dat betekent dat het Rijk ons geld zou moeten geven voor de uitvoering van de nieuwe taken, die vanuit de Klimaatwet en de Omgevingswet naar ons toe komen. Maar ook de taken vanuit Jeugdzorg en Wmo zouden beter bekeken moeten worden, omdat die nog steeds structurele tekorten op de gemeentelijke begroting laten zien.

Het inzamelen van afval en het zorgdragen voor de verwerking van afval- en hemelwater zijn voor de gemeente wettelijke taken. Deze taken dienen een algemeen belang. Iedereen heeft er per slot van rekening baat bij dat deze taken goed en zorgvuldig worden uitgevoerd. De kosten die dit met zich meebrengt moeten volgens D66 Vijfheerenlanden dan ook door alle inwoners worden opgebracht. Volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Dat kan alleen als we de kosten voor die taken volledig doorberekenen aan al onze inwoners.
De kosten van de rioolheffing zijn door zorgvuldig begroten en efficiënte uitvoering de laatste jaren al sterk omlaag gebracht. Voor de afvalstoffenheffing is nog wel een slag te slaan.

De spaarpot moet weer gevuld, maar dat hoeft wat ons betreft niet in grote stappen. Door consequent meevallers en overschotten terug te laten vloeien naar de reserves komen we al ver. De groei van het aantal inwoners zal in de loop van tijd ook een bijdrage leveren. Daarnaast kan het zinvol zijn de gemeentelijke begroting op sommige punten, zoals bijvoorbeeld het beheer van de openbare ruimte, nog eens vanaf 0 op te bouwen, om dubbelingen en ongebruikte posten eruit te halen.

Door het groeiend aantal taken vanuit het Rijk hebben de inwoners van Vijfheerenlanden steeds minder zeggenschap over de manier waarop het geld wordt uitgegeven binnen de gemeente. D66 Vijfheerenlanden wil daarom dat de gemeente in Den Haag een duidelijk signaal laat horen om te zorgen dat gemeenten meer te zeggen krijgen over de besteding van belastinggeld. De gemeente moet voor die taken die zij vanuit het Rijk krijgt echter ook naar zichzelf kijken en zorgvuldig bekijken of en op welke manier de taken efficiënter en goedkoper kunnen worden uitgevoerd, zonder daarbij aan kwaliteit in te boeten

Om de kosten voor de inzameling en verwerking van afval in de hand te houden is in 2021 een strategie vastgesteld door de gemeenteraad. Om de kosten ook echt omlaag te brengen is echter meer nodig. Wij denken dat door een zorgvuldige afvalscheiding zo min mogelijk restafval verbrand hoeft te worden. Dit kan alleen behaald worden als afval scheiden loont. D66 Vijfheerenlanden is daarom voor een gedifferentieerd tarief (Diftar), waarbij mensen minder betalen als zij minder restafval voor verwerking aanbieden.