Van Mierlo Symposium 2015: Alles flex?
Op vrijdag 22 mei vond het Van Mierlo Symposium Alles flex? plaats. In het Utrechtse Paushuize spraken Barbara Baarsma, Corina Hendriks en een panel van praktijkdeskundigen over de toekomst van werk. De arbeidsmarkt wordt flexibeler - daar krijgt de hele (toekomstige) beroepsbevolking mee te maken. Hoe gaan we met deze ontwikkeling om?
Naar aanleiding van dit symposium verscheen het boekje Alles Flex? U kunt het pdf-bestand hier downloaden.
Samenvatting Van Mierlo Symposium 2015
Barbara Baarsma, algemeen directeur van SEO Economisch Onderzoek, duidt als openingsspreker de cijfers achter de Nederlandse arbeidsmarkt. Zij wijst ten eerste op de positieve effecten van flexibilisering. Zo draagt zij aan dat ZZP'ers vaker aangeven gelukkig te zijn in hun werk en benadrukt zij dat door de relatief grote flexibele schil de werkloosheid in Nederland relatief laag is. Maar Baarsma erkent ook de keerzijde van flexwerk. Flexwerkers aan de onderkant van de arbeidsmarkt hebben moeite hun hoofd boven water te houden. Daarnaast dreigt de sociale zekerheid onbetaalbaar te worden doordat de 'goede risico's', ofwel jonge en gezonde ZZP'ers met weinig kans op ziekte of arbeidsongeschiktheid, er steeds minder aan deelnemen. Baarsma pleit ervoor om 'vast' minder vast te maken en flexwerken en het ZZP'erschap minder onzeker. Zij pleit voor het afschaffen van het contract voor onbepaalde tijd, waardoor werknemers én werkgevers continu geprikkeld worden om zich verder te ontwikkelen. Een gunstig bijeffect hiervan is dat het afschaffen van contracten voor onbepaalde tijd zal vaste medewerkers prikken om zich continu verder te ontwikkelen om zich aan te blijven passen aan de veranderende arbeidsmarkt en hun positie hierin.
De tweede spreker Corina Hendriks, oud wetenschappelijk medewerker van de Van Mierlo Stichting, plaatst de geschetste trends in sociaal-liberaal perspectief. Hendriks beziet vragen omtrent flexibilisering in het licht van vrijheid en (noodzakelijke) beperkingen daarop. Zij pleit voor een fundamentele herziening van de rechtsorde van de arbeid. Een mogelijk onderdeel hiervan is een verplichte basisverzekering voor alle werkenden, tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid. Een systeem dat gebouwd is op vaste contracten heeft zijn beste tijd gehad, maar het huidige flex lijkt ook niet de weg naar vrijheid en zekerheid te bieden. Over enkele maanden zal Hendriks in een essay haar bevindingen verder uiteenzetten.
Na de lezingen van Baarsma en Hendriks vervolgt het symposium met een paneldiscussie, waarbij Marjolein ten Hoonte (directeur arbeidsmarkt en MVO bij Randstad Groep Nederland), Gijs van Dijk (bestuurslid FNV) en Steven van Weyenberg (Tweede Kamerlid D66) vragen uit de zaal beantwoorden.
Marjolein ten Hoonte, denkt evenals Corina Hendriks over een nieuwe inrichting van de arbeidsmarkt. Het door Ten Hoonte voorgestane stelsel kenmerkt zich door regels die voor alle werkenden gelden, ongeacht of zij een flexibel of vast contract hebben
Gijs van Dijk richt zich op de probleemanalyse. Hij stelt dat ongecontroleerde flexibilisering tot een race to the bottom leidt. Omdat werkgevers streven naar de laagste kosten, wordt geconcurreerd op de prijs van arbeid. En dus op zekerheid voor werkenden, dat kost immers geld. We moeten daarom een bodem bepalen, stelt Van Dijk, in cao's en ook in de politiek: wat is de prijs van arbeid.
Steven van Weyenberg meent dat het vaste contract dat de afgelopen decennia de norm is geweest helemaal niet zo’n vanzelfsprekendheid is. We moeten op zoek naar nieuwe zekerheden. Ook waarschuwt Van Weyenberg ervoor niet alle zzp'ers in de mal van werknemer te duwen. De problemen van een deel van de zzp’ers mogen niet het beleid voor alle zzp’ers bepalen.
Het symposium werd afgesloten door Jan-Willem Holtslag, voorzitter van de Van Mierlo Stichting. Holtslag spreekt in zijn afsluitende woorden van een "dubbel sociaal luik": enerzijds zijn er enthousiaste ZZP'ers die veerkracht en energie ontlenen aan hun manier van werken. Dat moeten we niet belemmeren. Anderzijds leidt flexibilisering tot diepgaande sociale consequenties voor de vrijheden van veel mensen. Hetgeen we moeten zien te voorkomen.
Er moet een nieuwe balans op de arbeidsmarkt gevonden worden, en over die balans zal het debat zich de komende maanden ontwikkelen. Blijf op de hoogte via onze projectpagina.
Een fotoverslag van het symposium kunt u vinden via de volgende link.
Wilt u gratis een uitgebreid verslag van het symposium ontvangen, met daarin de uitgeschreven sprekersbijdragen? Stuur een mail naar [email protected].