Financiële beschouwingen 2022

Voorzitter,

Voor ons ligt een goed leesbare programmabegroting waarin\ wij zien dat het college de ambities uit het coalitieakkoord grotendeels heeft vertaald naar de uitvoering. Onze complimenten!

D66 ziet ook dat wij er nog niet zijn, zowel qua verdere vertaling van onze ambities naar uitvoering. Als grip of inzicht op wat we ervoor gaan doen en wat de maatschappelijke effecten zijn van die uitvoering. Deze aspecten zijn voor de raad van belang om onze kaderstellende en controlerende rol uit te kunnen voeren.
 
Wij willen ingaan op 3 punten: brede welvaart, waarde doorgeven, en de financiën.

Voor D66 gaat welvaart niet alleen over rijkdom en bezit, maar over veel meer. Boven een bepaald welvaartsniveau leidt economische groei niet automatisch tot meer geluk. Sterker nog, dan treden er averechtse effecten op, zoals het uitputten van de aarde. Het is daarom belangrijk om vanuit meer verschillende invalshoeken naar welvaart te kijken. Dat noemen we ‘brede welvaart’.

Dus niet alleen het vergroten van de (materiële) waarde, maar juist het welzijn van mensen, in het ‘hier en nu’, maar ook ‘elders’ en ‘later’. Naast economische doelen, ook sociale en ecologische doelen nastreven, waarbij economische groei en kwaliteit van leven in balans moeten blijven.

Pas in programma ‘Leefomgeving’ lezen wij het begrip ‘brede welvaartsmonitor’ als tool die inzicht moet geven in de verduurzaming van bedrijfsactiviteiten. Wij willen dat de brede welvaartsmonitor een breder inzicht geeft. Dus ook bij programma ‘Samenleving’!

Daarom een concrete vraag: Gaat het college de brede welvaartsmonitor ook inzetten om meer te weten te komen over gezondheid, onderwijs en leefomgeving van onze inwoners? En de ruimte om te zijn en te worden wie je wilt zijn in een inclusieve samenleving?

Als sociaal-liberalen staan wij voor ‘vrijheid in verbondenheid’. Daarom vindt D66 het belangrijk dat wij de wereld waarin we ons tot nu toe hebben kunnen ontwikkelen minstens zo waardevol wordt doorgegeven aan toekomstige generaties. Dat betekent dus dat we moeten blijven investeren in een wereld die van waarde blijft!

Voor sommige beleidsvelden is het al 5 over twaalf, zoals de afname van biodiversiteit en de effecten van klimaatverandering. Investeringen in een duurzame en gezonde leefomgeving zijn urgenter dan ooit. Wij geloven dat deze investeringen zich gaan uitbetalen in een rendement op de gezondheid en het geluk van onze inwoners, voor nu en in de toekomst.

Daarom moeten we keuzes maken in de besteding van de budgetten. In de begroting zien wij voor de haalbaarheid van de plannen enkele risico’s genoemd, zoals beperkte capaciteit door krapte op de arbeidsmarkt. Voor D66 zijn dit geen redenen om de plannen voor en investeringen in biodiversiteit, klimaatadaptatie en duurzame energie uit te stellen. Wij vragen het college zich maximaal in te spannen voor het verwezenlijken van deze doelen.

De thema’s financiële bestaanszekerheid, sociale basis en veerkrachtige wijken staan in de verschillende programma’s centraal, terecht! Over de invulling kunnen we van mening verschillen. D66 vindt dat de focus ook mag liggen bij de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Niet als eerste reflex ‘compenseren’, maar juist ‘uitdagen’!

Hóé je energie (en geld) kan besparen vinden wij belangrijker dan alleen extra geld geven. Dus: eigen verantwoordelijkheid van mensen, voorlichting, energiecoaches, iedereen meenemen. En bij de zorg niet eindeloos bijplussen, maar ook kijken of door het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid er mogelijkheden ontstaan. Het moet gaan om het versterken van veerkracht en persoonlijke groei. Dus laten we oppassen dat we niet voor de bühne gaan overdrijven, laten we ook blijven nadenken. De pot met geld is niet eindeloos diep!

Over geld gesproken: In het coalitieakkoord maakten we de afspraak om de financiële reserve aan te vullen. Wij zijn blij dat op grond van deze begroting we deze afspraak ook na kunnen komen. Maar als we inzoomen dan zien we dat de solvabiliteitsratio achteruit gaat en de netto schuldquote stijgt. Dat betekent dat de gemeente meer moeite zal krijgen om zijn schulden te betalen.

D66 vindt dat onze financiële reserve er ook is om op te leunen in slechtere tijden. Het is dus niet vreemd dat dit nu gebeurt, met de inflatie en de energiecrisis. Wel willen wij dat het college de ontwikkeling van de solvabiliteit goed monitort en een verdere verslechtering voorkomt.

En dan de weerstandsratio. Die zegt hoe goed de gemeente financiële tegenvallers en risico’s kan opvangen. Op zich ziet de weerstandsratio van 2,2 er goed uit. Toch vindt D66 dat het onderliggende risicoprofiel beter moet, omdat de geïnventariseerde risico’s niet compleet zijn, er geen onderscheid wordt gemaakt tussen risico’s met een grote of kleine kans van optreden, en tenslotte missen wij een analyse of de geïnventariseerde risico’s een incidenteel of een structureel financieel gevolg met zich meebrengen. Kan het college toezeggen dat voor deze punten een oplossing in de beloofde nota risicomanagement komt?

Wat we ook zien en waar we blij over zijn, is dat deze begroting voor de komende jaren financiële ruimte biedt voor initiatieven uit de hele raad, zowel oppositie als coalitie. Ruimte voor wat goed is voor onze gemeente!

En nog een ander financieel onderwerp, de energietoeslag waar studenten door het college van worden uitgesloten. In de oktoberraad hebben wij hierover vragen gesteld en wij niet blij met de antwoorden van het college. Daarom dienen wij samen met GPR/B, GL, VPR en CDA de motie “energietoeslag voor studenten” in.

Tenslotte iets geheel anders. Over het eigen functioneren van deze raad. Wij “leken” kunnen niet zonder de Griffie. De hoeveelheid en complexiteit van vraagstukken die we als raad ter behandeling krijgen neemt toe waardoor het raadswerk onder druk komt te staan. Het beroep dat we als raad doen op de Griffie voor ondersteuning neemt ook toe. Wij begrijpen dat de Griffie druk bezig is met het Griffiewerkplan om aan te tonen wat nodig is voor een toekomstbestendige Griffie.

Ondanks de toename en complexiteit van de vraagstukken blijft een zorgvuldig besluitvormingstraject essentieel. Ook zien we dat (maatschappelijke) ontwikkelingen steeds vaker om een snellere besluitvorming vragen. Onze huidige vergaderstructuur kan een belemmering hiervoor zijn. En in het overdrachtsdocument voor de nieuwe raad wordt aanbevolen om in het eerste jaar een actief besluit te nemen over het al of niet wijzigen van de vergaderstructuur. Daarom dient D66, samen met alle andere fracties uit deze raad, de motie “vergaderstructuur van deze tijd” in.

Voorzitter, dank voor zover.