D66 wil grip houden op ontwikkelingen in het buitengebied – en zeker op gezondheid 

Woordvoerder Laurien Berkvens denkt echter heel anders dan het college over het loslaten van de bescherming van het bijzonder provinciaal landschap (BPL) voor extra woningbouw, wat gebeurt met dit collegevoorstel: “Dat zet de deur open voor afbraak van het Noord-Hollands landschap, terwijl we al ruim voldoende plancapaciteit voor woningbouw binnen steden en dorpen om de volledige woningbouwopgave te voldoen en het slechts weinig woningen oplevert wat geen zoden aan de dijk zet.” D66 is erop tegen om bouwen in het bijzonder provinciaal landschap extra met subsidie te stimuleren. Samen met ChristenUnie, SP en Partij voor de Dieren voert Berkvens op 4 juli een intens debat met een tegenstribbelende gedeputeerde, die de beslissingsbevoegdheid bij Provinciale Staten weg wil houden. 

Na de schorsing zegt de gedeputeerde gelukkig toe dat in gevallen van een subsidieaanvraag in het beschermde buitengebied Provinciale Staten tijdig geïnformeerd zullen worden en wel voordat het GS-besluit onherroepelijk is geworden, zodat ze het kunnen agenderen als dat gewenst is. 

Daarna kwam er een collegevoorstel met weer een beperking van de rol van Provinciale Staten (PS). Het college wil dat het verbod (“moratorium”) op nieuwe geitenhouderijen opgeheven wordt en dat de beslissingsbevoegdheid hierover geheel wordt gedelegeerd aan het college van Gedeputeerde Staten. 

Berkvens betoogt dat omwonenden tot anderhalve kilometer van geitenboerderijen ongeveer een 30% grotere kans op longontsteking hebben: “We weten nog niet waarom. Daarom heeft Noord-Holland terecht uit voorzorg uitbreiding en nieuw-vestiging van geitenboerderijen voorlopig verboden. Het RIVM is bezig met een onderzoek dat in principe einde van het jaar klaar is over het waarom van verhoogde kans op longonsteking. Dat het zo is, is niet meer de vraag. Nu wil het college dat we alvast toestemming geven om weer nieuwe geitenboerderijen te plaatsen indien dat “aanvaardbaar” is op basis van het RIVM-onderzoek. Voor welgeteld een half jaar tijdswinst.”

Voor D66 past dit verzoek van het college in de trend dat PS steeds maar weer buiten spel wordt gezet: Welk gezondheidsrisico “aanvaardbaar” is, is een politieke keuze die – niet alleen wat D66 betreft – gedaan moet worden door de volksvertegenwoordiging: Provinciale Staten. Er is voldoende medewerking vanuit de volksvertegenwoordiging om snelle procedures mogelijk te maken als dat nodig is, maar dit is niet het moment voor een overhaast besluit. De gezondheid van onze inwoners gaat voorop.  
Op 8 juli kwamen de Provinciale Staten er niet uit en het debat is voortgezet op 15 juli. 

Op 15 juli gaf de oppositie een krachtig signaal dat Provinciale Staten hét besluitvormingsorgaan zijn voor politieke keuzes. Het wel of niet aanvaardbaar zijn van een gezondheidsrisico bij nieuwe veehouderijen is dat. Het college kwam als reactie daarop zelfs met meer toezeggingen dan gevraagd en het mandaat is nu dan toch tijdelijk verleend. Duidelijk is nu wel dat het college van BBB, VVD, PvdA en GroenLinks nu al nieuwe grote veehouderijen zouden willen toestaan in Noord-Holland. Aanvragen hiervoor zullen nu wel in PS besproken kunnen gaan worden.

Op 2 september nemen alle partijen deel aan een Statendag om het debat te voeren over hoe PS weer goed in positie kan komen om te sturen en te controleren. Daar ziet D66 naar uit.

Het voorzorgsbeginsel is het uitgangspunt van Europese verordeningen ten behoeve van volksgezondheid. Dit komt er op neer dat activiteiten geen schadelijk effect mogen hebben op de gezondheid van mens of dier en geen onaanvaardbaar effect op het milieu. Bij vergunningverlening moet er aangetoond worden dat er geen negatieve effecten zijn en bij uitbraken worden er door overheden maatregelen getroffen om negatieve effecten te voorkomen. In de grootschalige veehouderij komen uitbraken van ziektes regelmatig voor. Soms zijn ze alleen gevaarlijk voor de dieren zelf, soms ook voor mensen. D66 is een voorstander voor toepassing van het voorzorgbeginsel ten behoeve van de volksgezondheid.

Het is nu al duidelijk dat in de omgeving wonen van een veehouderij negatieve effecten heeft op je gezondheid. Daarom heeft het RIVM grootschalig onderzoek gestart waarom dit zo is. Dit onderzoeksrapport is gepland voor eind 2024. Dan hopen we te weten waarom er bij geitenhouderijen een verhoogde kans is op longontsteking. Als we weten waarom, dan kunnen er wellicht ook maatregelen getroffen worden om de risico’s te verlagen en kan de vergunningverlening daarop aangepast worden.