Internationale handel is de drijvende kracht achter een goed draaiende wereldeconomie en achter de economie in Europa. Een heel groot deel van de huidige Nederlandse welvaart komt van internationale handel en een open houding naar andere landen. Handel is daarnaast een belangrijk instrument in een veranderende geopolitieke context en een instrument om de internationale stabiliteit (en rechtsorde) te bevorderen. Goede afspraken dragen bovendien bij aan het realiseren van duurzame en eerlijke internationale handel.
De afhankelijkheid van buitenlandse toeleveringsketens brengt tegelijkertijd risico’s met zich mee. De oorlog in Oekraïne liet zien dat energiezekerheid in het geding komt wanneer we van een of enkele landen afhankelijk zijn voor de toelevering van grondstoffen. Ook onze ambities voor de klimaattransitie en datarevolutie staan op het spel wanneer bijvoorbeeld China de toegang tot zeldzame aardmetalen blokkeert. D66 zet daarom in op een strategische Europese handels- en industriepolitiek om in essentiële sectoren de eigen productiecapaciteit en kennispositie te versterken en variatie aan te brengen in de toeleveringsketens. Als economisch machtsblok sluiten we handelsverdragen om welvaart en werkgelegenheid te bevorderen, zowel in de Europese Unie als in de landen waarmee we handelsverdragen sluiten. • D66 staat voor een op regels gebaseerd handelssysteem, met specifiek aandacht voor mens, klimaat en milieu. Hiermee geldt niet het recht van de sterkste, maar worden problemen opgelost naar eerlijkheid en redelijkheid. Dit is voor D66 het uitgangspunt van alle handelsafspraken die de Europese Unie met andere landen maakt.
• De Europese Unie zet zich in om Europese bedrijven en hun verdienvermogen te beschermen tegen oneerlijke concurrentie of economische dwang door landen buiten de EU. Daarnaast wil D66 dat de Europese Unie staatsteunregels aanpast, zodat cruciale fysieke en digitale infrastructuur beter beschermt kan worden tegen inmenging van landen buiten de Europese Unie. Waarbij wel bewaakt wordt dat er binnen de Europese Unie eerlijke concurrentie plaats vindt, conform de spelregels van de interne markt.
• De Europese Unie sluit alleen handelsakkoorden met landen die het Klimaatakkoord van Parijs en het biodiversiteitsverdrag (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework) hebben ondertekend. Bestaande handelsakkoorden die ouder zijn dan het Klimaatakkoord van Parijs voldoen niet altijd aan de klimaatambities van vandaag. D66 wil daarom dat de Europese Commissie zich inzet om bestaande handelsakkoorden zo snel mogelijk te laten voldoen aan minimaal het Klimaatakkoord van Parijs en het biodiversiteitsverdrag.
• Bij onderhandelingen voor handelsverdragen zorgen we voor representativiteit en transparantie. Zo komen alle belanghebbenden, van werkgevers tot werknemers, aan bod in het onderhandelingsproces en kunnen parlementariërs en journalisten hun controlerende taken vervullen.
• D66 wil dat de Europese Unie het initiatief neemt om samen met de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere democratische landen het groenste handelsakkoord te sluiten, waardoor onder andere de strategische afhankelijke positie van landen als China ten behoeve van de energietransitie kan worden doorbroken. Daarin moeten we regelen dat er meer kennisuitwisseling plaatsvindt, waardoor we de nodige stappen in de verdere verduurzaming van de economie sneller kunnen zetten.
• Daarnaast is D66 voorstander van verbeterde en gelijkwaardige handelsrelaties met democratische landen in het mondiale Zuiden.
• D66 zet zich in voor uitbreiding van het handelsverdrag voor groene goederen, the Environmental Goods Agreement. De handel in producten voor duurzame ontwikkeling wordt hiermee bevorderd, bijvoorbeeld door invoerheffingen voor deze producten af te schaffen.
• Handel is essentieel voor de economische emancipatie van vrouwen en het bevorderen van gendergelijkheid. Volgens de Wereldbank draagt internationale handel bij aan hogere lonen, gelijkere behandeling en betere banen voor vrouwen. De Europese Unie zet in haar handelsovereenkomsten in op specifieke hoofdstukken en verwijzingen naar gendergelijkheid, zoals in de associatieovereenkomst met Chili van 2022. Bestaande handelsovereenkomsten kunnen worden aangevuld met nieuwe instrumenten die gendergelijkheid bevorderen. Dit is vergelijkbaar met de toevoeging van klachtentoegang bij het handelsakkoord met Canada.
• Het landbouwontwikkelingsbeleid moet de voedselzekerheid en de ontwikkeling van lokale voedselmarkten niet ondermijnen. Via handelsverdragen willen wij zorgen dat duurzaamheidsstandaarden ook buiten Europa omhooggaan.
• Handelsregels worden ingezet om ongewenste en illegale handel, zoals die in spionagetechnologie, geroofde kunstschatten, illegale houthandel, bedreigde diersoorten en conflictmineralen, tegen te gaan.
• Met de Global Gateway investeren we in fysieke en digitale infrastructuur in andere landen, ter bevordering van welzijn, welvaart en handel. Volgens D66 moet de focus liggen op duurzame en digitale sectoren en initiatieven die bijdragen aan een gelijkwaardige wereld.
• International Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) moet de norm worden voor alle bedrijven. Minimale regelgeving op dit gebied wordt op Europees niveau vastgelegd, met oog voor mensenrechten, arbeidsomstandigheden, dierenwelzijn, klimaat en een schoon milieu. Er wordt geen uitzondering gemaakt voor bijvoorbeeld de financiële sector. Om te zorgen dat ook het Midden- en het Kleinbedrijf (MKB) mee kan komen in deze cultuurontwikkeling wordt geïnvesteerd in steunpunten waar ondernemers terecht kunnen voor vragen, kennis en best practices. In de toekomst neemt ieder bedrijf, ongeacht hoe groot, haar verantwoordelijkheid. De Europese Commissie zal monitoren in hoeverre de mensenrechten, arbeidsomstandigheden, de positie van vrouwen, de lhbtiq+-gemeenschap en het milieu ook daadwerkelijk verbeterd.
• D66 wil grondige controle op export van goederen die ook voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden (dual use goods).
• Producten gemaakt met dwangarbeid horen niet thuis in de Europese interne markt. Met een EU-verordening wil D66 dat er een verbod komt op producten en grondstoffen gemaakt uit dwangarbeid. Op Europees, nationaal en internationaal niveau wordt samengewerkt om deze producten te herkennen en te verbieden. Slachtoffers van dwangarbeid moeten gecompenseerd worden voor het leed dat hun is aangedaan. Speciale bewijslast moet bij bedrijven komen te liggen wanneer zij importeren uit gebieden waar dwangarbeid veelvuldig plaatsvindt.
• De Europese Commissie brengt jaarlijks in kaart in welke sectoren afhankelijkheden van andere landen, risico’s met zich meebrengen. Waar dit in het Europese belang is, beschermen we de Europese markt en industrie. Open grenzen en gelijke concurrentie blijven de norm in de interne markt. Maar waar het gaat om essentiële grondstoffen en productieprocessen pleit D66 voor een groen Europees industriebeleid waarmee in essentiële sectoren de Europese productiecapaciteit en kennispositie wordt versterkt. Duurzaamheid en mensenrechten zijn daarbij de basis van dit industriebeleid. Ook vraagt dit Europees investeren in duurzame mijnbouw. D66 wil dat de Europese Unie koploper wordt in CO2-vrije mijnbouw, onder strenge milieu- en arbeidsregels terwijl een sterke rechtspositie voor omwonenden en inheemse bevolkingen wordt gegarandeerd.
• Om de positie van inheemse volken beter te beschermen in het buitenland- en ontwikkelingsbeleid van de Europese Unie, wil D66 dat de Europese Unie als full-party het internationale Verdrag betreffende inheemse en in stamverband levende volken in onafhankelijke landen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ook bekend als ILO-conventie 169) ondertekent.
• De Europese Unie moet scherper zijn in het toekennen van algemene preferenties aan ontwikkelingslanden en minst ontwikkelde landen. Landen waar de regering stelselmatig mensenrechten schendt, de democratie bedreigt of de rechtsstaat afbreekt moeten sneller gecorrigeerd worden doormiddel van het terugtrekken van deze preferenties.
