De ontwikkeling van nieuwe digitale technologie, waaronder kunstmatige intelligentie, gaat razendsnel. Dit brengt veel kansen. Zo kunnen algoritmes en machine learning bijdragen aan medisch onderzoek, de aanpak van de klimaatcrisis, het tegengaan van de effecten van vergrijzing op de arbeidsmarkt en meer politieke participatie en betrokkenheid. D66 wil de kansen grijpen die nieuwe digitale technologie te bieden heeft. Kansen voor het onderwijs, voor de zorg, voor een beter milieu en een beter klimaat. We zetten in op technologie die de democratie en de rechtsstaat versterkt. We vergroten de digitale verbondenheid binnen Europa en zorgen dat iedereen meekomt in de digitale toekomst van Europa. Samen met de innovatieve kracht uit het bedrijfsleven bouwen we aan een veerkrachtige digitale economie.

D66 wil een digitale toekomst waarin waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie boven de bedrijfswinsten van Big Tech staan. Werknemers en gebruikers van digitale diensten krijgen meer zeggenschap over welke producten worden ontwikkeld en hoe hun gegevens worden gebruikt. We roepen de handel in persoonlijke gegevens een halt toe en maken een vuist tegen de verslavende algoritmes van sociale mediaplatforms. We zetten klimaatneutraliteit centraal in de ontwikkeling van nieuwe technologie: technologie gemaakt in Europa is eerlijk én duurzaam.

Hoe Europa vormgeeft aan de digitale transitie, bepaalt ook mede de toekomst van Europa in de wereld. Hierbij staan ook de Europese vrijheid en veiligheid op het spel. We bouwen digitale platforms waar niet haat en desinformatie de boventoon voeren, maar we de diversiteit aan opvattingen vieren. We maken algoritmes van techbedrijven doorzichtig en overheden in Europa maken gebruik van open data en software die voor iedereen controleerbaar en inzichtelijk is. We herverdelen de opbrengsten van Big Tech door winsten te belasten en verstevigen de digitale weerbaarheid van Europa. En om Europa’s plek in de wereld te versterken, investeren we in fundamenteel onderzoek naar digitale technologie. De Europese Unie wordt hét kenniscentrum voor duurzame en rechtvaardige technologie en in 2035 is Europa koploper in de ontwikkeling van eerlijke, rechtvaardige en duurzame kunstmatige intelligentie.

Innovatie voor Europese autonomie
Nu onze leefomgeving in toenemende mate digitaliseert – van auto’s tot huishoudelijke apparaten – is het steeds belangrijker dat we zelf grip hebben op de ontwikkeling en productie van technologie. En ook in de klimaattransitie is het belangrijk dat Europa zelf de kennis en capaciteit ontwikkelt om deze te volbrengen. Dit kan alleen wanneer Europa voor nieuwe technologieën niet afhankelijk is van enkele landen, maar haar eigen capaciteiten vergroot en samenwerkt met gelijkgezinde landen buiten de Europese Unie. Daarom werken we in Europees verband aan strategische innovatie en onderzoekagenda’s om de digitale autonomie van Europa te versterken.

• Innovatie versterkt de Europese economie. Door samen te werken versterken we bovendien de Europese autonomie. Om dit te realiseren wil D66 dat we vasthouden aan de inzet dat in iedere lidstaat 3 procent van het bruto binnenlandsproduct wordt geïnvesteerd in onderzoek en innovatie, conform de doelstellingen uit de Lissabon Strategie.
• In 2035 is Europa koploper in de ontwikkeling van eerlijke, rechtvaardige en duurzame technologie, waaronder kunstmatige intelligentie. Om dit te bereiken komt er een ambitieus Europees onderzoeksprogramma – in navolging op Horizon Europe – naar nieuwe technologieën die bijdragen aan een duurzaam, gezond en veilig Europa, in samenwerking tussen overheden, wetenschap en het Europese bedrijfsleven.
• Europa moet op het gebied van digitalisering zelfstandiger worden. Met de European Chips Act werken we naar een grotere eigen productiecapaciteit voor computerchips. Hierin zijn we niet dogmatisch: de Europese Unie moet zelf produceren waar dit kan en samenwerken waar dit nodig is.
• Met flinke investeringen creëren we een broedplaats voor Europese kunstmatige intelligentie. In navolging van het succesvolle onderzoekscentrum CERN richten we een Europees centrum voor kunstmatige intelligentie op waar wetenschap en bedrijfsleven bij elkaar komen.
• D66 wil dat publieke investeringen in kunstmatige intelligentie het publieke belang dienen. Bij publiek gefinancierd Europees onderzoek naar kunstmatige intelligentie werken we alleen samen met commerciële partijen als de toegevoegde maatschappelijke waarde vooraf duidelijk is en de opgedane kennis in publieke handen blijft.
• Voor de ontwikkeling van nieuwe technologie is de kennis en creativiteit van ondernemers en bedrijven, met name start-ups, scale-ups en het mkb, onmisbaar. Daarom bouwen we aan een goed vestigingsklimaat voor waardengedreven technologiebedrijven. We zetten ons in voor een Europees ecosysteem waarin bedrijven, overheden en wetenschap gezamenlijk werken aan technologie die hulp kan bieden bij maatschappelijke opgaven.

Technologie voor een vrij en rechtvaardig Europa
D66 wil dat Europa de vrijheden en rechten van mensen centraal stelt in technologie en inzet op digitale innovatie die deze beschermt en vergroot. Dat betekent dat de opbrengsten van internetbedrijven eerlijk worden verdeeld, dat iedereen toegang heeft tot het digitale domein en dat de toeleveringsketens van technologiebedrijven mensenrechten respecteren. Zo onderscheidt Europa zich met regulering én technologische innovaties waarmee zij een voorbeeld stelt voor de hele wereld.

• Het verdienmodel van sociale mediabedrijven is erop gericht om ons zo lang mogelijk op het platform te houden, zodat zij zo veel mogelijk geld verdienen met advertenties. Verslavende algoritmes hebben schade voor kinderen en (jonge) mensen tot gevolg, bijvoorbeeld op het vlak van sociale veiligheid, mentaal welzijn en concentratievermogen. D66 moedigt daarom het voorstel van het Europees Parlement aan voor een wet die paal en perk stelt aan het verslavende ontwerp van sociale media platforms.
• Dankzij de Wet inzake digitale diensten zijn sociale mediaplatforms verplicht om gebruikers een alternatief algoritme aan te bieden. D66 wil dat niet-gepersonaliseerde algoritmes de standaard worden en dat mensen altijd betekenisvolle toestemming geven om inhoud op basis van gepersonaliseerde algoritmes te zien. Op deze manier beschermen we de vrije ideeënvorming van mensen online.
• D66 wil dat de opbrengsten van digitale technologieën eerlijk worden verdeeld. Een Europese digitaks die belasting heft op digitale technologie is een goed begin. Zo stoppen we de belastingontduiking van internetbedrijven actief in de Europese Unie.
• Het gebruik van risicoprofielen voor het opsporen van fraude mag niet leiden tot discriminatie, zoals bij het toeslagenschandaal. Dankzij de AI-Verordening komen er Europese regels voor algoritmische profilering. Wat D66 betreft komt er ook een verbod op het gebruik van ‘proxy-variabelen’, zoals de wijk waarin iemand woont, die sterk samenhangen met gevoelige variabelen, zoals nationaliteit.
• De AI-verordening is een belangrijke stap om de rechten en vrijheden van mensen in het digitale tijdperk te beschermen. Wat D66 betreft gaan deze regels gelden voor alle AI-systemen; ook AI-systemen die open-source zijn.
• Er komt zo snel mogelijk een Europees AI bureau. Dit bureau houdt toezicht op de naleving van Europese wetgeving omtrent AI. Ook houdt het de razendsnelle ontwikkelingen van AI in de gaten en brengt adviezen uit over de juridische, ethische en technische aspecten van AI.
• Real-time biometrische identificatie, zoals gezichtsherkenning, past niet in een samenleving waarin de persoonlijke vrijheid en autonomie van mensen worden beschermd. Daarom is D66 een voorstander van een Europees verbod op real-time biometrische identificatie.
• Er komt een snelle implementatie en stevige handhaving van escalatiekanalen bij sociale mediabedrijven, waar slachtoffers van bijvoorbeeld bedreiging of smaad terechtkunnen om strafbare content offline te halen.
• Bestaande regelgeving voor auteursrechten wordt vertaald naar het digitale domein, waaronder zogeheten generatieve AI zoals ChatGPT. Voor elke commerciële toepassing waarin auteursrechtelijke inhoud wordt gebruikt, moet de originele maker te herleiden zijn en betaald worden
· Sociale mediabedrijven moeten journalisten en onafhankelijke mediahuizen betalen voor het journalistieke materiaal dat zij van hen delen op hun platforms. Op die manier gaat de opbrengst van journalistieke content naar de journalist die het heeft geproduceerd in plaats van naar grote techbedrijven.
• D66 maakt zich hard voor meer gendergelijkheid en culturele diversiteit binnen de Europese techsector. Het is belangrijk dat technologie die grote groepen mensen raakt, gemaakt wordt door een groep mensen die een weerspiegeling vormt van de maatschappij.
• Om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij en je mening vrij te kunnen uiten, is toegang tot het internet voor iedereen essentieel. Het recht op internet moet daarom expliciet worden vastgelegd als bindend mensenrecht en worden vertaald naar bindende Europese wetgeving. We investeren extra in de aanleg van internetverbindingen en telecomnetwerken en zetten in op de toegankelijkheid van deze faciliteiten.
• We stellen Europese fondsen beschikbaar voor initiatieven die digitale geletterdheid en digitale gecijferdheid bevorderen. Publieke voorzieningen zoals bibliotheken spelen hierin ook een belangrijke rol en ondersteunen we. Hiermee maken we de digitale transitie inclusiever en rechtvaardiger.
• Digitale inclusie staat centraal bij de steeds verder digitaliserende overheden in Europa. Persoonlijk, offline contact met overheden in Europa moet altijd mogelijk zijn. Bedrijven en organisaties die betrokken zijn bij de eerste levensbehoeften, zoals energiebedrijven, banken, verzekeraars en pensioenfondsen, blijven zorgen voor persoonlijke communicatie en ondersteuning van mensen.
• Tracking-cookies worden standaard uitgeschakeld. Voortaan kunnen mensen op een gebruiksvriendelijke manier betekenisvolle toestemming geven voor het plaatsen van cookies.
• We investeren in kennis en bewustzijn over digitale technologie. Er komt een verplichte training ‘Digitalisering, mensenrechten en ethiek’ voor ambtenaren bij de Europese Unie.