Zelfs traditionele topscoorders Zweden en Noorwegen behaalden hun laagste score ooit en ook Nederland staat er het minst voor sinds het begin van de index. Het onderzoek laat zien dat Europeanen steeds minder vertrouwen hebben in de onkreukbaarheid van hun overheid. García Hermida-van der Walle ziet het vertrouwen in de overheid de afgelopen jaren flink teruglopen. “Als mensen nieuwsberichten lezen over oud-politici die lijken te handelen in invloed, dan vragen ze zich af of de politici er wel zitten voor het algemeen belang.” Een voorbeeld dat in deze context vaak wordt aangehaald is Neelie Kroes, oud-Eurocommissaris uit Nederland die vervolgens namens Uber lobbyde bij Nederlandse ministers en daarna een goedbetaalde baan kreeg op het Uber hoofdkantoor. Daardoor ontstaat volgens juristen de schijn dat zij haar invloed verhandelde voor een goede baan. Handelen in invloed, met of zonder directe tegenprestatie, is nog niet overal in de EU strafbaar. Het Europees Parlement wil dat de nieuwe Europese wet dat oplost.
Het is niet de enige vorm van corruptie die de nieuwe Europese wet adresseert, volgens García Hermida-van der Walle: “Er zijn ook steeds meer verhalen over politieagenten en havenpersoneel die omgekocht worden door drugsbendes of wethouders die onder druk worden gezet door criminelen. Dat schaadt het vertrouwen dat de overheid er voor ons is. Dat vertrouwen moet de overheid terugwinnen.”
Corruptie neemt toe, Europees ingrijpen nodig volgens D66
Wereldwijd hebben mensen het gevoel dat er meer corruptie en ondermijning is in hun land. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van Transparency International. Volgens de Nederlandse Europarlementariër Raquel García Hermida-van der Walle (D66), hoofdonderhandelaar voor het Europarlement op het gebied van anti-corruptie, is het tijd voor de Europese Unie om in te grijpen: “Corruptie is betonrot in onze samenleving.”
Europees probleem
De gevolgen van het dalende vertrouwen zijn groot, ziet García Hermida-van der Walle. “In Nederland haken sommige mensen af en gaan ze bijvoorbeeld niet stemmen. Een overheid waar je niet op kan bouwen leidt tot betonrot in onze samenleving. Op een gegeven moment kan het mensen ook niet meer schelen als de vrije pers, de onafhankelijke rechters en de maatschappelijke organisaties die onze democratie moeten verdedigen onder druk komen te staan.” Ze haalt het voorbeeld aan van Hongarije, het EU-land dat het slechtste scoort in de anti-corruptie index. “In Hongarije wordt zelfs Europees geld misbruikt om een stadion te bouwen voor een vriend van Viktor Orbán.”
Volgens de D66-politica is dat volstrekt onacceptabel. “We moeten ervoor waken dat de rest van Europa niet ook afglijdt richting Hongaarse toestanden.” De Europarlementariër werkt daarom als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement met de lidstaten aan nieuwe Europese anti-corruptiewetgeving. Met die wetgeving zouden er nieuwe minimumstandaarden komen voor wanneer er sprake is van corruptie en de aanpak ervan. “Als die wetgeving klaar is, dan wil ik de rapportcijfers van Transparency International weer omhoog zien klimmen,” aldus García Hermida-van der Walle.
