De omvang van de begroting is niet in lijn met de ambities. Over het standpunt van het Nederlandse kabinet om de Europese begroting deels weg te bezuinigen is Gerbrandy niet te spreken:
“Het is nu al, alsof je met een proppenschieter het slagveld op moet. We zijn een minuscule begroting aan het inzetten voor gigantische programma’s, waarmee we alles van wetenschap tot klimaatverandering en concurrentie van China en de VS willen tackelen. De huidige begroting is nog geen 1% van de hele economie. Wat we ervoor terugkrijgen is veel, en daarom willen we snel naar twee of zelfs drie procent.”
D66 pleit voor hervorming Europese begroting: “Huidige begroting minuscuul”
De Europese Commissie heeft een eerste aanzet gedaan richting een nieuwe meerjarenbegroting. Het moet het antwoord zijn op de grote uitdagingen van het continent, van veiligheid tot het economisch en technologisch bijhouden van China en de VS. Volgens D66-delegatieleider en begrotingswoordvoerder Gerben-Jan Gerbrandy doet de Europese Commissie een goede aanzet: “Von der Leyen herhaalt eigenlijk Draghi: we moeten kiezen tussen een fundamentele hervorming of wegzakken in het moeras. Het is nu vooral aan de lidstaten om die realiteit onder ogen te zien. Het veilig houden van Europa, een realistische klimaataanpak en een toekomstbestendige economie vragen onontkoombaar om meer Europese investeringen.”
Normale begroting met enkel eigen middelen
Gerbrandy maakt zich zorgen over de kluwen die de begroting is geworden. Hij wijst op het coronaherstelfonds, waarvoor gezamenlijke leningen aan zijn gegaan die de komende jaren terug moeten worden betaald. “Het is goed dat we tijdens de coronacrisis ons herpakt hebben als Europa en hebben samengewerkt om de crisis te lijf te gaan. Maar er is toen vergeten om een duurzame oplossing te bedenken, waarbij ook de uitgaves goed worden gecontroleerd.”
Gerbrandy pleit voor een normale, jaarlijkse Europese begroting, waar het parlement toezicht op houdt. Als eerste stap stelt hij voor om de looptijd van de Europese begroting van zeven naar vijf jaar te veranderen:
“Wat we nu de EU-begroting noemen is allang niet meer hoe dat ooit in de verdragen is gezet. Op vele miljarden euro’s is geen parlementaire controle en de Rekenkamer kan er ook geen chocola van maken. We moeten heel snel naar een normale begroting, die volledig met eigen middelen van de EU is gefinancierd en waar jaarlijks gehele parlementaire controle is, namens de inwoners van de EU.”
Industrie en verdienvermogen
Industriewoordvoerder Brigitte van den Berg wijst op de uitdagingen die nu al op de stoep staan: “Europa klein houden is echt een vergissing. Bedrijven, wetenschappers en regio’s staan te schreeuwen om investeringen in ons verdienvermogen. Door het gebrek daaraan komt Europa steeds meer tot stilstand: van fabrieken die niet kunnen draaien door een vol stroomnet tot tech start-ups die naar de VS verhuizen.”
Regio aan tafel bij regionaal beleid
De Commissie stelt voor om de regionale fondsen behoorlijk anders in te richten. Traditioneel is het de grootste Europese begrotingspost om Europa dichter bij elkaar te brengen en de economie door heel Europa te versterken. Met behulp van dit regiobeleid, dat altijd is vormgegeven samen met de regio’s, profiteren mensen in regio’s in Europa enorm van de Europese samenwerking en ontstaan er nieuwe afzetmarkten voor ondernemers uit rijkere landen. De Europese Commissie wil dat nationale hervormingen gekoppeld worden aan onder andere de regionale fondsen en als één nationaal plan ingediend worden.
Europarlementariër Raquel García Hermida-van der Walle zit namens D66 in de commissie Regionale Ontwikkeling en ziet hoe regio’s zich zorgen maken: “Ik hoor iedere week van burgemeesters en wethouders dat ze bang zijn om straks niet meer aan tafel te zitten. Daar maak ik me veel zorgen over. Regio’s moeten alsnog vanaf de tekentafel mee kunnen praten en zeggenschap houden over hoe regionale fondsen besteed worden.”
Tegelijkertijd is er ook een duidelijke noodzaak om te kijken naar het eenvoudiger en nog doelmatiger maken van de regiofondsen. Volgens García Hermida-van der Walle is de expertise van de regio cruciaal om het geld goed terecht te laten komen: “Door regio’s een belangrijke stem te geven zorgen we ervoor dat het geld niet gebruikt wordt voor een Haags begrotingstekort, maar voor bijvoorbeeld lokale ondernemers, zorginstellingen en bibliotheken.” Regio’s hebben nu een directe band met de Europese Commissie, die vaak bijspringt wanneer nationale overheden het laten afweten. “Dat zullen de regio’s en het Europees Parlement graag willen behouden in de onderhandelingen,” aldus García Hermida-van der Walle.
