Opzeggen vertrouwen in de VVD: hoe nu verder?

In de aanloop naar het besluit rond de bouw van de nieuwe moskee bleek dat de VVD zich niet aan principe-afspraken in de coalitie hield. In december 2020 werd het bestemmingsplan voor de bouw van de moskee weggestemd. D66 steunde dit voorstel destijds wel. De Raad van State oordeelde dat dit besluit door de gemeenteraad was genomen met een onvolledige en onjuiste onderbouwing. De raad moest haar huiswerk overdoen. Binnen de coalitie zijn toen afspraken gemaakt over de wijze waarop we verder zouden gaan met het ‘dossier moskee’. Het debat zou moeten gaan over ruimtelijke afwegingen, zoals de Raad van State vroeg. Basis voor het bestemmingsplan vormde de kadernotitie uit 2016. Daar stemde de VVD destijds unaniem voor. Vier van de vijf partijen in de coalitie deden hun uiterste om met respect voor elkaars standpunten tot deze degelijke besluitvorming te komen. De VVD bleef haar tegenstem onderbouwen met argumenten rondom twijfel rondom de zuiverheid van de financiering van de moskee, onbewezen invloed van het Turkse regime op de moskee en ruimtelijke argumenten tegenstrijdig met haar eigen besluit uit 2016. Daarmee wordt geen recht gedaan aan betrouwbaar bestuur, waar ook de Turkse gemeenschap op moet kunnen rekenen. Daarmee worden de grondrechten die gelden voor alle Nederlanders, ongeacht hun afkomst of geloof, naar onze mening niet gerespecteerd. Zaken waar D66 principieel voor staat.

Als je met elkaar samenwerkt in een coalitie, wil je op elkaar kunnen vertrouwen. Vertrouwen op afspraken die je maakt, maar ook vertrouwen op de inspanning die je belooft te zullen doen. Dat vertrouwen is door deze besluitvorming rond de moskee weg. Het was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. Al langer voelde D66 spanning op dossiers binnen de coalitie, als het gaat om progressieve dossiers en Enschede als gastvrije stad. Maar D66, samen met PvdA en ChristenUnie, beseffen zich dat de stad bestuurd moet worden. Het heeft geen zin het college weg te sturen 6 weken voor de verkiezingen. Wat ons betreft kan het college daarom deze coalitieperiode de klus afmaken. Dit geeft bestuursrechtelijk in Nederland een unieke situatie is, maar D66 blijft bij haar besluit. Wij leggen de verantwoordelijkheid neer daar waar het hoort. We vragen reflectie van de VVD-fractie op haar handelen, niet van de VVD-wethouder die naar onze mening goed functioneert, de stad de afgelopen vier jaar met zijn collega’s goed heeft bestuurd en Enschede vooruit heeft gebracht.

In tijd van corona lag de focus op het besturen van de stad en helpen van mensen en bedrijven in deze moeilijke tijd. Misschien hebben we te lang gehoopt dat, ondanks deze zichtbare tegenstelling in de coalitie, we tot gedegen besluitvorming zouden komen. Om hiertoe te komen is het belangrijk verschillen van mening binnen een coalitie te respecteren, maar wel te kunnen bouwen op afspraken die je samen maakt. Te vaak werd D66 verrast, door onverwachte politieke acties van de VVD en een stijl van het voeren van debatten die steeds minder bij onze manier van politiek bedrijven past. Deze stijl geeft mede het voorbeeld hoe de stad met elkaar omgaat om tegenstellingen tussen mensen en groepen te overwinnen. D66 staat voor een stijl van verbinding, vooruitgang en gastvrijheid.

D66 is zeker zelfkritisch na het besluit dat is genomen. Ook als je handelt vanuit een politiek gevoel, moet je altijd vragen of de stad er beter van wordt. Wij begrijpen dat mensen denken dat ons besluit genomen is in het licht van de aankomende gemeenteraadsverkiezingen. We kunnen alleen zeggen dat dit niet zo is. Ons besluit is oprecht genomen en ja, misschien hadden we dit besluit in 2020 moeten nemen. En als deze besluitvorming rondom de moskee een maand geleden was geagendeerd, was het vertrouwen toen waarschijnlijk opgezegd. In de politiek heeft vertrouwen geen minimale of maximale houdbaarheidsdatum. Uiteindelijk kom je alleen met vertrouwen met elkaar verder, niet met conflict.

Maandag is er een debat over de gevolgen van ons besluit. D66 wil dat de stad wordt bestuurd. Besluiten rond de Omgevingswet, mobiliteit, kwijtschelding van marktgelden, de zoektocht naar nieuwe bedrijfslocaties voor Enschede en het investeringsplan Kennispark staan nog op de agenda. Het zijn besluiten die degelijk zijn voorbereid vanuit het college, waarover de gemeenteraad prima kan besluiten. Iedereen die nu het ontbreken van coalitiediscipline opeens een probleem vindt, moet de debatten terugkijken waarin juist deze vermeende coalitiediscipline als een probleem werd gezien.