Historisch moment in Haagse raad – Eerste herdenking van duizenden slachtoffers Bersiap

Voorzitter, vandaag is een bijzondere dag want ik weet niet of iedereen zich realiseert dat we zo-even de allereerste herdenking hebben gehad voor de gevallenen die tijdens de Bersiap periode het leven hebben moeten laten. Een periode die Nederland maar ook Indonesië maar wil vergeten.

Maar ik kan dat niet, mijn familie kan dat niet en zeker mijn vader kan dat niet.

Mijn 87-jarige vader komt uit een gezin met 5 kinderen. Maar na de oorlog en de Bersiap tijd was hij als enige over. Mijn grootvader Van Esch werd in 1944 op gruwelijke wijze geëxecuteerd in de bossen rond Bodjonegoro, door de Japanse Kempeitai. Hij ligt begraven op de erebegraafplaats Antjol bij Djakarta dat wordt beheerd door de Oorlogsgravenstichting. Een prachtige plek waar wij als nabestaanden naar toe kunnen om bloemen te leggen en om zijn nagedachtenis en ook zijn lijden te respecteren.  

Maar terwijl mijn grootvader al was overleden, verbleef mijn oma, nietsvermoedend, met haar 5 kinderen, 2 jongens en 3 meisjes, in een Jappenkamp. Zij putte hoop uit de terugkomst van haar man.

Na de Japanse capitulatie riepen de Indonesiërs hun vrijheid uit voor een onafhankelijke Republiek. Indonesische vrijheidsstrijders gingen moordend door de Archipel en opgejutte mensen deden mee in het achtervolgen van Nederlandse en Indische mensen en het in brand steken van hun bezittingen.

De Japanse bezetters werden gevraagd om bescherming te bieden en zo werden de belaagde burgers in woonwijken afgeschermd waar ze niet uit konden omdat het gewoon veel te gevaarlijk was. En de Nederlandse overheid was er niet, want die zat in Nederland of was zelf ook gevangen in die woonwijken. Gedurende bijna een jaar zijn er duizenden tot tienduizenden slachtoffers gevallen.  

Het gezin Van Esch zat ook in zo’n woonwijk, afgesloten van hulp, eten, zorg en sanitatie. Toen mijn grootmoeder door een andere vrouw werd verteld dat ze al lang weduwe was omdat die man waar ze het over had al 2 jaar dood was, brak haar zelfvertrouwen en weerstand. Ze kreeg o.a. Dysenterie en dit kregen ook 4 van de 5 kinderen.

In twee weken tijd overleden Eveline, Eesje, Rieteke, Mia en Geertje. Mijn vader vertelde ooit dat hij zich nog kon herinneren dat hij een week naast het dode lichaam van zijn moeder zat en druk was met het wegjagen van vliegen. Uiteindelijk is mijn vader uit die woonwijk gevlucht en op de gevaarlijke straten terecht gekomen. Hij weet niet meer hoe lang hij heeft rondgezworven als jongetje van 10, maar uiteindelijk is hij bij zijn grootvader terecht gekomen.

Dit verhaal, van mijn familie, kan duizenden keren worden vermenigvuldigd, omdat er duizenden mensen en families zijn die dit hebben meegemaakt tijdens de Bersiap tijd. 

Nooit hebben wij een graf of begraafplaats kunnen vinden waar mijn vaders moeder, 3 zusjes en broertje zijn begraven. Nooit hebben wij een plek gehad waar we kunnen herdenken. Heel graag hoop ik dat ik zo snel mogelijk met mijn 87-jarige, inmiddels dementerende vader, samen bij een monument of een plaquette kan staan, om samen met heel veel anderen zijn en mijn familie te herdenken en om er bloemen te leggen.

Daarom mijn vraag aan de burgemeester: wanneer kunnen we dit organiseren? Graag help ik mee en natuurlijk ook collega De Mos en de heren van de Stichting Bersiap Monument.  

We wachten al veel te lang. We weten een plek, we zorgen voor het geld, er is een motie met grote meerderheid aangenomen, waar wachten we nog op?