Partijdige kieswijzer: D66 en CDA

CDA en D66 hebben veel overeenkomstige onderwijs speerpunten. Verschil is dat CDA het accent legt op verwerven van de lesstof en D66 het accent legt op het welzijn van de studenten en integratie van de verschillende opleidingen.

CDA wil het Delta Kenniscentrum op de drie pijlers energie, water en voedsel ontwikkelen en daarvoor middelen vrijmaken.

CDA steunt het expatcentrum als belangrijke sleutel voor het aantrekken, huisvesten en verwelkomen van werknemers van buiten Zeeland. Ook immigranten en statushouders moeten de kans krijgen op scholing en een arbeidsplaats in sectoren waar een tekort is aan personeel, waaronder techniek, horeca of zorg.

CDA pleit net als D66 voor een structurele samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en de overheid om mensen te verleiden en begeleiden naar Zeeland. CDA wil inzetten op duurzame innovatie en wil het aanvalsplan arbeidsmarkt omzetten naar een maatschappelijke opgave, zodat vraag naar en aanbod van arbeid op elkaar worden afgestemd. CDA wil samenwerken met gemeenten om werkloze Zeeuwen aan het werk te helpen en mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt zinvol bij te laten dragen aan de maatschappij.

D66 wil multidisciplinaire samenwerking stimuleren. Daarvoor richt D66 zich op innovatiehubs, zoals DOK41 dat is voor startups. Daar komen mbo, hbo en het bedrijfsleven bij elkaar en werken ze aan praktische vraagstukken en vernieuwende projecten.

D66 wil  een provincie die zelf het goede voorbeeld geeft door zoveel mogelijk klussen uit te zetten in het onderwijs. De overheid stimuleert zo de betrokkenheid van jongeren bij de provincie en faciliteert hiermee levensechte onderwijssituaties in een beroepscontext.

D66 wil les- en bustijden beter op elkaar afstemmen, zodat studenten hun school goed kunnen bereiken met het openbaar vervoer vanuit alle delen van Zeeland en deelvervoer inzetten om het individuele autogebruik onder studenten te verminderen.

D66 wil in gesprek met onderwijsinstellingen om te kijken waar hulp nodig is om omscholingstrajecten vorm te geven, nieuwe ideeën steunen die voortijdig schoolverlaten tegengaan.

D66 wil het aanbod van hoger onderwijs verbreden afhankelijk van waar het structurele aanbod van hoogopgeleide kennis momenteel ontbreekt. D66 wil geld vrijmaken voor groene schoolpleinen en buitenleslokalen.

D66 wil werk maken van de gezonde school en gezonde schoolkantines. We willen jongeren in de verleiding brengen om gezonder te lunchen. D66 wil jongeren actief betrekken bij ontwikkeling en evaluatie van beleid voor jongeren.

CDA en D66 staan beiden voor uitvoering van het Zeeuws klimaatadaptatieplan. D66 gaat hierin verder, zij wil dat de provincie toeziet dat elke gemeente of regio een klimaatadaptatieplan opstelt. In beide programma’s staat dat het gehalte aan PFAS moet worden teruggedrongen. CDA geeft aan dat stevig moet worden opgetreden richting Vlaanderen. D66 geeft aan samen met de Vlaamse Overheid en met de Zeeuwse waterbeheerder de PFAS-problematiek aan te passen.

CDA wil buitendijkse versterking van de zeeweringen en dijken, staat voor het uitvoeren van de Zeeuwse Kustvisie wil een visie op de Deltawateren en is tegen ontpolderen. D66 wil nieuwe vormen van kustverdediging ontwikkelen voor de Zeeuwse kust, bijvoorbeeld vormen die meegroeien met de zeespiegelstijging en een beheer op een natuurlijke en dynamische manier.

CDA wil investeren in kwalitatief goede wateren en natuurgebieden, en maakt zich sterk voor het realiseren van Geopark Schelde Delta. D66 richt integraal op verbetering van de watersystemen; kwaliteit van de Zeeuwse oppervlaktewateren, zoetwatervoorziening resp. tegengaan van verzilting, evenwichtig gebruik van grondwater, beschikbaarheid van voldoende en gezond drinkwater in samenwerking met de waterbeheerders.

D66 wil daarbij duidelijke, doelmatige en effectieve handhaving van wetten en regels die bodem, water en lucht beschermen. Overtredingen moet de provincie actief opsporen en overtreders aanpakken.

CDA wil met sectoren het stikstofvraagstuk aanpakken, gekoppeld aan andere uitdagingen zoals de kaderrichtlijn water. Draagvlak is daarbij de cruciale voorwaarde. D66 gaat daarbij verder en wil de huidige kabinetsdoelen voor stikstofvermindering in 2030 halen. Dat betekent voor Zeeland 631 ton minder stikstofuitstoot, op een manier die de natuur herstelt. Om dit te bereiken moet de provincie een integraal plan opstellen voor de stikstofreductie.

CDA wil de komende 10 jaar 20.000 woningen bouwen. D66 wil er 30.000.

D66 richt zich op energiezuinige nieuwbouw en verduurzaming van bestaande woningen en op vestigingsklimaat aantrekkelijk maken voor mensen die hier komen werken en wonen, inclusief arbeidsmigranten en internationale werknemers, spoedzoekers en studenten. Ontbreekt bij CDA in het programma.

Beide partijen maken zich sterk voor natuur-, fauna- en agrarisch (CDA) resp. platteland beheer (D66). Onderscheid is dat CDA zich meer uitspreekt voor de agrarisch sector.

D66 staat voor omvorming van de huidige landbouwsector tot kringlooplandbouw.
D66 biodiversiteit stimuleren met akkerranden, en minibossen op het platteland én in de stad en 1% van elke provinciale investering besteden aan stimulering van de biodiversiteit. 

CDA blijft vaag over versterking van natuur en biodiversiteit.

Verder onderscheidt D66 van CDA dat D66 geen bebouwing op dijken, geen nieuwe bebouwing direct tegenaan kustwerken en verder een onderzoek wil instellen naar grenzen aan toeristische groei.

D66 zet in op kwaliteitsverbetering van verouderde parken en aan de kust geen nieuwe parken.

CDA wil opvolging in het boerenfamiliebedrijf makkelijker maken en financiële regelingen treffen voor jonge agrarische ondernemers.

CDA richt zich op stimulering van de toeristische sector stimuleren in combinatie met agrotoerisme, gezondheidstoerisme, sportvisserij en streekproducten. Spreiding van recreatie gericht op het ontlasten van de kust en behoud van leefbaarheid van de natuur. CDA Zeeland wil dat de provincie zich in blijft zetten voor grote structurele dan wel incidentele evenementen, zoals festivals die aantrekkelijk zijn voor jongeren.

D66 zet zich in voor intensieve samenwerking tussen Zeeuwse musea, onderzoekt of museale stukken uit grote musea in binnen- en buitenland (tijdelijk) naar Zeeland gehaald kunnen worden. Wil een kunst-en-cultuurfonds instellen waarop alle culturele instellingen die bijdragen aan de sociale cohesie een beroep kunnen doen. Voorts de bestaande informatiefunctie van bibliotheken vernieuwen. 

Sport en bewegen in brede zin steunen, eerder dan grote, commerciële en op economische promotie gerichte sportevenementen. Voorts extra ruimte voor uitbreiding en versterking van podiumkunst, hedendaagse beeldende kunst, crossovers en festivals en een verbindende rol van de provincie tussen culturele instellingen in Zeeland. Een provincie die gemeenten stimuleert en faciliteert bij het onderhoud en herbestemming van het gebouwde erfgoed.

Voor buitenlandse bezoekers de toegang tot Zeeuwse musea aantrekkelijk maken door bemiddeling in aanschaf van de Nederlandse museumjaarkaart, de Cultuurbus invoeren in verschillende gebieden in Zeeland.

CDA heeft geen specifieke speerpunten voor jongeren. Onder het speerpunt bestuur vernoemt CDA dat jongeren nog meer wil betrekken bij de Zeeuwse politiek via JouwZeeland en evenementen als het Zeeuws jongerenparlement.  

D66 wil jongeren actief betrekken bij ontwikkeling en evaluatie van beleid voor jongeren. Door de jeugd te betrekken voorkomen we dat we plannen maken óver jongeren zonder jongeren.

D66 wil een kortingspas voor cultuur en sport voor alle Zeeuwse jongeren.

D66 wil  menstruatieproducten op scholen gratis verstrekken om het taboe op menstruatie te doorbreken, verlies van onderwijstijd te voorkomen en menstruatiearmoede te bestrijden.

D66 wil een praktijkondersteuner bij de huisarts voor de jeugd, op meerdere plekken in Zeeland. De mentale problemen bij jongeren zijn groter dan ooit. Een praktijkondersteuner kan voorkomen dat jongeren doorstromen naar de zwaardere jeugdzorg. Voorts wil D6 een kortingspas voor cultuur en sport voor alle Zeeuwse jongeren.

D66 en jongeren meer interesseren in de politiek en het jongerenparlement verder uit te bouwen.

CDA wil nieuwe hoofdlijnen voor bussen en hubs in steden waar mensen met taxi en fiets naar toe komen. CDA wil een regeling voor Zeeuwen om voordelig elektrische fietsen aan te schaffen en een regeling tegemoetkoming kosten als inwoners samen ergens heen rijden.
CDA wil investeren in de A58, met name het oplossen van het knelpunt Zoomland bij Bergen op Zoom. Daarnaast moet een tunnel als vervanging van de Zeelandbrug gaan fungeren. CDA wil de Midden-Zeeland route veiliger maken en maatoplossingen voor de gevaren van landbouwvoertuigen op de openbare weg. CDA wil een tolvrije Westerscheldetunnel en een tijdelijk nachttarief voor transporteurs. De Westerschelde Ferry blijft behouden.

D66 wil blijven investeren in fietsroutes en schoon (openbaar) vervoer. In 2025 zijn alle vormen van openbaar vervoer binnen Zeeland emissievrij.

D66 wil ruimte bieden aan experimenten met nieuwe vervoersformules.

D66 wil het openbaar vervoer beter laten aansluiten op de behoefte van de inwoners. Dat betekent meer kleinschalig vervoer, meer ruimte voor de fiets en dat we in meerdere gemeenten busstations omvormen tot moderne transferiums, waar reizigers eenvoudig en comfortabel overstappen van de ene vervoersvorm op de andere. 

D66 wil transport via binnenwateren bevorderen en zet in op gebruik van elektrische boten en een fijnmazig net van oplaadpunten voor elektrische auto’s en de aanleg van laadstations stimuleren.

D66 wil de Westerscheldetunnel zo snel mogelijk tolvrij maken (evenals het CDA).

D66 wil de busverbinding tussen Hulst en Breda behouden en een nieuwe busverbinding tussen Hulst en Bergen op Zoom.

D66 wil Zeeland op de kaart zetten als fietsprovincie.